My Fair Lady

My Fair Lady – musical z roku 1956 (oparty na dramacie Pigmalion George’a Bernarda Shawa) z librettem Alana Jaya Lernera oraz muzyką Fredericka Loewe. Opowiada historię kwiaciarki z niższych sfer Elizy Doolittle, która pod wpływem profesora fonetyki Henry’ego Higginsa zmienia się w damę. W premierowej produkcji na Broadwayu oraz West Endzie wystąpili Rex Harrison i Julie Andrews.

My Fair Lady

Muzyka	Frederick Loewe
Słowa	Alan Jay Lerner Antoni Marianowicz, Janusz Minkiewicz
Na podstawie	Pigmalion, George Bernard Shaw
Teatr	Mark Hellinger Theatre, Broadway Operetka Poznańska
Data premiery	15 marca 1956
Ostatni spektakl	29 września 1962
Reżyseria	Moss Hart Henryk Drygalski

Ten artykuł dotyczy musicalu. Zobacz też: film o tym samym tytule.

Produkcja na Broadwayu z 1956 roku była znacznym sukcesem ustanawiając w tamtym czasie rekord najdłużej granego nowojorskiego przedstawienia. Produkcję przeniesiono do Londynu w 1958, musical w 1964 roku został sfilmowany.

Produkcja

Początki

W połowie lat trzydziestych producent filmowy Gabriel Pascal nabył prawa do produkcji filmowych wersji kilku sztuk George’a Bernarda Shawa, w tym Pygmaliona. Shaw mając złe doświadczenia z The Chocolate Soldier (wiedeńską operetką opartą na jego sztuce Arms and the Man) odmówił zgody na adaptację Pigmaliona w musical (Pascal nakręcił zatem w 1937 adaptację filmową). Po śmierci Shawa w 1950 Pascal poprosił autora tekstów Alana Jaya Lernera o napisanie musicalu. Lerner zgodził się i z kompozytorem Frederickiem Loewe rozpoczęli pracę. Szybko jednak zdali sobie sprawę, że sztuka narusza kilka kluczowych zasad konstruowania musicalu: główny wątek nie był historią miłosną, nie było rozbudowanej fabuły ani drugiego wątku miłosnego oraz scen zbiorowych^[1]. Oscar Hammerstein II, który wraz z Richardem Rodgersem również bezskutecznie próbował zaadaptować Pigmaliona na musical, powiedział Lernerowi, że „przekształcenie tej sztuki w musical jest niemożliwe”. Lerner i Loewe porzucili projekt na dwa lata^[2].

Powstanie dzieła

Pascal zmarł roku 1954, Chase Manhattan Bank przejął jego prawa. Lerner znów zaczął myśleć o Pigmalionie^[3]. Skontaktował się z Loewe i zaczęli ponownie pracę dochodząc do wniosku, że adaptacja wymaga dodania więcej treści, której nie zawierał dramat^[4]. Zaczęli pisać starając się dopiero o prawa do adaptacji muzycznej Pigmaliona i walcząc o nie z Metro-Goldwyn-Mayer (które usiłowało wymusić na nich wycofanie się z wyścigu). Loewe stwierdzając „napiszemy musical bez praw, a kiedy nadejdzie czas, by bank zdecydował, kto ma je nabyć będziemy przed wszystkimi innymi i będą zmuszeni je nam przekazać”^[5]. Przez kolejne pięć miesięcy Lerner i Loewe pisali i podejmowali decyzje castingowe. Ostatecznie zgodnie z przewidywaniami bank przyznał im prawa do adaptacji.

Lerner zdecydował się na tytuł My Fair Lady, odnosząc się zarówno do jednego z prowizorycznych tytułów Shawa dla Pigmaliona (Fair Eliza), jak i do ostatniego wiersza każdej zwrotki rymowanki London Bridge Is Falling Down. Pierwotnie rolę profesora Higginsa zaoferowano Noëlowi Cowardowi, który jednak ją odrzucił sugerując, aby producenci obsadzili Rexa Harrisona^[6] który po długich deliberacjach przyjął rolę. Mary Martin była pierwszym wyborem do roli Elizy Doolittle, ale również odmówiła. Twórcy wypatrzyli dwudziestojednoletnią brytyjską aktorkę Julie Andrews, która dwa lata wcześniej zadebiutowała na Broadwayu w musicalu The Boy Friend. Reżyser Moss Hart zgodził się wyreżyserować po wysłuchaniu tylko dwóch piosenek. Orkiestracji podjęli się doświadczeni Robert Russell Bennett i Philip J. Lang. W scenariuszu musicalu wykorzystano kilka scen dopisanych przez Shawa dla filmowej wersji Pigmaliona z 1938 roku (sekwencję balu w ambasadzie i zmienione w porównaniu do dramatu zakończenie filmu). Rozbudowano sekwencje lekcji Elizy.

