Loading AI tools
mistyczka chrześcijańska Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mechtylda z Magdeburga (z Helfty) (ur. ok. 1208 k. Magdeburga, zm. 1282 lub 1294 w klasztorze w Helfcie) – średniowieczna mistyczka chrześcijańska należąca do beginek, później zakonnica benedyktyńska, błogosławiona Kościoła katolickiego i święta Kościoła anglikańskiego.
 Wizerunek z końca XIX wieku, stalla z kościoła Leutkirch im Allgäu | |
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 1208 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1282 lub 1294 |
| Czczona przez |
Kościół katolicki |
| Wspomnienie |
15 sierpnia (kat.), |
| Szczególne miejsca kultu | |
Mechtylda urodziła się w arystokratycznej rodzinie w Saksonii, prawdopodobnie około 1208 roku. Informacje o jej życiu są bardzo skąpe, często oparte wyłącznie na fragmentarycznych wzmiankach zawartych w jej dziele i niepotwierdzone przez inne źródła.
W wieku 12 lat została „pozdrowiona” przez Ducha Świętego (por. Strumień światła Boskości, IV.2). Opuściła dom i mając 23 lata związała się z beginkami w Magdeburgu (IV.2). Wraz z towarzyszkami prowadziła skromne życie zgodne z Ewangelią, wypełnione modlitwą, pracą i umartwieniem. Z czasem – podobnie jak Hadewijch – wypracowała sobie w beginażu pewien autorytet (VI.7). Grupa, do której należała, pozostawała pod silnym wpływem dominikanów (IV.20–22). Mechtylda mogła znać m.in. Wichmanna z Arnstein (ok. 1180–1274), a jej spowiednikiem i kierownikiem duchowym był inny dominikanin, Henryk z Halle. To on zachęcił Mechtyldę, by spisała swoje przeżycia w dziele zatytułowanym Strumień światła boskości (IV.2)[1]. Ocenia się jednak, że jego wpływ na ostateczny kształt dzieła był raczej nieznaczny[2].
Mechtylda zaczęła spisywać swoje przeżycia ok. 1250 roku[potrzebny przypis]. Pierwsze pięć ksiąg ukończyła do 1260 roku, a w ciągu kolejnej dekady powstała szósta[1]. Około 1272 roku, zmuszona naciskami ze strony zdemoralizowanego kleru, który krytykowała, schorowana już Mechtylda przeniosła się do klasztoru Helfcie koło Eisleben[2]. Schroniła się tam w benedyktyńskim klasztorze, który był kojarzony z cysterkami z powodu stosowanej reguły, jednak cysterskiej jurysdykcji nie podlegał[3][uwaga 1]. Helfta była jednym z najważniejszych ośrodków kobiecej duchowości w późnych wiekach średnich[1]. W momencie przybycia Mechtyldy zamieszkiwały już w nim trzy inne wielkie mistyczki: ksieni Gertruda z Hackeborn, jej młodsza siostra Mechtylda oraz Gertruda Wielka (z Helfty)[4]. W tym środowisku powstała ostatnia, siódma księga dzieła Mechtyldy, która odróżnia się od pozostałych – większy nacisk kładzie na kwestie dogmatyczne i reguły życia we wspólnocie zakonnej[2].
Klasztor w Helfcie stał się centrum mistycznego doświadczenia Boga dla kobiet, a konsekwencją tego są dzieła Mechtyldy z Magdeburga i jej mistrzyni Mechtyldy z Hakeborn, zredagowane przez Gertrudę Wielką, która również jest autorką własnych pism[potrzebny przypis].
Dzieło składa się z siedmiu ksiąg i nosi tytuł Spływające światło boskości (niem. Das fließende Licht der Gottheit). Zyskało Mechtyldzie wielu zwolenników, lecz także spotkało się z krytyką szczególnie ze strony krytykowanej przez nią hierarchii kościelnej. Z tego względu, jak z powodu i działań wojennych okresu wielkiego bezkrólewia, musiała schronić się w klasztorze w Helfcie.
Spływające światło boskości ma wybitnie osobisty charakter w którym dominuje bezpośrednie i otoczone tajemnicą spotkanie z Bogiem. Język zastosowany przez Mechtyldę dla opisu związku duszy z Bogiem, nie różni się wiele od języka trubadurów niemieckich – minnesangerów, jest bogaty, pełen uniesienia i gorącego uczucia. Mechtylda także jako jedna z pierwszych mistyczek użyła obrazu Serca Jezusa przebitego włócznią – co przyczyniło się do późniejszego rozwoju kultu Serca Jezusowego[5].
Dzieło Mechtyldy z Magdeburga napisane jest prozą, a niekiedy wierszem. Datuje się je na drugą połowę XIII wieku. Pierwotnie zostało spisane w języku dolnoniemieckim – choć Mechtylda znała również łacinę[4]. Ta wersja jednak zaginęła i dziś dzieło jest nam znane w dwóch przekładach – łacińskim i alemańskim[2]. Wiele rękopisów zawierało jedynie pięć pierwszych ksiąg. Ich różnorodność świadczy o tym, że redakcja tekstu przebiegała stopniowo[6]. W XIX wieku zostało ponownie odkryte i wydane drukiem.
Tłumaczenie dzieła na łacinę – znane pod tytułem Lux divinitatis – powstało w środowisku dominikańskim, być może w Erfurcie. Bazuje na rękopisie zawierającym pierwsze sześć ksiąg i w niektórych miejscach znacząco odbiega od znanej nam dzisiaj wersji niemieckojęzycznej. Ponieważ działający w Erfurcie Dietrich (Teodoryk) z Apoldy wykorzystał w swoim Vita S. Dominici znaczące fragmenty łacińskiej wersji dzieła, musiała ona powstać w latach 80. lub 90. XIII wieku[7]. Można więc stwierdzić, że był to jeden z pierwszych tekstów mistycznych spisanych w języku ludowym, które zostały przełożone na łacinę[2].
Istnieje także przekład alemański, który powstał w latach 1343–1345 w środowisku dominikańskim skupionym wokół świeckiego duchownego Henryka z Nördlingen[8]. Henryk był duszpasterzem rozwijającego się w południowych Niemczech ruchu „przyjaciół Boga” i zalecał lekturę dzieła Mechtyldy swoim podopiecznym, m.in. Małgorzacie Ebner[2].
Trudno stwierdzić, czy Mechtylda z Magdeburga była czczona już w średniowieczu. Co prawda niektóre manuskrypty jej dzieła przypisują autorce miano świętej, ale nie można wykluczyć, że wynikało to z jej utożsamienia z Mechtyldą z Hackenborn[9]. Jak podaje Catholic Encyclopedia: „Mimo że przez niektórych nazywana świętą, nigdy nie została kanonizowana i najwyraźniej nigdy nie była publicznie czczona”[10]. Obecnie kult Mechtyldy rozwija się w Kościele katolickim – w diecezji magdeburskiej jest wspominana jako błogosławiona 16 września (memoria ad libitum)[11][12]. Niektóre źródła podają ponadto, że w Kościele powszechnym jest wspominana 15 sierpnia[12][13]. Nie potwierdza tego jednak Martyrologium Romanum (gdzie jedynie pod datą 19 listopada figuruje jej siostra z zakonu w Helfcie, Mechtylda z Hackenborn[14]) ani Acta Sanctorum. W Vollständiges Heiligen-Lexikon wymieniona jest bez określenia przysługującego jej tytułu czy dnia wspomnienia[15].
Wspomnienie liturgiczne Mechtyldy z Magdeburga obchodzone jest[13]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
