Orzepowice

Orzepowice (niem. Ozippowitz, Orzupowitz) – część miasta i dzielnica Rybnika położona na północny zachód od centrum miasta. W granice miasta jako dzielnica weszła w 1973 roku^[3]. Aktualnie liczy 3 705 mieszkańców.

Orzepowice

część miasta i dzielnica Rybnika
Orzepowice
Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Rybnik
W granicach Rybnika	1 stycznia 1973[1]
SIMC	0942972
Zarządzający	Justyna Kotula
Powierzchnia	3,72 km²
Populacja (2021) • liczba ludności	3705[2]
Strefa numeracyjna	(+48) 032
Kod pocztowy	44-200
Tablice rejestracyjne	SR
Położenie na mapie Rybnika Położenie na mapie Rybnika
50°07′05,302″N 18°31′03,813″E
Strona internetowa

Kościół św. Floriana

Spiętrzona rzeka Ruda tworząca tzw. Zbiornik Orzepowicki

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 3 w Orzepowicach (50°06′44,6″N 18°31′14,0″E)

Nazwa

Pierwotna nazwa Ożepowice pochodzi prawdopodobnie od Ożepa – jednej ze staropolskich form dzisiejszego Józefa^[4]. Inną wersją powstania nazwy miejscowości (w średniowieczu nie pojawia się w nazwie miejscowości pierwsza głoska "o") jest nawiązanie do żup, z których wydobywano sól. Do dnia dzisiejszego w pobliskim lesie można znaleźć niezamarzający zimą strumyk w miejscu gdzie kiedyś miały być zlokalizowane żupy solne. Historyczne dokumenty zanotowały obecną dzielnicę Rybnika jako osobną miejscowość w 1614 jako Ożepowice, w 1659 jako Orzupowice^[5].

Jak podaje wykaz daniny missalia (meszne) – „Missalia Parochia Rybniciensis Anno Domini”, w kolejnych latach nazwa wsi zmieniała się następująco^[6]:

Nazwy wsi (chronologicznie)

Nazwa	Okres
Orzpowice	przed 1717
Ozipowice	1717
Ozipowicze	1718
Ozipowicz	1719
Ozypowice	1734
Ozupowitz	1736
Ozypowicze	1737

Historia

1 września 1939 r. Wojsko Polskie wysadziło most nad rzeką Nacyną. Podczas odbudowy polski oddział ukrywający się w okolicy zastrzelił dwóch robotników – mieszkańców wsi – zmuszonych przez Niemców do odbudowy mostu^[7]. W dniu 24 stycznia 1945 w czasie przemarszu ewakuowanych więźniów obozu oświęcimskiego SS-mani zastrzelili 13 więźniów. Ich zwłoki zakopano w lesie na granicy z Jejkowicami wraz z 19 więźniami zamordowanymi w tej miejscowości^[8]. Od 1945 r. Orzepowice wraz z Golejowem, Ochojcem i Wielopolem należały do gminy zbiorowej Wielopole^[9]. Na przełomie lat 40. i 50. istniała gmina Orzepowice. W 1973 r. Orzepowice stały się dzielnicą Rybnika^[1].

Studzienka

Studzienka w pobliskim lesie przy ul. Borki

W pobliskim lesie przy ulicy Borki znajduje się krzyż i źródełko wody^[10][11].

Nie jest potwierdzona ani udokumentowana historia tego miejsca, aczkolwiek istnieją legendy na temat jego powstania.

I legenda:

Pierwsza legenda nawiązuje do powstania Studzienki jankowickiej. W tym miejscu miał zostać zabity ksiądz niosący Najświętszy Sakrament, a w miejscu zbrodni miało wytrysnąć cudowne źródełko^[12].

II legenda:

Według drugiej legendy ludzie postawili w tym miejscu krzyż podczas XIX-wiecznej zarazy. Mieli błagać Boga o ochronę przed morowym powietrzem i śmiertelnymi mękami obiecując doroczne pielgrzymowanie w to miejsce^[12].

III legenda:

Ostatnia legenda głosi, iż w średniowieczu w tym miejscu miał przejeżdżać książę raciborski w drodze do rybnickiego zamku. Był to okres mrozów, a źródełko nie zamarzło. Książę miał uznać to za cud i postawić w tym miejscu krzyż.