USA

1956 Broadway prapremiera

Musical przed Broadwayem był testowany w teatrze Shubert w New Haven. Podczas pierwszego pokazu przedpremierowego Rex Harrison, nieprzyzwyczajony do śpiewania przed orkiestrą zamknął się w swojej garderobie i wyszedł z niej dopiero na godzinę przed podniesieniem kurtyny^[7]. My Fair Lady była następnie grana przez cztery tygodnie w Erlanger Theatre w Filadelfii, począwszy od 15 lutego 1956 roku.

Premiera musicalu na Broadwayu miała miejsce 15 marca 1956 roku w Mark Hellinger Theatre w Nowym Jorku. Spektakl został potem przeniesiony do Broadhurst Theatre, a następnie do Broadway Theatre, gdzie miało miejsce ostatnie 2717 przedstawienie dnia 29 września 1962 (ówczesny rekord). Oprócz Rexa Harrisona i Julie Andrews premierową obsadę stanowili: Stanley Holloway jako Alfred Doolitle, Robert Coote jako pułkownik Pickering, Cathleen Nesbitt jako pani Higgins, John Michael King jako Freddy^[8][9]. Harrison został zastąpiony przez Edwarda Mulhare w listopadzie 1957 a Sally Ann Howes zastąpiła Andrews w lutym 1958^[10][11]. Na początku 1959 był to najbardziej dochodowy musical w historii Broadway z 10 milionami dolarów przychodu.

1976 Broadway

Pierwsze wznowienie na Broadwayu miało premierę w St. James Theatre 25 marca 1976, po przenosinach do Lunt-Fontanne Theatre i łącznie 377 przedstawieniach zamknięto je 20 lutego 1977 roku. Reżyserował Jerry Adler, Ian Richardson wystąpił jako Higgins, a Christine Andreas jako Eliza, George Rose jako Alfred P. Doolittle i Robert Coote odtwarzający swoją rolę Pickeringa^[8]. Richardson i Rose zostali nominowani do nagrody Tony dla najlepszego aktora w musicalu, Rose otrzymał to wyróżnienie.

1981 Broadway

Kolejne wznowienie miało miejsce w Teatrze Uris 18 sierpnia 1981 zakończyło 29 listopada 1981, po 120 przedstawieniach. Nancy Ringham wystąpiła jako Eliza, Rex Harrison powtórzył swoją rolę Higginsa, Jack Gwillim jako Pickering, Cathleen Nesbitt w wieku 93 lat wcieliła się ponownie w rolę pani Higgins. Reżyserował Patrick Garland^[8][12].

1993 Broadway

Nowe wznowienie reżyserowane przez Howarda Daviesa miało premierę w Virginia Theatre dnia 9 grudnia 1993, ostatni spektakl 1 maja 1994 po 165 przedstawieniach. W obsadzie wystąpili Melissa Errico jako Eliza, Richard Chamberlain jako Higgins i Paxton Whitehead jako Pickering^[8][13].

2003 Hollywood Bowl

W dniu 3 sierpnia 2003 roku na jednorazowym koncercie w Hollywood Bowl wystąpili: Melissa Errico jako Eliza, John Lithgow jako Higgins, Roger Daltrey jako A. Doolittle i Paxton Whitehead jako Pickering^[14][15].

2007 Nowy Jork

W 2007 roku w Filharmonii Nowojorskiej miała miejsce kostiumowa prezentacja musicalu. Koncert miał cztery wystawienia od 7 do 10 marca w Lincoln Center Avery Wystąpili: Kelli O’Hara jako Eliza, Kelsey Grammer jako Higgins, Charles Kimbrough jako Pickering i Brian Dennehy jako Alfred Doolittle. Panią Higgins zagrała Marni Nixon – która podkładała w 1964 roku partie wokalne za Audrey Hepburn (grającą Elizę) w wersji filmowej musicalu^[16].

2007 Tour

Trasa koncertowa (na bazie spektaklu z West Endu z 2001) trwała od 12 września 2007 do 22 czerwca 2008. W produkcji wystąpili Christopher Cazenove jako Higgins, Lisa O’Hare jako Eliza, Walter Charles jako Pickering, Tim Jerome jako Alfred Doolittle i Marni Nixon jako pani Higgins^[17].

2018 Broadway

Najnowsze wznowienie na Broadwayu miało premierę w Vivian Beaumont Theatre 19 kwietnia 2018 i zakończyło się 7 lipca 2019 po 509 występach^[18]. Reżyserem był Bartlett Sher^[19] w obsadzie znaleźli się Lauren Ambrose jako Eliza, Harry Hadden-Paton jako Higgins, Allan Corduner jako Pickering, Diana Rigg jako pani Higgins^[20][21]. Spektakl od grudnia 2019 ruszył w trasę objazdową po Ameryce Północnej z udziałem Shereen Ahmeda w roli Elizy i Lairda Mackintosha jako Higgins^[22].

