Maciejowice – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w miejsko-wiejskiej gminie Maciejowice[4][5]. Siedziba gminy oraz rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Szybkie fakty Państwo, Województwo ...
Zamknij
Maciejowice uzyskały lokację miejską w 1507 roku[6]. Zostały pozbawione praw miejskich 13 października 1870 i włączone do gminy Maciejowice w powiecie garwolińskim[7]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Maciejowice, 1954–1972 gromady Maciejowice[8], a od 1973 reaktywowanej gminy Maciejowice[9]. W latach 1975–1998 należały administracyjnie do województwa siedleckiego. 1 stycznia 2024 odzyskały status miasta[1].
Więcej informacji SIMC, Nazwa ...
Integralne części miasta Maciejowice[4][5]
SIMC |
Nazwa |
Rodzaj |
0680510 |
Podjaminy |
część miasta |
Zamknij
Maciejowice leżą 80 km od Warszawy nad Okrzejką, dopływem Wisły, na południowym krańcu województwa mazowieckiego i wchodzą w skład powiatu garwolińskiego. Przez miejscowość przechodzi droga wojewódzka nr 801 z Warszawy do Puław. Historycznie Maciejowice położone są na ziemi stężyckiej w dawnym województwie sandomierskim w Małopolsce.
- epoka brązu – pierwsze osadnictwo kultury łużyckiej;
- 1155 – nadanie przywileju na miasto Kochów (1 km na południe od Maciejowic – przywilej lokacyjny Kazimierz II Sprawiedliwy) dla klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska przez Henryka Sandomierskiego;
- XII w. – powstanie parafii w Kochowie, przebiega tutaj szlak do przeprawy z Mazowsza na Ruś;
- koniec XV w. – właścicielem zostaje stolnik sandomierski Kacper Maciejowski (odgałęzienie rodu Ciołków);
- 1507 – lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego;
- 1525 – sprzedaż Kochowa przez zakonników;
- 1557 – nadanie przywilejów przez króla Zygmunta Augusta za zasługi dla kasztelana sandomierskiego Stanisława Maciejowskiego na: prawa miejskie magdeburskie, jarmarki w maju, targi we wtorek i budowę fortalicjum (zamku obronnego);
- XVI w. – przeniesienie parafii z Kochowa, miasto w rękach Maciejowskich;
- XVII w. – kolejni właściciele to kolejno Szyszkowscy, Oleśniccy, Zbąsscy i Tarłowie, powstaje w mieście szpital;
- od 1705 – własność Potockich;
- 1792 – własność rodu Zamoyskich, założenie Szkoły Rolniczej w Podzamczu;
- 10 października 1794 – bitwa pod Maciejowicami;
- 1800 – ordynatem zamoyskim zostaje Stanisław Kostka hrabia Zamoyski, założył park w Podzamczu, buduje pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, garkarnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar;
- 1803 – zwolnienie mieszczan maciejowickich z pańszczyzny;
- 28 stycznia 1863 – sformowana w Maciejowicach partia powstańcza dowodzona przez pułkownika Walentego Lewandowskiego bez powodzenia zaatakowała stacjonujący w Łaskarzewie batalion saperów rosyjskich;
- 1870 – utrata praw miejskich;
- lipiec–sierpień 1915 zacięta obrona Rosjan przed Niemcami
- 13 sierpnia 1920 – do Kobylnicy dotarły wojska bolszewickie z Grupy Mozyrskiej;
- wrzesień 1939 – ewakuacja 13 Dywizji Piechoty i Wileńskiej Brygady Kawalerii z Armii „Prusy” przez drewniany most w Przewozie, 9 września most wysadzony w powietrze, tutaj Wisłę przekroczył oddział „Hubala”;
- 1963 – otwarcie szkoły tysiąclatki;
- 1988 – otwarcie Muzeum Tadeusza Kościuszki;
- 1990 – przejęcie znacjonalizowanego majątku Podzamcze przez Agencję Rolną Skarbu Państwa i Gminy.
- 2024 – odzyskanie praw miejskich
10 października 1794 roku w pobliżu miasta miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi, zwana później bitwą pod Maciejowicami.
W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Sadłów udzieliła pomocy Meirowi, Lejbowi Leonowi Felhender oraz Mojżeszowi, Józefowi i Racheli Honig. W 1993 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Piotrowi i Stefanii Sadło tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[10].
- brukowany rynek w Maciejowicach z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP 1772–1780 fundacji Ignacego Potockiego, w miejscu drewnianego przeniesionego z Kochowa w 1681 r., przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego
- grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego
- pomnik Tadeuszowi Kościuszce przy szkole z dwiema armatami odsłonięty w 1984 r. projektu Stanisława Strzyżewskiego
- pomnik Tadeuszowi Kościuszce na rynku odsłonięty w 1976 r. projektu Mieczysława Weltera
- pomnik z kosami na sztorc przy drodze do Podzamcza projektu Macieja Krysiaka
- zespół pałacowy w Podzamczu w miejscu zamku z XVI w. z ciekawymi stajniami w parku pałacowym
- cmentarz żydowski
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Maciejowicami.
Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 48-49.
Postanowienie z 12 (24) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 461)
Uchwała Nr VI/10/2/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu garwolińskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67)
Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 1972, Nr 20, Poz. 407).