odmiana berylu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Morganit – minerał, krzemian berylu i glinu[2], zazwyczaj przezroczysta i różowa w odcieniach odmiana berylu.
 Morganit wydobyty w kopalni Little Three, hrabstwo San Diego, Kalifornia, USA (4,5 x 2,2 x 3,5 cm) | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
Be3Al2(SiO3)6 |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
7,5–8,0 |
| Przełam |
muszlowy, nierówny |
| Łupliwość |
niewyraźna |
| Pokrój kryształu |
pryzmatyczny do tabularnego, promienisty, trapiche, kolumnowy; ziarnisty, zwarty[1] |
| Układ krystalograficzny |
heksagonalny (dwunastokątny dwupiramidalny)[1] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość |
2,71–2,90 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
różowy, brzoskwinioworóżowy |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty, żywiczny[1] |
| Współczynnik załamania |
1,572 - 1,600 jednoosiowy[1] |
Odkryty w 1911 r. w okręgu San Diego w Kalifornii (USA). Morganit swoją nazwę zawdzięcza amerykańskiemu mineralogowi G.F. Kunzowi, który w 1911 roku nazwał go na cześć bankiera i kolekcjonera minerałów J.P. Morgana (1837-1913). Z kolei rosyjscy mineralodzy różowy beryl z Madagaskaru nazwali worobiewitem, upamiętniając mineraloga W.I. Worobiewa. Występuje także na Uralu w okolicy Sawatajewa[3][4][5].
Morganit to różowa, ciemnoróżowa, przezroczysta odmiana berylu zabarwiona domieszkami cezu, litu, rubidu, manganu. Najczęściej beryl przyjmuje formę słupów sześciobocznych i dwuścianu podstawowego, a rzadziej podwójnych piramid. Zazwyczaj występuje w postaci pojedynczych kryształów, choć może także tworzyć skupienia pręcikowe[2].
Możliwe inkluzje – wrostki zwykle jedno- lub dwufazowe, a także liczne wrostki biotytu, ilmenitu, muskowitu, pirytu i rutylu [4](efekt kociego oka). Rzadko występuje w formie kryształów bliźniaczych, nie wykazuje luminescencji oraz nie jest radioaktywny. Dwójłomność wynosi między 0.008 a 0.009. Wykazuje niską dyspersję na poziomie 0,014. Ma pleochroizm słaby do wyraźnego (od bladoróżowego po głęboki różowoniebieski). Charakteryzuje się wyraźnym dichroizmem[6]. Jest przezroczysty do półprzezroczystego[1]. Cechą charakterystyczną morganitu jest jego fluorescencja w czerwonym odcieniu, widoczna pod wpływem światła ultrafioletowego[4].
Występuje przede wszystkim w pegmatytach (często wzbogaconych w lit, sód i cez)[2], w skałach magmowych[7] i w skałach okruchowych. Bywa znajdowany w łupkach biotytowych i utworach hydrotermalnych[3]. Występuje przede wszystkim z takimi minerałami jak: kwarc, kwarc dymny, szerlit, lepidolit, albit, muskowit, mikroklin czy epidot. Mogą mu towarzyszyć mu inne odmiany berylu jak akwamaryn czy heliodor. Współwystępuje także z innymi kamieniami szlachetnymi jak rubellit czy kunzyt[2][4][7][8].
Najlepsze okazy pochodzą z Brazylii (Cruzeiro, Alto do Gis) USA (Kalifornia, Utah, Maine)[3], Madagaskaru – Anjanabonoina, Tsilazina (rekordowe okazy osiągają masę ok. 5 kg) i Afganistanu (Nuristan, Kunar)[1][8]. Także: Mozambik, Zimbabwe, Namibia, Kenia, Kambodża, Birma, Kazachstan, Pakistan, Chiny, Włochy, Rosja – Ural[2][3][8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.