Biksbit

Biksbit, czerwony beryl – minerał, agrestowoczerwona, przezroczysta odmiana berylu.

Biksbit

Kryształy biksbitu, długość: 1,7 cm.
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	czerwony beryl
Skład chemiczny	krzemian berylu glinu, Be 3Al 2Si 6O 18
Twardość w skali Mohsa	7,5–8[1]
Przełam	muszlowy lub podmuszlowy[1]
Łupliwość	niewyraźna[1]
Układ krystalograficzny	heksagonalny[1][2]
Właściwości mechaniczne	kruchy[1]
Gęstość	4,95 g/cm³[1]
Właściwości optyczne
Barwa	agrestowoczerwona, karminowa, szkarłatna[1]
Rysa	biała[1]
Połysk	szklisty[1]
Współczynnik załamania	nω = 1,572–1,580; nε = 1,564–1,570[1]

Charakterystyka

Właściwości

• wpływ jonów manganu powoduje intensywne, różowoczerwone zabarwienie tzw. czerwień agrestowa^[3]
• kryształy mogą osiągać długość do 5 cm^{[potrzebny przypis]}
• kryształy są małe, lekko mętnawe i trochę spękane^[3]
• na stosunkowo słaby szklisty połysk i brak ognia wpływ mają niskie współczynniki załamania światła oraz niska dyspersja berylu; ceniona jest jego barwa^[2]
• słupy sześcioboczne i dwuścian podstawowy to najczęstsze formy berylu, podwójne piramidy występują rzadziej. Beryl zazwyczaj występuje jako pojedyncze kryształy, ale czasem tworzy skupienia w formie pręcików^[2]
• krystalizuje w układzie heksagonalnym^[1][2]
• wykazuje dwójłomność na poziomie Δ=0,004-0,007^[4]
• pleochroizm: fioletowo-czerwony / pomarańczowo-czerwony^[4].

Zastosowanie

• Cenny kamień jubilerski – posiada szklisty połysk co w przypadku wyższej czystości przekłada się na imponujący efekt brylancji. Dlatego często przeprowadza się fasetowy szlif berylu, aby uwypuklić jego blask i zachwycający kolor. W przypadku mniej czystych odmian wykorzystuje się natomiast szlif kaboszonowy^[3].
• Kolekcjonerzy minerałów poszukują biksbitu ze względu na jego bardzo regularne słupkowe kryształy, często stanowi on większą wartość niż dla jubilerów^[3].

Powstawanie i występowanie

Występuje w krzemionkowych skałach wulkanicznych (ryolitach)^[5]. Proces krystalizacji biksbitu zachodzi w warunkach niskiego ciśnienia i wysokiej temperatury, w obszarach porowatych blisko magmy, wzdłuż pęknięć i ubytków skał^[5]. Współwystępuje z hematytem, topazem, spessartynem, granatem i ortoklazem, bixbyitem(inne języki)^[5].

Miejsce występowania

Góry Wah Wah

Został odkryty w Górach Thomas(inne języki) w stanie Utah w USA. Ponadto występuje w Nowym Meksyku^[1].

Historia

Minerał został odkryty w roku 1904 przez Maynarda Bixby'ego(inne języki) (1853–1935) w Maynard’s Mine w stanie Utah w USA, w złożach manganu^[6]. Bixby był górnikiem i dostawcą minerałów z Salt Lake City. W 1912 r. niemiecki mineralog Alfred Eppler(inne języki) na jego cześć nadał minerałowi nazwę „bixbit”. Później jego nazwa została zmieniona na „czerwony beryl”, aby uniknąć pomyłek z minerałem o podobnej nazwie, „bixbyite” (Mn
2O
3), który również został nazwany na cześć Bixby’ego^[1].

W 1958 roku w górach Wah Wah(inne języki), w pasmie Gór Thomas, Lamar Hodges odkrył czerwone kryształy biksbitu jubilerskiej jakości podczas poszukiwań uranu. Rodzina Hodgesa zakupiła teren i założyła kopalnię, która stała się znana jako „Ruby Violet claims”^[6]. W 1967 roku Hodges sprzedał kopalnię rodzinie Harris za 8000 dolarów. Wydobycie rosło, osiągając maksymalną produkcję około 2000 ton rudy rocznie na początku lat 1990.^[6]

• Przykłady biksbitów
• 
• 
• 

Przypisy

1. Red Beryl, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2023-11-16] (ang.).
2. KrystynaK. Wołkowicz KrystynaK., Biksbit [online], Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, 7 stycznia 2015 [dostęp 2023-11-16].
3. JerzyJ. Głowacki JerzyJ., Beryl i jego szlachetne odmiany: szmaragd, akwamaryn, morganit, heliodor, bixbit [online], paskonikstronik.blogspot.com, 5 maja 2020 [dostęp 2023-11-16].
4. Biksbit – właściwości – Wiadomości Jubilerskie [online], 3 lutego 2017 [dostęp 2023-11-03].
5. Biksbit – występowanie [online], Wiadomości Jubilerskie, 3 lutego 2017 [dostęp 2023-11-03].
6. Biksbit – historia [online], Wiadomości Jubilerskie, 3 lutego 2017 [dostęp 2023-11-03].

Identyfikatory zewnętrzne (odmiana minerału):

• identyfikator minerału w Mindat: 690