Wielka Brytania

1958 West End prapremiera brytyjska

Produkcja na West Endzie, w której Harrison, Andrews, Coote i Holloway powtórzyli swoje nowojorskie role miała premierę 30 kwietnia 1958 r. w Theatre Royal przy Drury Lane. Wystawiano ją pięć i pół roku (2 281 przedstawień)^[23]. Zena Dare wystąpiła w musicalu jako pani Higgins a Leonard Weir zagrał Freddy’ego. Harrison opuścił londyńską obsadę w marcu 1959, Andrews w sierpniu 1959 a Holloway w październiku 1959.

1979 West End

Wznowienie londyńskie wyprodukowane przez Camerona Mackintosha i wyreżyserowane przez Alana Jaya Lernera miało premierę w Adelphi Theatre w październiku 1979 z udziałem Liz Robertson jako Elizy, Tony’ego Brittona jako Higginsa, Anny Neagle jako pani Higgins, Richarda Caldicota jako Pickering^[24][25][26]. Choreografia Gillian Lynne^[27].

2001 West End

Cameron Mackintosh wyprodukował także kolejną adaptację z premierą 15 marca 2001 roku w Royal National Theatre (przeniesiona do Theatre Royal, Drury Lane) w reżyserii Trevora Nunna z choreografią Matthew Bourne’a. W rolach głównych wystąpili: Martine McCutcheon jako Eliza i Jonathan Pryce jako Higgins, Dennis Waterman jako Alfred P. Doolittle. Spektakl zdobył trzy nagrody Oliviera. W grudniu 2001 Joanna Riding przejęła rolę Elizy, a w maju 2002 Alex Jennings (oboje również zdobyli nagrody Oliviera w kolejnym roku). Trasa koncertowa po Wielkiej Brytanii rozpoczęła się 28 września 2005 roku. W produkcji wystąpili Amy Nuttall jako Eliza, Christopher Cazenove jako Higgins, Russ Abbot jako Alfred Doolittle, a także Honor Blackman^[28]. Trasa zakończyła się 12 sierpnia 2006^[29].

2012 Produkcja Sheffield

Produkcja My Fair Lady została otwarta w Sheffield Crucible 13 grudnia 2012 roku. Carly Bawden odtwarzała Elizę, Dominic West grał Henry’ego Higginsa. Reżyserem był Daniel Evans. Produkcja trwała do 26 stycznia 2013^[30][31].

Polska

W Polsce spektakl był wystawiany ponad dwadzieścia razy^[32]. Polska prapremiera miała miejsce w ówczesnej operetce poznańskiej 14 listopada 1964 roku. Tłumaczenie Antoniego Marianowicza oraz Janusza Minkiewicza^[33] użyte w poznańskiej prapremierze było podstawą do prawie wszystkich późniejszych inscenizacji. Wyjątkiem jest spektakl bytomski z 2013 z tłumaczeniem Tomasza Domagały^[34], w którym Eliza mówi gwarą śląską^[35].

