Moskorzew (gmina)

Moskorzew (daw. gmina Moskarzew) – gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie częstochowskim.

Moskorzew

gmina wiejska
Krajobraz Gminy Moskorzew
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	włoszczowski
TERC	2613032
Wójt	Marcin Wiekiera
Powierzchnia	71,29 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	2760[1]
• gęstość	37,9 os./km²
Nr kierunkowy	34
Kod pocztowy	29-130
Tablice rejestracyjne	TLW
Adres urzędu: Moskorzew 42 29-130 Moskorzew
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 13[2][3] Liczba miejscowości 14[3]
Położenie na mapie powiatu
50°39′00″N 19°56′00″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Moskorzew.

Według danych z 30 czerwca 2006^[4] gminę zamieszkiwało 2930 osób.

Budynek Urzędu Gminy

Położenie

Gmina położona jest w zachodniej części województwa świętokrzyskiego przy granicy z województwem śląskim, na południowym krańcu powiatu włoszczowskiego. Zachodnia część gminy znajduje się na obszarze Niecki Włoszczowskiej, a wschodnia na Płaskowyżu Jędrzejowskim. Na obszarze gminy swoje źródła ma Biała Nida i jej dopływ Kwilinka.

Komunikacja

Przez terytorium gminy przebiega droga krajowa 78 z Chmielnika do przejścia granicznego w Chałupkach, od której odchodzi sieć dróg powiatowych:

• z Moskorzewa do Radkowa, Tarnawej Góry, Chebdzia
• z Chlewic do Sędziszowa, Kossowa

Przez obszar gminy nie przebiegają żadne linie kolejowe. Najbliższy dworzec kolejowy znajduje się w Sędziszowie (trasa kolejowa z Kielc do Krakowa i Katowic).

Na terenie gminy znajdują się dwa przystanki PKS (w Moskorzewie i Chlewicach) obsługujące kursy dalekobieżne (z Katowic do Ostrowca Świętokrzyskiego, Starachowic, Tarnobrzega, Buska-Zdroju).

Demografia

Dane z 30 czerwca 2006^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2930	100	1443	49,2	1487	50,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	41,1		20,2		20,9

Ludność w wieku	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
0-14 lat	416	14,2%	211	7,2%	205	7,0%
15-64 lat	1942	66,3%	886	30,2%	1056	36,1%
65 lat i więcej	572	19,5%	346	11,8%	226	7,7%

• Piramida wieku mieszkańców gminy Moskorzew w 2014 roku^[1].

Struktura powierzchni

Gmina Moskorzew zajmuje obszar 71,29 km². Użytki rolne zajmują 65,6% powierzchni, z czego na grunty orne przypada 54,5%, a na użytki zielone 11,6%. Lasy zajmują 27,8%. Średnia wielkość gospodarstwa indywidualnego wynosi 6,4 ha.

Gmina stanowi 7,87% powierzchni powiatu.

