Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Masło kakaowe, tłuszcz kakaowy, olej kakaowy – jadalny, stały tłuszcz roślinny otrzymywany z nasion dojrzałych owoców kakaowca właściwego, stanowiący około 50% suchej masy nasion.
W celu uzyskania masła kakaowego ścina się dojrzałe owoce kakaowca i ziarna, po ich oczyszczeniu, poddaje się wytłaczaniu na ciepło[1][2]. Pozostałość, tak zwany kuch kakaowy, wykorzystywany jest do produkcji proszku kakaowego.
| Pochodzenie | Strefa tropikalna[2] (Ameryka Południowa, Afryka, Azja) |
| Skład | 24,4–26,2% kwasu palmitynowego, 34,4–35,4% kwasu stearynowego, 37,7–38,1% kwasu oleinowego[2], 2,1% kwasu linolowego |
| Kategoria | Oleje o specjalnym znaczeniu leczniczym[2] |
| Ważność | Do 5 lat w postaci nierozdrobnionej z dala od światła[3] |
| Wytrzymałość termiczna | |
| Gęstość względna | |
| Wskaźnik odbicia | 1,454–1,458[1] |
| Wskaźnik jodu | 34–40[1] |
| Wskaźnik mydlenia | 188–198[1] |
| Udział procentowy w wyrobie | Bez ograniczeń |
Masło kakaowe znalazło zastosowanie w farmacji. Pierwszy raz zastosował je francuski aptekarz Antoine Baumé w 1750 roku.
W tym celu jest standaryzowane. Do niedawna farmaceutyczne wymagania jakościowe określały narodowe farmakopee poszczególnych krajów. W Polsce wymagania dla surowca farmaceutycznego Cacao oleum (syn. Butyrum Cacao, Oleum Cacao) do 2020 roku ujęte były w Farmakopei Polskiej VI (2002)[4]. Wraz z pojawieniem się nowej monografii dla masła kakaowego w 10. wydaniu Farmakopei Europejskiej – na stan obecny (2023) obowiązującym jest jej tłumaczenie w Farmakopei Polskiej XII (monografia Theobromatis oleum)[5]. Masło kakaowe jest używane w recepturze aptecznej[3] do wytwarzania stałych (czopki doodbytnicze, globulki dopochwowe, pręciki docewkowe i dopochwowe) oraz półstałych (maści, kremy, mleczka itp.) postaci leków. Natomiast jako vehiculum dla czopków i globulek produkowanych przemysłowo jest stosowane stosunkowo rzadko.
Handlowo dostępne w różnych, dogodnych formach: w bloku, bryłkach bądź tafli (Ol. Cacao in massa)[6], rozdrobnionych kuleczek, wiórek, lub strużek (Ol. Cacao raspatum)[7], jednorodnych przetopionych perełek (Ol. Cacao in rotulis)[8], a także jako proszek suszony rozpyłowo (Oleum Cacao plv. dispersione desiccatum)[9] Stosowane jest zarówno masło kakaowe poddane lekkiej rafinacji, jak i odmiana wysokorafinowana, bezwonna, o barwie białej Oleum Cacao valde raffinatus (syn. Oleum Cacao purissimum album).
Masło kakaowe jest jednym z bardziej stabilnych tłuszczów, zawiera naturalne przeciwutleniacze zapobiegające jełczeniu, a w konsekwencji umożliwiające przechowywanie masła kakaowego bez dodatku konserwantów przez okres nawet pięciu lat. Masło kakaowe należy chronić przed światłem i przechowywać w postaci nierozdrobnionej, w niskiej temperaturze. Temperatura topnienia tłuszczu kakaowego wynosi 30–35 °C[1][3].
Masło kakaowe wykazuje własności polimorficzne – występuje w czterech odmianach: α, β, β' i γ. Odmiany te różnią się temperaturą topnienia[3].
| Odmiana alotropowa | Temperatura topnienia w °C |
|---|---|
| γ | 18 |
| α | 21–22 |
| β' | 28–31 |
| β | 34,5 |
Z punktu widzenia przydatności do produkcji czopków w recepturze aptecznej masło kakaowe posiada szereg zalet:
Wadami masła kakaowego jako podłoża czopkowego są:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