Rok	Miasto	data premiery	teatr	reżyser	Eliza	Higgins	Pickering
1964	Poznań	14 listopada 1964[32]	Operetka Poznańska	Henryk Drygalski
1965	Kraków	14 maja 1965[32]	Operetka Krakowska	Zofia Weissówna
1965	Lublin	16 czerwca 1965	Operetka lubelska	Roman Sykała
1965	Warszawa	11 września 1965	Teatr Komedia	Jan Biczycki	Barbara Rylska	Edmund Fetting	Cezary Julski
1965	Gdynia	4 grudnia 1965	Teatr Muzyczny[32][33]	Stanisław Kwaskowski
1966	Łódź	10 kwietnia 1966	Teatrz Powszechny	Roman Sykała
1966	Częstochowa	16 kwietnia 1966	teatr Adama Mickiewicza	Henryk Drygalski	Barbara Bargiełowska	Jerzy Stasiuk	Zbigniew Michałowski
1966	Wrocław	3 grudnia 1966	Operetka wrocławska	Barbara Kostrzewska
1975	Gliwice	15 listopada 1975	Operetka Śląska	Mieczysław Daszewski
1986	Wrocław	28 lutego 1986	Operetka wrocławska	Leon Langer
1986	Warszawa	24 maja 1986	Operetka warszawska	Ryszard Pietruski	Grażyna Brodzińska	Daniel Kustosik	Antoni Kłopocki
1986	Poznań	21 czerwca 1986	Teatr Muzyczny	Bogusława Czosnowska
1986	Gdynia	4 października 1986	Teatr Muzyczny	Jerzy Gruza	Beata Janisz-Andraszewicz[36]	Marek Rajski	Kuba Zaklukiewicz
1986	Łódź	10 października 1986	Teatr Muzyczny	Andrzej Żarnecki	Hanna Matyskiewicz	Andrzej Żarnecki	Jerzy Nejman[37]
1987	Kraków	28 lutego 1987	Operetka Krakowska	Stanisława Stanisławska
1993	Bydgoszcz	5 czerwca 1993	Opera Nova	Andrzej Marczewski	Katarzyna Matuszak	Edward Stasiński	Jerzy Gruszczyński
1995	Szczecin	6 października 1995	Opera na Zamku	Włodzimierz Wilkosz	Iwona Faj	Bogumił Majchrzak	Mirosław Kosiński
1997	Lublin	17 maja 1997[38]	Teatr Muzyczny	Marcel Kochańczyk	Agnieszka Kurkówna	Jarosław Cisowski	Jerzy Turowicz
2000	Poznań	21 stycznia 2000	Teatr Muzyczny	Daniel Kustosik	Anna Gębałówna	Daniel Kustosik	Włodzimierz Kalemba
2005	Wrocław	7 października 2005	Teatr Muzyczny	Anna Kękuś	Magdalena Szczerbowska	Konrad Imiela	Jacek Poks
2008	Bydgoszcz	20 września 2008	Opera Nova	Maciej Korwin	Katarzyna Matuszak	Edward Stasiński	Jerzy Gruszczyński
2009	Gdynia	4 kwietnia 2009	Teatr Muzyczny	Maciej Korwin	Renia Gosławska	Marek Richter	Andrzej Śledź
2009	Łódź	2 października 2009	Teatr Wielki	Maciej Korwin	Patrycja Krzeszowska	Andrzej Kostrzewski	Zenon Kowalski
2010	Poznań	27 listopada 2010	Teatr Muzyczny	Daniel Kustosik	Anna Lasota	Daniel Kustosik	Arnold Pujsza
2013	Bytom	11 maja 2013	Opera Śląska	Robert Talarczyk	Anna Noworzyn	Cezary Biesiadecki	Tomasz Domagała
2021	Szczecin	13 listopada 2021[39]	Opera na Zamku	Jakub Szydłowski	Anna Federowicz Anna Gigiel	Janusz Kruciński	Tomasz Łuczak Wojciech Socha

Wybrane inne produkcje

1961 Berlin

Niemieckie tłumaczenie My Fair Lady miało premierę 1 października 1961 r. w Theater des Westens w Berlinie, z udziałem Karin Hübner i Paula Hubschmida. W szczytowym okresie zimnej wojny, zaledwie kilka tygodni po zamknięciu granic i wzniesieniu Muru Berlińskiego była to pierwsza inscenizacja musicalu broadwayowskiego w Berlinie od czasów II wojny światowej. Spektakl był postrzegany jako symbol kulturalnego renesansu i oporu Berlina Zachodniego. Produkcja pozostawała na afiszu przez dwa lata.

2008 Australia

Australijska trasa wyprodukowana w Sydney Opera House rozpoczęła się w maju 2008 roku. W produkcji wystąpili: Taryn Fiebig jako Eliza, Reg Livermore jako Higgins, Robert Grubb jako Alfred Doolittle^[40].

2010 Paryż

Produkcja została wystawiona w języku angielskim w Théâtre du Châtelet w Paryżu w ramach cyklu 27 przedstawień od 9 grudnia 2010 do 2 stycznia 2011. W obsadzie: Sarah Gabriel – Eliza, Alex Jennings – Higgins, Nicholas Le Prevost – Pickering^[41].

2016 Australia

Sydney Opera House ponownie wystawiło My Fair Lady w dniach od 30 sierpnia do 5 listopada 2016. Spektakl wyreżyserowała prapremierowa Eliza, Julie Andrews w oparciu o scenografię i kostiumy oryginalnej produkcji z 1956 roku^[42]. Produkcja była ogromnym sukcesem, bijąc rekord sprzedaży biletów Sydney Opera House^[43]. W 2017 roku spektakl przeniesiono do Brisbane (od 12 marca) i Melbourne (od 11 maja)^[44]. Powrót do Sydney do Capitol Theatre w dniach od 24 sierpnia do 10 września 2017 zakończył tour^[45]. W obsadzie wystąpili: Anna O’Byrne jako Eliza, Alex Jennings jako Higgins, Tony Llewellyn-Jones jako Pickering^[46][45].