Historia

• 1239 – pochodzący z Moskorzewa Jan herbu Pilawa wykonał misję poselską Bolesława Wstydliwego na Węgry
• 1334 – powstał drewniany kościół w Moskorzewie. Potwierdzone dokumentami kościelnymi istnienie parafii w Moskorzewie
• 1386–1434 – okres panowania Władysława Jagiełły; Klemens z Moskorzewa pełnił urząd podkanclerza królewskiego, uczestniczy w zakładaniu Uniwersytetu i funduje trzy prebendy w katedrze wawelskiej
• 1387 – udział rycerza Mikołaja z Moskarzewa, podkanclerza Królestwa Polskiego w orszaku królewskim Władysława Jagiełły i Jadwigi
• 1394 – podkanclerzy koronny Klemens zbudował istniejący do dziś kościół murowany w Moskorzewie
• 1408 – zmarł Klemens z Moskorzewa pełniący urząd podkanclerski w czasach Jagiełły, kasztelan sanocki, kasztelan kamieniecki; pochowany w ufundowanym przez siebie kościele w Moskorzewie
• poł. XV wieku – kolator Paweł Odrowąż, kasztelan lwowski zakłada parafię w Chlewicach
• 1466 – data rozgraniczenia wsi Chlewice i Chlewska Wola
• 1558 – Moskorzewscy zmienili kościół na zbór kalwiński
• 1562 – zbór kalwiński został zmieniony na zbór braci polskich
• 1598 – Chlewice stanowią własność Hieronima Dembińskiego, mają niekonsekrowany kościół pod wezwaniem św. Filipa i św Jakuba Apostoła
• 1626 – dziedzic Moskorzewa Remigiusz Moskorzewski funduje ołtarz św. Żołnierzy
• 1629 – konsekracja pokrytego gontem kościoła w Chlewicach, któremu patronuje św. Jakub
• 1721 – właścicielem Moskorzewa został Michał z Bogucic Bogucki
• 1780 – Moskorzew stał się własnością generała Michałowskiego
• 1794 – bitwa pod Szczekocinami; na gruntach wsi Hebdzie znajdują się dwie mogiły, w których pogrzebane są zwłoki żołnierzy kościuszkowskich; pożar kościoła i plebanii w Moskorzewie
• 1824 – Franciszek i Antonilia Dobieccy sprzedali wieś Janowi Kantemu Kowalskiemu
• 1827:
  • wieś Mękarzów zamieszkiwało 271 mieszkańców w 24 domach. Do Mękarzowa przynależały trzy folwarki: Mękarzów, Rajtary i Zagórzec
  • wieś Moskorzew liczy 206 mieszkańców zamieszkujących 31 domów
  • wieś Hebdzie zamieszkuje 70 mieszkańców w 7 domach
  • wieś Lubachowy zamieszkuje 105 mieszkańców w 15 domach
  • wieś Chlewice zamieszkuje 279 mieszkańców w 26 domach
  • wieś Tarnawa Góra zamieszkuje 158 mieszkańców w 27 domach
• 1862 – rozbiórka skromnego drewnianego kościoła w Chlewicach
• 1864 – Michał Bontoni właściciel majątków w Chlewicach i Pradle wystawia nowy, większy od poprzedniego kościół w Chlewicach
• 1893 – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego wymienia wieś Moskorzew jako miejscowość położoną pomiędzy wsiami Goleniowy i Chlewiska, posiadającą murowany kościół fundacji Klemensa Pilawy, urząd gminny, gorzelnię, cegielnię, młyn wodny i tartak. Znajdują się tu 52 domy mieszkalne zamieszkiwane przez 523 mieszkańców.
• 1893:
  • Tarnawa Góra obejmuje folwarki Tarnawa i Dalekie oraz wieś Tarnawa liczącą 51 osadników
  • Mękarzów zamieszkuje 369 mieszkańców, wieś posiada 35 domów
  • Moskorzew zamieszkuje 523 mieszkańców w 52 domach
  • Lubachowy zamieszkuje 169 mieszkańców w 22 domach
  • Damiany zamieszkuje 207 mieszkańców w 20 domach.
• 1892–1906 – remont kościoła przeprowadzony przez Potockich, ówczesnych właścicieli Moskorzewa

Sołectwa

Chebdzie, Chlewice Wieś, Chlewice Kolonia, Chlewska Wola, Dalekie, Damiany, Dąbrówka, Jadwigów, Lubachowy, Mękarzów, Moskorzew, Przybyszów, Tarnawa-Góra^[2].

Miejscowość podstawowe bez statusu sołectwa: Perzyny i Zagórze.

Sąsiednie gminy

Nagłowice, Radków, Słupia, Szczekociny

Przypisy

1. Gmina Moskorzew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Strona gminy,sołectwa
3. Urząd Statystyczny w Kielcach
4. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2006 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006. ISSN 1734-6118. (pol.). Brak numerów stron w książce