Miłków (województwo dolnośląskie)

Miłków (do 1945 niem. Arnsdorf, do marca 1946 Hlondów) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Podgórzyn. Jej część stanowi Brzezie Karkonoskie^[4].

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie dolnośląskim. Zobacz też: inne miejscowości o nazwie Miłków i Miłkowo.

Miłków

wieś
Kościół pw. św. Jadwigi w Miłkowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	karkonoski
Gmina	Podgórzyn
Liczba ludności (III 2011)	2076[1]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	58-535[2]
Tablice rejestracyjne	DJE
SIMC	0192086
Położenie na mapie gminy Podgórzyn Miłków
Położenie na mapie Polski Miłków
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Miłków
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego Miłków
50°48′34″N 15°45′43″E[3]

Pałac w Miłkowie

Położenie

Zwarta i łańcuchowa zabudowa tej miejscowości ciągnie się w górę potoku Miłkówka przez ponad 4 km. Od XVII do XIX wieku Miłków był wraz z Karpaczem ośrodkiem zielarstwa, którym parali się tzw. laboranci.

Demografia

Jest to największa miejscowość w gminie Podgórzyn. Według Narodowego Spisu Powszechnego posiadała 2076 mieszkańców (III 2011 r.).

Gospodarka i turystyka

W roku 1969 we wsi uruchomiony został oddział firmy Polar^[5][6]. Znajduje się tu też Leśny Bank Genów Kostrzyca^[7].

Historia

Nazwy wsi

• 1305 Arnoldi villa, Arnoldivilla circa Hyrsberc
• 1394 Arnoldisdorf,
• 1400 Arnsdorff,
• 1668 Arnssdorffischen,
• 1765 Arnsdorf,
• 1786 Arnoldsdorf, Arnsdorf,
• 1945 Hlondów, Jurantów, Jarantów,
• 1946 Miłków^[8]

Przynależność terytorialna

• Do połowy XVIII wieku – wieś w księstwie jaworskim.
• Do 1818 r. w powiecie jeleniogórsko-świerzawskim.
• Do 1945 r. w powiecie jeleniogórskim (od 1 IV 1938 w składzie miasta Kowary)^[9]
• Do 1973 r. wieś gromadzka w powiecie jeleniogórskim.
• Do 1975 r. w gminie Podgórzyn, w powiecie jeleniogórskim.
• Do 1990 r. w gminie Podgórzyn, w województwie jeleniogórskim.
• Do 1998 r. w gminie Podgórzyn, w rejonie jeleniogórskim, w województwie jeleniogórskim.
• Od 1999 r. w gminie Podgórzyn, w powiecie jeleniogórskim, w województwie dolnośląskim.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Miłków. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

W XVII-XIX wieku wieś należała do czeskiej rodziny hr. Zierotinów, a następnie Topocanów, słynęła z kuźnic, które przetapiały rudę żelaza dowożoną z Kowar. Od początku XVII w. istniała tu papiernia, w XVIII w. wieś była ośrodkiem ziołolecznictwa i hodowli owiec^[10]. W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. nieruchomość we wsi (dom nr 38, obecnie nr 33) posiadał późniejszy Generał marszałek polny Wehrmachtu, Erich von Manstein^[11][12]. W okresie II wojny światowej we wsi siedzibę miało przedstawicielstwo kolaboracyjnych jednostek azerskich przy niemieckim ministerstwie spraw zagranicznych, w owym czasie ewakuowanym do Karpacza^[13].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[14]:

• kościół parafialny pw. św. Jadwigi, przebudowany w latach 1542-1546, otrzymał wówczas polichromowany, kasetowy strop, renesansowe portale z lat 1542/1543, w obecnej postaci z XVIII w., I wzmianka 1399 r. - nazwisko pierwszego proboszcza: Nicolaus Berner. Wewnątrz skromny, barokowy wystrój, gotycka rzeźba Madonny z 1450 r., figura Chrystusa Frasobliwego z połowy XVI wieku^[15]. Na zewnętrznym murze barokowe epitafia "laborantów" z Karpacza, pręgierz z XVII w;
• cmentarz przy kościele, w murze cmentarnym trzy krzyże pokutne;
• kościół ewangelicki (w ruinie) z 1755, z pseudogotycką wieżą z 1863 roku;
• cmentarz;
• zespół pałacowy, z XVII w., przebudowany w XVIII w. i na przełomie XIX/XX w., ul. Wiejska 218:
  • pałac, z lat 1666-1667^[16], przebudowany w 1768 r.
  • park
  • willa – dom gościnny, z przełomu XIX/XX w.
  • stajnia

W murze cmentarnym znajdują się trzy krzyże pokutne. Opodal w ogrodzeniu pozostałość pręgierza, a na wzgórzu na południowy wschód od wsi ruiny murowanej szubienicy, używanej w latach 1684-1715.

W gminnej ewidencji zabytków znajdują się budynki przy ul. Kolejowej nr 53, 56, 57, 58 oraz Wiejskiej nr 4 (dwukrotnie), 5, 11, 17, 23, 30, 31, 34, 40, 43, 47, 49, 51, 52, 61, 64, 65, 66, 68, 69, 70, 72, 74, 78, 80, 82, 84, 86, 87, 90, 92, 93, 98, 100, 108, 125, 128, 132, 150, 153, 159a, 164, 167, 187, 195 oraz stanowiska archeologiczne we wsi^[17].

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Jadwigi^[18]
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór, Sala Królestwa^[19].