Postaci i odtwórcy ról

Postać	Broadway (1956)[47]	West End (1958)[48]	Broadway (2018)[49]
Eliza Doolittle młoda kwiaciarka	Julie Andrews		Lauren Ambrose
Henry Higgins profesor fonetyki	Rex Harrison		Harry Hadden-Paton
Alfred P. Doolittle ojciec Elizy	Stanley Holloway		Norbert Leo Butz
Pani Higgins matka profesora	Cathleen Nesbitt	Zena Dare	Diana Rigg
Pułkownik Hugh Pickering fonetyk z Indii	Robert Coote		Allan Corduner
Freddy Eynsford-Hill adorator Elizy	John Michael King	Leonard Weir	Jordan Donica
Pani Pearce służąca Higginsa	Philippa Bevans	Betty Woolfe	Linda Mugleston
Zoltan Karpathy fonetyk z Węgier	Christopher Hewett	Max Oldaker	Manu Narayan

Streszczenie fabuły

Eliza Doolittle jest uliczną kwiaciarką londyńską z niższych sfer posługującą się deprecjonującym akcentem cockneya. Profesor fonetyki Henry Higgins spotyka ją w Covent Garden i ubolewa nad wulgarnością dialektu (Why Can’t the English?). Na placu pojawia się pułkownik Hugh Pickering, językoznawca z Indii, który przyjechał poznać Higginsa, ten zaprasza go do pozostania w swoim domu. Eliza i jej przyjaciele zastanawiają się, jak by to było prowadzić wygodne życie, mając pieniądze (Wouldn’t It Be Loverly?).

Ojciec Elizy, Alfred Doolittle, szuka następnego ranka pieniędzy na drinka (With a Little Bit of Luck). Eliza przychodzi do domu Higginsa, prosząc o lekcję eleganckiego wysławiania, aby mogła znaleźć pracę w kwiaciarni. Higgins zakłada się z Pickeringiem, że w ciągu sześciu miesięcy nauczy Elizę prawidłowego mówienia, co pozwoli jej uchodzić za damę. Eliza zamieszkuje w domu Higginsa. Stary kawaler Higgins, pochłonięty sobą i mizoginiczny, nie potrafi zrozumieć kobiet (I’m an Ordinary Man), swoimi lekcjami doprowadza Elizę do frustracji. Ta wyobraża sobie różne sposoby zabicia go (Just You Wait). Służący Higginsa rozpaczają nad stresującą atmosferą (The Servants’ Chorus (Poor Professor Higgins)). Nauka nie przynosi postępów, Higgins ma zamiar się poddać, lecz nagle podczas jednego z ćwiczeń dykcji Eliza zdobywa prawidłowy akcent (The Rain in Spain). Gospodyni domowa, pani Pearce, nalega, aby Eliza poszła spać; ta, podekscytowana sukcesem, przyznaje, że „mogłaby przetańczyć całą noc” (I Could Have Danced All Night).

Higgins w celu testu zabiera Elizę do loży swojej matki na wyścigowym Ascot (Ascot Gavotte). Pod wpływem emocji Eliza zapomina się, wykrzykując w emocjach wulgarne słowa swym wrodzonym akcentem. Mimo to oczarowuje młodego dżentelmena Freddy’ego Eynsforda-Hilla, który obiecuje, że będzie stał pod jej oknami całą noc (On the Street Where You Live).

Ostatecznym testem Elizy jest odgrywanie damy na balu w ambasadzie sześć tygodni później. Wszyscy ją podziwiają, a królowa Siedmiogrodu zaprasza ją do tańca z księciem (Eliza’s Entrance/Embassy Waltz). Obecny na balu węgierski fonetyk Zoltan Karpathy próbuje odkryć pochodzenie Elizy, tańcząc z nią.

Akt II

Bal jest sukcesem; Karpathy ogłasza że Eliza jest węgierską księżniczką. Po powrocie do domu Pickering i Higgins rozkoszują się swoim triumfem dydaktycznym (You Did It), nie zwracając uwagi na Elizę. Upokorzona dziewczyna jest urażona (Just You Wait [Reprise]), że potraktowano ją tylko jako obiekt eksperymentu – pakuje się i wychodzi z domu Higginsa. Wychodząc, napotyka Freddy’ego, który wyznaje jej miłość (On the Street Where You Live [Reprise]). Eliza stwierdza, że jeśli Freddy ją naprawdę ją kocha, musi to udowodnić (Show Me).

Eliza wraca do Covent Garden, ale nie czuje się już tam jak u siebie (The Flower Market/Wouldn’t It Be Loverly? [Reprise]). Jej ojciec, za poleceniem Higginsa, otrzymał niespodziewany zapis od amerykańskiego milionera i szykuje się do ślubu ze swą ukochaną – właśnie wychodzi na noc kawalerską (Get Me to the Church on Time).

