Naglady

Naglady (niem. Nagladden^[4]) – wieś w Polsce na Warmii, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Gietrzwałd.

Naglady

wieś
Kapliczka w środku wsi
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Gietrzwałd
Wysokość	130 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	392[1]
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-036[2]
Tablice rejestracyjne	NOL
SIMC	0473721
Położenie na mapie gminy Gietrzwałd Naglady
Położenie na mapie Polski Naglady
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Naglady
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego Naglady
53°45′03″N 20°16′38″E[3]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

W miejscowości działają m.in. Ochotnicza Straż Pożarna, sklep i kilka firm.

Nazwa i historia

Nazwa miejscowości jest nazwą osobową – zapisy z 1331 r. informują, że właścicielem miejscowości został Naglande. W 1383 r. miejscowość występuje pod nazwą Nagladen, a w 1564 r. pod nazwą Naglauden. Spolszczona nazwa Naglady powstała przez zastąpienie końcówki -en, pojętej jako liczby mnogiej, końcówką -y. Nazwa taka pojawia się w 1879 r. u Kętrzyńskiego, a także w Słowniku Geograficznym z 1885 roku^[5].

W 1911 na 56 dzieci we wsi, 46 mówiło po polsku^[6].

1 lipca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Naglady^[4].

Położenie

Naglady położone są przy drodze krajowej nr 16 (dawnej niemieckiej Reichsstraße 127(inne języki)), około 3,5 km od Gietrzwałdu i 14 km do Olsztyna.

Demografia

• 12.03.1861: W spisie, wieś ma 35 budynków mieszkalnych i 257 mieszkańców katolickich.
• 12.01.1905: liczy 49 domów zamieszkałych 348 katolickich mieszkańców w spisie.
• 31.12.1910: 331 mieszkańców.
• 31.12.1914: 353 mieszkańców.^[7][8]
• 31.12.2002: 247 mieszkańców.^[9]
• 31.12. 2009: 233 mieszkańców.
• 31.12. 2013: 266 mieszkańców.
• 31.12.2014: 286 mieszkańców^[10][11].

Deskal w Nagladach

Deskal przedstawiający Józefa Białojana

W 2022 r. na drewnianych ścianach i wrotach Arkadiusz Andrejkow na podstawie dawnych zdjęć mieszkańców namalował kilka obrazów zwanych deskalami. Bohaterem jednej z prac jest Józef Białojan urodzony w Nagladach w 1899 r. Polak, który ze swoją żoną komunikował się po niemiecku. Wraz ze swoimi siostrami został zesłany na Syberię, z której z wielką determinacją wracał do kraju. Ciężko pracował na roli, był również sołtysem Naglad oraz radnym powiatowym^[12].