Morganit

Odkrycie i pochodzenie nazwy

Odkryty w 1911 r. w okręgu San Diego w Kalifornii (USA). Morganit swoją nazwę zawdzięcza amerykańskiemu mineralogowi G.F. Kunzowi, który w 1911 roku nazwał go na cześć bankiera i kolekcjonera minerałów J.P. Morgana (1837-1913). Z kolei rosyjscy mineralodzy różowy beryl z Madagaskaru nazwali worobiewitem, upamiętniając mineraloga W.I. Worobiewa. Występuje także na Uralu w okolicy Sawatajewa^[3]^[4]^[5].

Charakterystyka

Podsumowanie

Perspektywa

Właściwości

Morganit to różowa, ciemnoróżowa, przezroczysta odmiana berylu zabarwiona domieszkami cezu, litu, rubidu, manganu. Najczęściej beryl przyjmuje formę słupów sześciobocznych i dwuścianu podstawowego, a rzadziej podwójnych piramid. Zazwyczaj występuje w postaci pojedynczych kryształów, choć może także tworzyć skupienia pręcikowe^[2].

Możliwe inkluzje – wrostki zwykle jedno- lub dwufazowe, a także liczne wrostki biotytu, ilmenitu, muskowitu, pirytu i rutylu ^[4](efekt kociego oka). Rzadko występuje w formie kryształów bliźniaczych, nie wykazuje luminescencji oraz nie jest radioaktywny. Dwójłomność wynosi między 0.008 a 0.009. Wykazuje niską dyspersję na poziomie 0,014. Ma pleochroizm słaby do wyraźnego (od bladoróżowego po głęboki różowoniebieski). Charakteryzuje się wyraźnym dichroizmem^[6]. Jest przezroczysty do półprzezroczystego^[1]. Cechą charakterystyczną morganitu jest jego fluorescencja w czerwonym odcieniu, widoczna pod wpływem światła ultrafioletowego^[4].

Występowanie

Występuje przede wszystkim w pegmatytach (często wzbogaconych w lit, sód i cez)^[2], w skałach magmowych^[7] i w skałach okruchowych. Bywa znajdowany w łupkach biotytowych i utworach hydrotermalnych^[3]. Występuje przede wszystkim z takimi minerałami jak: kwarc, kwarc dymny, szerlit, lepidolit, albit, muskowit, mikroklin czy epidot. Mogą mu towarzyszyć mu inne odmiany berylu jak akwamaryn czy heliodor. Współwystępuje także z innymi kamieniami szlachetnymi jak rubellit czy kunzyt^[2]^[4]^[7]^[8].

Miejsca występowania

Najlepsze okazy pochodzą z Brazylii (Cruzeiro, Alto do Gis) USA (Kalifornia, Utah, Maine)^[3], Madagaskaru – Anjanabonoina, Tsilazina (rekordowe okazy osiągają masę ok. 5 kg) i Afganistanu (Nuristan, Kunar)^[1]^[8]. Także: Mozambik, Zimbabwe, Namibia, Kenia, Kambodża, Birma, Kazachstan, Pakistan, Chiny, Włochy, Rosja – Ural^[2]^[3]^[8].

Zastosowanie

bardzo poszukiwany i wysoko ceniony kamień kolekcjonerski,
kamień jubilerski (masa przeciętnych kamieni ok. 5 kr). Najpiękniejszy okaz morganitu (czerwonoróżowy, szlifowany schodkowo, o masie 598,7 ct) pochodzący z Republiki Malgaskiej znajduje się w Ermitażu.
najczęściej okazy szlifuje się fasetkowo przede wszystkim szlifem schodkowym i szmaragdowym, a rzadziej kaboszonowo (dotyczy to głównie okazów wykazujących efekt kociego oka)^[3].

Galeria

Morganit z kwarcem na Clevelandycie z Minas Gerais w Brazylii
różowy okaz z inkluzjami czarnego turmalinu z Brazylii
intensywnie różowy okaz morganitu z turmalinem z Afganistanu
Szlifowany okaz
morganit z lekko dymnym kwarcem i albitem
morganit z fioletowym kunzytem i kwarcem z Nuristanu w Afganistanie

Bibliografia

Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.

Odkrycie i pochodzenie nazwy

Charakterystyka

Właściwości

Występowanie

Miejsca występowania

Zastosowanie

Galeria

Zobacz też

Bibliografia

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on