Higgins, budząc się następnego ranka, odkrywa nieobecność Elizy. Dywagując, dlaczego odeszła po triumfie na balu, dochodzi do błędnego wniosku, że mężczyźni są rozsądniejsi od kobiet (A Hymn to Him). Pickering opuszcza dom Higginsa, aby pomóc odnaleźć Elizę. Dziewczynę spotyka w domu swojej matki. Eliza oświadcza, że już go nie potrzebuje (Without You). Higgins po powrocie do domu uświadamia sobie, jak bardzo przywiązał się do Elizy (I’ve Grown Accustomed to Her Face). Odsłuchuje z sentymentu nagranie, które wykonał w pierwszym dniu lekcji Elizy i, słysząc własne ostre słowa, uświadamia sobie swój błąd. Eliza nagle pojawia się w jego domu, również świadoma głębokich uczuć do Higginsa. Profesor usiłuje niezręcznym żartem zamaskować swoją radość.

Lista utworów

Akt I Overture – Orkiestra Why Can’t the English? – Profesor Higgins Wouldn’t It Be Loverly? – Eliza i kwartet męski With a Little Bit of Luck – Alfred Doolittle, Harry, Jamie i Zespół I’m an Ordinary Man – Profesor Higgins With a Little Bit of Luck (Reprise) – Alfred Doolittle i Zespół Just You Wait – Eliza The Servants’ Chorus (Poor Professor Higgins) – Pani Pearce i Słudzy The Rain in Spain – Profesor Higgins, Eliza i pułkownik Pickering I Could Have Danced All Night – Eliza, Pani Pearce i Słudzy Ascot Gavotte – Zespół On the Street Where You Live – Freddy Eliza’s Entrance/Embassy Waltz – Orkiestra

Akt II You Did It – Pułkownik Pickering, Profesor Higgins, Pani Pearce, Słudzy Just You Wait (Reprise) – Eliza On the Street Where You Live (Reprise) – Freddy Show Me – Freddy i Eliza The Flower Market/Wouldn’t It Be Loverly? (Reprise) – Eliza i kwartet męski Get Me to the Church on Time – Alfred Doolittle i Zespół A Hymn to Him – Profesor Higgins i Pułkownik Pickering Without You – Eliza i Profesor Higgins I’ve Grown Accustomed to Her Face – Profesor Higgins I Could Have Danced All Night (Reprise) / Finale – Orkiestra

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Nominat
1957	Nagroda Tony[50]	Najlepszy musical
		Najlepszy występ aktora w musicalu	Rex Harrison
		Najlepszy występ aktorki w musicalu	Julie Andrews
		Najlepszy reżyser musicalu	Moss Hart
		Najlepsza scenografia	Oliver Smith
		Najlepsze kostiumy	Cecil Beaton
		Najlepszy dyrektor muzyczny	Franz Allers
1976		Najlepszy występ aktora w musicalu	George Rose
2002	Laurence Olivier Award[51]	Najlepszy aktor musicalowy	Jonathan Pryce
		Najlepsza aktorka w musicalu	Martine McCutcheon
		Najlepsza choreografia	Matthew Bourne
2003		Najlepszy aktor musicalowy	Alex Jennings
		Najlepsza aktorka w musicalu	Joanna Riding
2018	Nagroda Tony	Najlepsze kostiumy	Catherine Zuber

Rejestracja musicalu

Muzyczna

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Filmowa

1964

Główny artykuł: My Fair Lady (film 1964).

W 1964 powstała adaptacja filmowa w reżyserii George’a Cukora. Rex Harrison ponownie odtwarzał rolę Higginsa. Zamiast Julie Andrews w roli Elizy obsadzono Audrey Hepburn, ponieważ Jack L. Warner, szef Warner Bros., który wyprodukował film chciał „gwiazdy o dużej rozpoznawalności” uznając, że Andrews nie ma doświadczenia filmowego^[52] (Andrews udowodniła Warnerowi błąd – w tym samym roku zdobywając zarówno Oscara, jak i Złoty Glob dla najlepszej aktorki za rolę w innym musicalu – Mary Poppins)^[53]. Producent podjął także decyzję o zdubbingowaniu prawie całej partii wokalnej Elizy przez sopranistkę Marni Nixon^[54]. Lerner (autor) nie lubił filmowej wersji musicalu, uważając, że zbyt odbiega od wersji scenicznej, był niezadowolony z obsady Hepburn oraz że film został nakręcony w całości w studio Warner Bros., a nie w Londynie^[55].

Pomimo kontrowersji adaptacja My Fair Lady odniosła ogromny sukces zdobywając osiem Oscarów – w tym dla najlepszego filmu roku, najlepszego aktora (dla Rexa Harrisona), najlepszego reżysera (George Cukor).

Niezrealizowana (2008–2017)

Columbia Pictures ogłosiła plany nowej adaptacji w roku 2008 we współpracy z Cameronem Mackintoshem. Zamierzeniem było kręcenie w autentycznych plenerach: Covent Garden, Drury Lane, Tottenham Court Road, Wimpole Street i na torze wyścigowym Ascot. John Madden był rozpatrywany jako reżyser a Colin Firth i Keira Knightley^[56] (później Carey Mulligan)^[57] jako odtwórcy głównych ról. Emma Thompson napisała nową adaptację scenariusza, lecz projekt został odłożony na półkę w 2017^[58].

