Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Nizina Wschodnioeuropejska

nizina w Europie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nizina Wschodnioeuropejska
Remove ads

Nizina Wschodnioeuropejska[1] (8; a. Niż Wschodnioeuropejski[2]; biał. Усходне-Еўрапейская раўніна; est. Ida-Euroopa lauskmaa, Vene tasandik; kaz. Шығыс Еуропа жазығы; lit. Rytų Europos lyguma; łot. Austrumeiropas līdzenums; rum. Cîmpia Europei de Est; ros. Восточно-Европейская равнина, Русская равнина; ukr. Східноєвропейська рівнина) – megaregion fizycznogeograficzny w Europie Wschodniej.

Szybkie fakty Megaregion, Zajmowane jednostki administracyjne ...
Remove ads

Rozległa nizina (niż) rozciągająca się we wschodniej części Europy. Granice Niziny Wschodnioeuropejskiej nie są jednoznacznie ustalone – różni autorzy różnie je przedstawiają, przy czym różnice pojawiają się nie tylko wśród autorów z różnych państw, ale także wśród autorów z jednego państwa. Najszerszy zasięg tej niziny podawany jest w Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej, według której rozpościera się ona pomiędzy Górami Skandynawskimi na północnym zachodzie oraz Sudetami i Karpatami na południowym zachodzie a Uralem i Mugodżarami na wschodzie i pomiędzy wybrzeżami Morza Barentsa i Morza Białego na północy, a wybrzeżami Morza Czarnego (bez Gór Krymskich), Kaukazem i wybrzeżem Morza Kaspijskiego na południu. Inny zasięg ma Nizina Wschodnioeuropejska według J. Kondrackiego – rozciąga się ona pomiędzy Niżem Środkowoeuropejskim i Karpatami na zachodzie, Morzem Czarnym (bez Krymu), Kaukazem Północnym i Niziną Nadkaspijską na południu, Uralem na wschodzie oraz Fennoskandią i Morzem Białym na północy. Nizina Wschodnioeuropejska według zasięgu Kondrackiego obejmuje większość Rosji przeduralskiej, całą Białoruś, Litwę, Łotwę i Estonię, niemal całą Ukrainę oraz wschodnie obszary Polski i Mołdawii. Zasięg według Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej obejmuje ponadto niemal całą Polskę i Finlandię, wschodnią Szwecję, całą Mołdawię, wschodnią Rumunię i północno-zachodni Kazachstan.

Rozciągłość południkowa – około 2,5 tys. km, rozciągłość równoleżnikowa – około 2 tys. km, powierzchnia – około 5 mln km². Średnie wyniesienie – 170 m n.p.m., maksymalna wysokość 471 m n.p.m. – wzgórze Kamuła w Gołogórach na Wyżynie Podolskiej (przy założeniu, że Wyżyna Mołdawska i Przedkaukazie nie są częścią Niziny Wschodnioeuropejskiej), najniższy punkt 28 m p.p.m. – wybrzeże Morza Kaspijskiego.

Nizina Wschodnioeuropejska w przeważającej części leży na prekambryjskiej krystalicznej platformie wschodnioeuropejskiej, na południu wychodzącej na powierzchnię jako tarcza ukraińska. Południowe skrawki Niziny leżą na daleko mniejszej platformie scytyjskiej.

Północną część Niziny stanowi nisko wyniesiona monotonna równina, ukształtowana głównie przez zlodowacenia, z reliktami starych orogenez (Grzbiet Timański). W części centralnej występują głównie wyżyny, uwarunkowane konfiguracją krystalicznego podłoża. Południowy skraj Niziny Wschodnioeuropejskiej zajmują nadmorskie niziny.

Sieć rzeczna Niziny jest gęsta, zwłaszcza w części zachodniej i północnej. Północna część Niziny należy do zlewisk Morza Białego (Dwina, Mezeń) i Barentsa (Peczora). Centralną część Niziny zajmuje rozległa zlewnia Wołgi. Południowa część należy do zlewiska Morza Czarnego (Dniestr, Dniepr, Don). Północno-zachodni kraniec Niziny zajmuje zlewisko morza Bałtyckiego (Niemen, Dźwina i Newa). Liczne jeziora: Ładoga, Onega, Pejpus. Ponadto wiele sztucznych zbiorników wodnych, głównie na Wołdze i Dnieprze.

Największa, centralna część Niziny ma klimat umiarkowany, przeważnie kontynentalny ze względu na odległość od mórz, ku zachodowi nieco wilgotniejszy. Na północy panuje klimat subpolarny, na południu – podzwrotnikowy o cechach śródziemnomorskich.

Strefy glebowo-roślinne ułożone są równoleżnikowo, kolejno od północy występują: tundra, tajga, lasy mieszane na bielicach, lasostepy i stepy na czarnoziemach (zachodnia część Wielkiego Stepu), nad Morzem Kaspijskim półpustynie.

Nizina Wschodnioeuropejska dostarcza znacznych ilości węgla kamiennego (Zagłębie Donieckie, Zagłębie Peczorskie), węgla brunatnego (Zagłębie Podmoskiewskie), ropy naftowej (Zagłębie Wołżańsko-Uralskie), gazu ziemnego i łupków bitumicznych oraz rud żelaza (Krzywy Róg, Zagłębie Kurskie), manganu, boksytów, soli kamiennej i potasowej, fosforytów.

Remove ads

Regionalizacja fizycznogeograficzna Niziny Wschodnioeuropejskiej

Podsumowanie
Perspektywa

Regionalizacja zgodna z Uniwersalną Klasyfikacją Dziesiętną Międzynarodowej Federacji Dokumentacji

Regionalizacja według atlasu polskiego wydawnictwa „Fogra”

Remove ads

Przypisy

Loading content...

Bibliografia

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads