Powiat olsztyński

Powiat olsztyński – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Wcześniej istniał w latach 1818-1975. Jego siedzibą jest Olsztyn.

Powiat olsztyński

powiat
Pajtuńskie Jezioro
Herb
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
TERC	2814
Siedziba	Olsztyn
Starosta	Andrzej Abako
Powierzchnia	2838,02 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	126 781[1]
• gęstość	44,7 os./km²
Urbanizacja	35,05%
Tablice rejestracyjne	NOL
Adres urzędu: pl. Józefa Bema 5 10-516 Olsztyn
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 5 Liczba gmin wiejskich 7
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Olsztynek
• gminy wiejskie: Dywity, Gietrzwałd, Jonkowo, Kolno, Purda, Stawiguda, Świątki
• miasta: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Olsztynek

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia powiatu wynosiła 2838,02 km²^[2]. Jest to pod tym względem drugi powiat w Polsce, większy jest jedynie powiat białostocki^[3].

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[4] powiat zamieszkiwało 126 781 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 127 205 osób^[5].

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2010 r. powiat miał 118 063 mieszkańców^[6].

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	112 934	100	57 080	50,54	55 854	49,46
Miasto	39 316	34,81	20 569	18,21	18 747	16,60
Wieś	73 618	65,19	36 511	32,33	37 107	32,86

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

• Piramida wieku mieszkańców powiatu olsztyńskiego w 2014 roku^[1].
  

Ludność w latach

• 1965 – 46 800
• 1966 – 45 100
• 1970 – 45 600
• 1971 – 44 900
• 1972 – 45 500

W latach 1975–1998 powiat nie istniał

• 1999 – 114 021
• 2000 – 114 303
• 2001 – 114 733
• 2002 – 110 962
• 2003 – 111 850
• 2004 – 112 440
• 2005 – 113 360
• 2006 – 113 848

Gospodarka

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie olsztyńskim obejmowała ok. 3,4 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 8,6% do aktywnych zawodowo^[7].

Samorząd

Siedzibą władz powiatu jest miasto Olsztyn. Organem uchwałodawczym samorządu jest Rada Powiatu w Olsztynie, w której skład wchodzi 23 radnych^[8]. Rada wybiera organ wykonawczy, którym jest Zarząd Powiatu w Olsztynie składający się z 5 członków. Na czele zarządu stoi starosta olsztyński^[9].

Historia

Powiat olsztyński (1818-1975), mapa z 1910

Powiat olsztyński (Kreis Allenstein), utworzony został w 1818 roku z połączenia dawnych komornictw olsztyńskiego i wartemborskiego (barczewskiego) istniejących od połowy XIV wieku w obrębie Warmii. Powiat ten istniał do 1945 roku w ramach państwa pruskiego w rejencji Królewiec, a później rejencji Olsztyn w prowincji Prusy, a później Prusy Wschodnie.

Był mniejszy od dzisiejszego powiatu i liczył 1 302,67 km² powierzchni oraz 57 150 ludności (1939). Oprócz wydzielonego Olsztyna (Allenstein) na terenie powiatu było tylko jedno miasto – Barczewo (Wartenburg)^[10].

Po 1945 znalazł się w niezmienionym kształcie w granicach Polski. Należał do okręgu mazurskiego (1945–1946), a później do województwa olsztyńskiego (1946–1975). W 1973 roku do powiatu dołączono miasto Olsztynek i sąsiadujące z nim gminy. Powiat został zlikwidowany w ramach reformy administracyjnej w 1975 roku.

W 1999 w ramach reformy administracyjnej powiat przywrócono w nowych powiększonych granicach.

Starostowie

Starostowie (Landräte) powiatu olsztyńskiego do 1945 roku:

1818–	Friedrich Erdmann von Pastau
1824–	von Knoblauch
1831	von Surkow
1832–1841	von Tucholka
1841	Moritz von Lavergne-Peguilhen (1801–1870) (komisaryczny)
1841–1861	Friedrich Wilhelm Martens
1861–1871	Otto Gisevius (Gizewiusz) (1821–1871)
1872–1877	Ernst von den Brincken (1835–1895)
1878–1899	Wilhelm Eduard August Kleemann
1899–1906	Felix Krahmer
1907–1915	Walter Pauly (1871–1959)
1915–1917	von Baumbach (komisaryczny)
1917–1920	Friedrich Otto Dilthey (komisaryczny)
1919–1935	Georg von Brühl
1935–1938	Geßner
1938	Franke
1939–1945	Heinrich von Bünau (1906–1992)

Starostowie po 1945 roku:

1945	Olgierd Donimirski
1945	Michał Musiał
1945–1948	Julian Domini

Starostowie olsztyńscy od 1999 roku:

1998–2008	Adam Antoni Sierzputowski[11][12][13]
2008–2014	Mirosław Pampuch[14][15]
2014–2018	Małgorzata Chyziak[16]
2018–	Andrzej Abako

Sąsiednie powiaty

• powiat mrągowski
• powiat szczycieński
• powiat nidzicki
• powiat ostródzki
• powiat lidzbarski
• powiat bartoszycki
• powiat kętrzyński

Zobacz też

• Herb powiatu olsztyńskiego
• powiat biskupiecki
• ziemia Bertingen, ziemia Gunlauken, ziemia Gudikus