Przypisy

1. Lerner, p. 36.
2. Lerner, p. 38.
3. Lerner, p. 39.
4. Lerner, pp. 43–44.
5. Lerner, p. 47.
6. Morley, Sheridan. A Talent to Amuse: A Biography of Noël Coward, p. 369, Doubleday & Company, 1969.
7. Schreiber, Brad. Stop the show!: a history of insane incidents and absurd accidents in the theater (2006), Thunder’s Mouth Press, ISBN 1-56025-820-9, pp. 137–138.
8. Suskin, Steven. „'My Fair Lady’, 1956, 1976, and 1981”Show tunes: the songs, shows, and careers of Broadway’s major composers (2010, 4ed.), Oxford University Press, ISBN 0-19-531407-7, p. 224.
9. IBDB [www] [dostęp 2020-05-15].
10. Vallance, Thomas. „Obituary: Edward Mulhare” The Independent (UK), May 27, 1997.
11. „A Fiery ‘Fair Lady’ Takes Over”Life Magazine, March 3, 1958, p. Front Cover, 51–54.
12. Gussow, Mel. „The Stage: ‘My Fair Lady’ Returns”The New York Times, August 19, 1981.
13. Simon, John. „This Lady Is For Burning”New York Magazine, January 3, 1994.
14. Errico, Lithgow, Daltrey to Star in Hollywood Bowl My Fair Lady Concert – Playbill.com [online], web.archive.org, 29 czerwca 2011 [dostęp 2020-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-29].
15. JOHN LITHGOW, MELISSA ERRICO, ROGER DALTREY AND ROSEMARY HARRIS STAR IN „MY FAIR LADY” [online], Hollywood Bowl [dostęp 2020-05-14] (ang.).
16. Lawson, Kyle. „Marni Nixon in My Fair Lady” The Arizona Republic, June 10, 2008.
17. Gans, Andrew. „Marni Nixon to Join My Fair Lady Tour in Chicago” playbill.com, August 28, 2007.
18. Fierberg, Ruthie. „My Fair Lady Revival Starring Laura Benanti Closes on Broadway July 7", Playbill, July 7, 2019.
19. „First New Production of ‘My Fair Lady’ in 25 Years to ‘Dance All Night’ on Broadway Next Spring” Broadway World, March 6, 2017.
20. McPhee, Ryan. „Broadway’s New ‘My Fair Lady’ Finds Its Stars in Lauren Ambrose and Harry Hadden-Paton”, Playbill, October 5, 2017.
21. Fierberg, Ruthie and Adam Hetrick. „Read Reviews for Broadway’s Latest Revival of ‘My Fair Lady’, Starring Lauren Ambrose”, Playbill, April 19, 2018.
22. Robinson, Mark A. „Lincoln Center Theater’s My Fair Lady to Tour”, Broadwaydirect.com July 9, 2019; and Fierberg, Ruthie. „Take a Look at the North American Tour of My Fair Lady”, Playbill, December 18, 2019.
23. My Fair Lady [online], web.archive.org, 27 listopada 2011 [dostęp 2020-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2011-11-27].
24. „International News”, The Associated Press, October 26, 1979 („Twenty-one years after Eliza Doolittle first straightened out her A’s to the delight of Professor Higgins, „My Fair Lady” reopened in London Thursday night to rave notices.”).
25. Borders, William. „A New Fair Lady Delights London Theatergoers”, The New York Times, November 26, 1979, p. C15.
26. 'My Fair Lady’, 1979. phyllis.demon.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-03)]., Phyllis.demon.co.uk, accessed December 7, 2011.
27. „0 Questions With...Liz Robertson”, Whatsonstage.com, April 22, 2002.
28. Langley, Sid. „Finding The Fair Lady Twice OVER”, Birmingham Post, September 16, 2005, p. 13.
29. Bicknell, Gareth. „Gareth Hale is in My Fair Lady at Wales Millennium Centre from Tuesday, July 25 to Saturday, August 12". „Change of pace for versatile actor Hale”, Daily Post (Liverpool), July 21, 2006. p. 24.
30. My Fair Lady. sheffieldtheatres.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-28)]. sheffieldtheatres.co.uk.
31. „Crucible’s ‘My Fair Lady’, Starring Dominic West and Carly Bawden, Aiming for West End, May 2013?” broadwayworld.com, January 3, 2013.
32. Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], e-teatr.pl [dostęp 2020-05-11].
33. DanielD. Wyszogrodzki DanielD., Ale musicale! Złote stulecie., wyd. I, Marginesy, s. 362–364, ISBN 978-83-65973-91-7.
34. Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], e-teatr.pl [dostęp 2020-05-13].
35. Bytom. Eliza Doolittle mówi śląską gwarą [online], e-teatr.pl [dostęp 2020-05-13].
36. Romantyczna przygoda kwiaciarki [online], e-teatr.pl [dostęp 2020-05-11].
37. Pigmalion z musicalu [online], e-teatr.pl [dostęp 2020-05-11].
38. Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], e-teatr.pl [dostęp 2020-05-13].
39. Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], e-teatr.pl [dostęp 2021-11-22].
40. AusStage [online], ausstage.edu.au [dostęp 2020-05-14].
41. My Fair Lady listing (in French), Chatelet-theatre.com, retrieved December 15, 2010.
42. Spring, Alexandra. „Julie Andrews to direct Sydney Opera House production of 'My Fair Lady'” The Guardian, August 4, 2015.
43. „‘My Fair Lady’ musical by Julie Andrews sold more tickets than any other production in history”, Daily Telegraph, October 2016.
44. My Fair Lady: Regent Theatre, Melbourne, opera.org.au [dostęp 2019-07-01] [zarchiwizowane 2020-08-05] (ang.).
45. My Fair Lady, opera.org.au, 2017 [dostęp 2019-07-01] [zarchiwizowane 2017-07-06] (ang.).
46. My Fair Lady, opera.org.au, 2016 [dostęp 2019-07-01] [zarchiwizowane 2018-11-16] (ang.).
47. My Fair Lady – Broadway Musical – Original IBDB [online], ibdb.com [dostęp 2020-05-14].
48. My Fair Lady Original West End Cast – 1958 West End [online], broadwayworld.com [dostęp 2020-05-14].
49. Lincoln CenterL.C. Theater Lincoln CenterL.C., My Fair Lady – Who’s Who [online], Lincoln Center Theater [dostęp 2020-05-14] (ang.).
50. Winners [online], tonyawards.com [dostęp 2020-05-15] (ang.).strona główna serwisu
51. Olivier Winners 2002 [online], Olivier Awards [dostęp 2020-05-15] (ang.).
52. Roman, James W. „My Fair Lady” Bigger Than Blockbusters: Movies That Defined America, ABC-CLIO, 2009, ISBN 0-313-33995-3, pp. 125–126.
53. The 37th Academy Awards – 1965 [online], Oscars.org | Academy of Motion Picture Arts and Sciences [dostęp 2020-05-15] (ang.).
54. AndrewA. Pulver AndrewA., My Fair Lady and West Side Story ‘ghost singer’ Marni Nixon dies, aged 86, „The Guardian”, 25 lipca 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-05-15] (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
55. Lerner, The Street Where I Live pp 134–6.
56. Playbill News: Columbia and CBS Films to Develop New My Fair Lady Film; Knightley May Star [online], web.archive.org, 7 czerwca 2008 [dostęp 2020-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2008-06-07].
57. Colin Firth Again Being Pursued For ‘My Fair Lady’ Remake – The Playlist [online], web.archive.org, 4 marca 2016 [dostęp 2020-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
58. Cameron Mackintosh Says Film Remake of My Fair Lady Has Been Shelved – Playbill.com [online], web.archive.org, 6 maja 2014 [dostęp 2020-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-06].

