Kwas stearynowy

Kwas stearynowy (gr. stear – łój, tłuszcz), C₁₇H₃₅COOH – organiczny związek chemiczny, jeden z nasyconych kwasów tłuszczowych, składnik stearyny.

Kwas stearynowy

próbka kwasu stearynowego
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas oktadekanowy Inne nazwy i oznaczenia farm. Acidum stearicum[1]
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C18H36O2
Inne wzory	C17H35COOH CH3(CH2)16COOH CH3–(CH2)16–COOH
Masa molowa	284,48 g/mol
Wygląd	biała bezwonna substancja[2] tłusta w dotyku[3]
Identyfikacja
Numer CAS	57-11-4
PubChem	5281
DrugBank	DB03193
SMILES CCCCCCCCCCCCCCCCCC(=O)O
InChI InChI=1S/C18H36O2/c1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18(19)20/h2-17H2,1H3,(H,19,20) InChIKey QIQXTHQIDYTFRH-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,845 g/cm³[4]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie nierozpuszczalny[2][3] w innych rozpuszczalnikach gorący etanol: rozpuszczalny[3] eter naftowy: rozpuszczalny[1] Temperatura topnienia 64–72 °C[4][3] Temperatura wrzenia 361 °C[4]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-04-16] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[4] Uwaga Zwroty H H315 Zwroty P brak zwrotów P Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanego źródła[4] Szkodliwy (Xn) Zwroty R R38 Zwroty S brak zwrotów S NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[5] 1 2 0   Temperatura zapłonu 113 °C (zamknięty tygiel)[4] Numer RTECS WI2800000 Dawka śmiertelna LD50 > 2000 mg/kg (szczur, doustnie)[4]
Podobne związki
Podobne związki	kwas oleinowy, kwas palmitynowy
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Kwas stearynowy występuje w postaci estru z gliceryną w tłuszczach zwierzęcych, a także w mniejszym stopniu w roślinnych (np. łój wołowy składa się w 24% z kwasu stearynowego)^[2]. Otrzymuje się go w wyniku hydrolizy tłuszczów zwierzęcych w wysokiej temperaturze i pod zwiększonym ciśnieniem. Jest używany do produkcji świec, kredek świecowych, mydeł^[2], kosmetyków, leków oraz do zmiękczania gumy.

Zobacz też

• kwas oleinowy
• kwas palmitynowy

Przypisy

1. Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 4574, ISBN 978-83-88157-77-6.
2. Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 216, ISBN 83-7183-240-0.
3. Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
4. Kwas stearynowy (nr 85679) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-04-16]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
5. Kwas stearynowy (nr 85679) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-04-16]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):

• LCCN: sh85127739
• GND: 4323216-4
• J9U: 987007534188405171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: science/stearic-acid
• Treccani: acido-stearico
• SNL: stearinsyre
• Hrvatska enciklopedija: 57924