Studzienka podlega parafii w Orzepowicach, została odnowiona i poświęcona 25 maja 2014 roku^[13].

Kościół rzymskokatolicki pw. św. Floriana

Osobny artykuł: Parafia św. Floriana w Rybniku Orzepowicach.

W 1872 r. przystąpiono do budowy kaplicy pw. św. Floriana, którą ufundował książę z Rud. W roku 1883 ks. proboszcz Bolik poświęcił kaplicę. Od 1975 zaczęto w przydrożnej kaplice odprawiać msze święte. W roku 1986 rozpoczęto budowę kościoła. 29 kwietnia 1990 r. ks. bp Damian Zimoń dokonał konsekracji kościoła. W dniu 4 maja 2008 r. do parafii przybyły relikwie św. Floriana z krakowskiej katedry.

Szkoła podstawowa

W 1777 roku wybudowano szkołę, do której uczęszczały dzieci ze wszystkich okolicznych miejscowości. Początkowo mieściła się w budynku prywatnym (w pobliżu dzisiejszego kościoła), a następnie w budynku przedszkola (dzisiejsza Przychodnia NFZ). W 1913 r. powstała nowa szkoła. W 1980 r. zamknięto szkołę, a dzieci dalej uczyły się w Rybnickiej Kuźni (SP 15). W 1990 r. po kapitalnym remoncie ponownie otwarto szkołę pod numerem 32 i dobudowano nowoczesną salę gimnastyczną. W 2008 roku szkoła obchodziła 95-lecie istnienia. W 2012 r. połączono szkołę z przedszkolem w Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 7 i zamieniono się budynkami z Zespołem Medycznych Szkół Policealnych Województwa Śląskiego w Rybniku przy ul. Borki.

Turystyka

Dzielnica zlokalizowana jest pomiędzy dwoma rybnickimi rzekami – Rudą i Nacyną oraz Zalewem Rybnickim i zbiornikiem Orzepowice – przyległym Zalewu Rybnickiego. Przez Orzepowice biegną szlaki turystyczne i rowerowe, na przystani żeglarskiej działają kluby żeglarskie a na przyległym Zalewie Rybnickim spływy kajakowe. Do 2008 roku na ulicy Długiej rosła ok. 150-letnia topola kanadyjska o obwodzie pnia około 420 cm.

W Orzepowicach znajdują się piękne ścieżki widokowe takie jak Bulwary nad Nacyną oraz Bulwary nad Zalewem Rybnickim.

Szlaki turystyczne

Szlak Morza Rybnickiego (22,5 km)

• Trasa: Rybnik – Stodoły – Kamień

Demografia

Rok Liczba mieszkańców 1799 76[14] 1855 297 1861 341[15] 1880 399[16] 1885 420 1910 903 1926 898 1931 1317[17] 1999 2639 2008 3200[18] 2021 3705[19]

W dzielnicy

Boisko klubu TKKF Zuch Orzepowice

znajdują się m.in.:

• zespół szpitalny "Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 3 w Rybniku", którego budowę rozpoczęto w 1973 roku. do projektu przywrócono w latach 90., a oddano go do użytku w 2000 roku. Na jego terenie znajduje się kaplica szpitalna pw. Krzyża Świętego.
• Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Floriana
• Szkoła Podstawowa nr 32 im. Alfreda Szklarskiego.
• Przedszkole nr 35 "Bajkowa Łąka"
• Kapliczka pw. św. Floriana przy ul. Rudzkiej
• Zespół Medycznych Szkół Policealnych Województwa Śląskiego w Rybniku,
• Studzienka w lesie przy ul. Borki
• Na tzw. mycie została postawiona 6,5 m; czterokondygnacyjna Boża Męka z figurą Matki Boskiej Królowej Aniołów.
• Oczyszczalnia ścieków
• OSP Orzepowice

działają:

• klub sportowy Zuch Orzepowice (rok założenia ok. 1920),

Transport

Przez Orzepowice biegnie droga wojewódzka nr 920 (Rybnik – Rudy).

Znani orzepowiczanie

• Piotr Mowlik
• Alojzy Prus
• Michał Rosa

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa dzielnicy. orzepowice.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
• Strona internetowa parafii Św. Floriana w Orzepowicach
• Strona SP 32 w Orzepowicach
• Strona ZSP 7 w Orzepowicach
• Strona Rady Dzielnicy Orzepowice. orzepowice.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].