Bibliografia

• Citron, David (1995). The Wordsmiths: Oscar Hammerstein 2nd i Alan Jay Lerner, Oxford University Press. ISBN 0-19-508386-5.
• Garebian, Keith (1998). Making of My Fair Lady, Mosaic Press. ISBN 0-88962-653-7.
• Green, Benny, Redaktor (1987). A Hymn to Him: The Lyrics of Alan Jay Lerner, Hal Leonard Corporation. ISBN 0-87910-109-1.
• Jablonski, Edward (1996). Alan Jay Lerner: A Biography, Henry Holt & Co. ISBN 0-8050-4076-5.
• Lees, Gene (2005). The Musical Worlds of Lerner and Loewe, Bison Books. ISBN 0-8032-8040-8.
• Lerner, Alan Jay (1985). The Street Where I Live Da Capo Press. ISBN 0-306-80602-9.
• Shapiro, Doris (1989). We Danced All Night: My Life Behind the Scenes With Alan Jay Lerner, Barricade Books. ISBN 0-942637-98-4.

Linki zewnętrzne

• My Fair Lady w bazie Internet Broadway Database (ang.)
• Lista spektakli na stronie ovrtur.com

Kontrola autorytatywna (utwór dramatyczno-muzyczny):

• VIAF: 175991954
• GND: 300096089
• J9U: 987007315840105171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/My-Fair-Lady-musical-by-Lerner-and-Loewe
• NE.se: my-fair-lady
• SNL: My_Fair_Lady