Mączniak prawdziwy astrowatych

Mączniak prawdziwy astrowatych – grzybowa choroba roślin z rodziny astrowatych wywoływana przez Golovinomyces cichoracearum. Jest to choroba z grupy mączniaków prawdziwych^[1].

Mączniak prawdziwy astrowatych na dziko rosnącym mleczu zwyczajnym

Nalot grzybni na liściu mlecza zwyczajnego

Występowanie i szkodliwość

Choroba występuje na licznych dziko rosnących gatunkach roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae), nazywanych też złożonymi (Compositaceae), zarówno na roślinach dziko rosnących, jak i na roślinach uprawnych. Wśród roślin uprawnych poraża m.in. następujące rodzaje: aksamitka, aster, cykoria, cynia, dalia, gailardia, gerbera, gwiazdosz, kocanki, krwawnik, nawłoć, nagietek, omieg, przymiotno, sałata, rumianek, słoneczniczek, słonecznik, starzec, stokrotka, złocień, żeniszek. Jest rozprzestrzeniona na całym świecie, najbardziej na obszarach o klimacie umiarkowanym^[2]. Niektórym chorobom wywołanym przez Golovinomyces cichoracearum na roślinach użytkowych nadano nazwy. W Polsce są to (w nawiasie taksony porażanych roślin):

• mączniak prawdziwy astra (aster Aster sp.)
• mączniak prawdziwy astra chińskiego (aster chiński Callistephus chinensis)
• mączniak prawdziwy chabra (chaber Centaurea)
• mączniak prawdziwy gerbery (gerbera Gerbera)
• mączniak prawdziwy nawłoci (nawłoć Solidago)
• mączniak prawdziwy skorzonery (wężymord Scorzonera)
• mączniak prawdziwy słonecznika (słonecznik Helianthus)^[3].

Atakuje także niektóre gatunki roślin z innych rodzin. Np. u ziemniaka powoduje mączniaka prawdziwego ziemniaka^[1]. U roślin uprawianych jako warzywa (np. sałata), mączniak prawdziwy astrowatych powoduje zmniejszenie plonu, u roślin ozdobnych obniżenie ich walorów dekoracyjnych^[2].

Objawy

Pierwszym objawem choroby jest biały, bardzo delikatny, pajęczynowaty nalot pojawiające się na liściach i łodygach porażonych roślin. Przy sprzyjającej dla mączniaków prawdziwych pogodzie, czyli ciepłych, słonecznych dniach i wilgotnych nocach plamy powiększają się, nalot zagęszcza się i w końcu może pokryć całą roślinę. Jest to grzybnia patogenu wytwarzająca bezpłciowo zarodniki konidialne. Nalot grzybni zajmuje powierzchnię asymilacyjną rośliny, czasami prowadzi do zniekształcenia jej organów, a silnie porażone liście przedwcześnie opadają^[2].

Etiologia i epidemiologia

Patogen najczęściej przezimowuje na roślinach wieloletnich. Czasami mogą na obumarłych częściach roślin przezimować także jego owocniki typu klejstotecjum. Na niektórych gatunkach roślin patogen tworzy tylko bezpłciowe konidia, na niektórych (np. na astrach, omiegach, rumianku, nawłoci, gailardii) tworzy także owocniki, w których powstają zarodniki płciowe – askospory. Infekcji pierwotnej mogą dokonywać zarówno konidia, jak i askospory. W okresie sezonu wegetacyjnego rozmnaża się tylko przez konidia^[2].

Konidia wytwarzane przez patogena na porażonej sałacie kiełkują przy temperaturze 5–33 °C, ale przy temperaturze 5–10 °C, oraz powyżej 27 °C nie są w stanie dokonać infekcji^[2].

Ochrona

Ogranicza się rozwój choroby przez staranne usuwanie i niszczenie resztek roślin na polu, mogą w nich bowiem rozwijać się owocniki patogena. Zaleca się uprawę odmian odpornych, albo przynajmniej mniej podatnych na mączniaka prawdziwego. Przy pojawieniu się pierwszych objawów choroby rozpoczyna się opryskiwanie roślin odpowiednimi fungicydami. Stosuje się fungicydy strobilurinowe, pirymidyzynowe, triazolwe i chloronitrylowe^[2].

Przypisy

1. JoannaJ. Marcinkowska JoannaJ., Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, s. 97, ISBN 978-83-09-01048-7.
2. SelimS. Kryczyński SelimS., ZbigniewZ. Weber ZbigniewZ. (red.), Fitopatologia. Podstawy fitopatologii, t. 1, Poznań: PWRiL, 2010, s. 361, ISBN 978-83-09-01-063-0.
3. ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6. Brak numerów stron w książce