Rośliny z tego rodzaju występują w Chile, na obszarze od Iquique (20º szer. geogr. poł.) do rzeki Bío-Bío (37º szer. geogr. poł.)[6], w suchych siedliskach na wysokości od poziomu morza do 1000 m n.p.m.[5]. Obszar największego zróżnicowania gatunków znajduje się pomiędzy rzeką Elqui (30º szer. geogr. poł.) a rzeką Maipo (34º szer. geogr. poł.)[6], a największe populacje występują na suchych obszarach przybrzeżnych, na północ od Santiago[5], gdzie skąpe opady występują jedynie w okresie zimowym[7].
- Pokrój
- Wieloletnie rośliny zielne o wysokości do 80 cm[5].
- Pęd
- Jajowata cebula o średnicy do 5 cm, pokryta suchą, brązową tuniką[7].
- Liście
- Równowąskie, o długości 15–30 cm[7].
- Kwiaty
- Duże, wonne[8], długotrwałe[7], wyrastające na długich szypułkach, zebrane do 12 w baldach[7], wyrastający na smukłym głąbiku, podparty pokrywą złożoną z dwóch równowąsko-lancetowatych listków[9]. Okwiat promienisty, sześciolistkowy, biały, niebieski do fioletowego[9]. Listki okwiatu zrośnięte u nasady w rurkę, powyżej szeroko rozpostarte[7]. Charakterystyczną cechą kwiatów jest obecność 3 krótkich pręcików schowanych w rurce okwiatu oraz 3 długich prątniczek[7], niekiedy wszystkie pręciki są płodne[10]. Zalążnia górna, szyjka słupka krótka, zakończona główkowatym znamieniem[10].
- Owoce
- Torebki[10].
- Rozwój
- Geofity cebulowe, przechodzące okres spoczynku. Liście pojawiają się zimą, po czym zwykle usychają przed kwitnieniem, które ma miejsce późną wiosną lub wczesnym latem[7].
- Cechy fitochemiczne
- Pędy tych roślin wydzielają po uszkodzeniu charakterystyczny cebulowy zapach, który u niektórych gatunków (np. L. odorata, L. purpuea) jest silny i nieprzyjemny, a u innych (np. L. ixioides, L. coquimbensis) słodki. Za zapach ten odpowiada obecność aliiny, allinazy i kwasu pirogronowego[11].
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n = 10, 14, 18[12].
Rodzaj z plemienia Gilliesieae z podrodziny czosnkowych (Allioideae) z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae)[13].
- Wykaz gatunków[3]
- Leucocoryne alliacea Lindl.
- Leucocoryne angosturae Ravenna
- Leucocoryne angustipetala Gay
- Leucocoryne appendiculata Phil.
- Leucocoryne arrayanensis Ravenna
- Leucocoryne candida Ravenna
- Leucocoryne codehuensis Ravenna
- Leucocoryne conconensis Ravenna
- Leucocoryne coquimbensis F.Phil. ex Phil.
- Leucocoryne coronata Ravenna
- Leucocoryne curacavina Ravenna
- Leucocoryne dimorphopetala (Gay) Ravenna
- Leucocoryne editiana Ravenna
- Leucocoryne foetida Phil.
- Leucocoryne fragrantissima Ravenna
- Leucocoryne fuscostriata Ravenna
- Leucocoryne gilliesioides (Phil.) Ravenna
- Leucocoryne inclinata Ravenna
- Leucocoryne incrassata Phil.
- Leucocoryne ixioides (Sims) Lindl.
- Leucocoryne leucogyna Ravenna
- Leucocoryne lilacea Ravenna
- Leucocoryne lituecensis Ravenna
- Leucocoryne lurida Ravenna
- Leucocoryne macropetala Phil.
- Leucocoryne maulensis Ravenna
- Leucocoryne modesta Ravenna
- Leucocoryne mollensis Ravenna
- Leucocoryne narcissoides Phil.
- Leucocoryne odorata Lindl.
- Leucocoryne pachystyla Ravenna
- Leucocoryne pauciflora Phil.
- Leucocoryne porphyrea Ravenna
- Leucocoryne praealta Ravenna
- Leucocoryne purpurea Gay
- Leucocoryne quilimarina Ravenna
- Leucocoryne reflexa Grau
- Leucocoryne roblesiana Ravenna
- Leucocoryne rungensis Ravenna
- Leucocoryne simulans Ravenna
- Leucocoryne subulata Ravenna
- Leucocoryne taguataguensis Ravenna
- Leucocoryne talinensis Mansur & Cisternas
- Leucocoryne tricornis Ravenna
- Leucocoryne ungulifera Ravenna
- Leucocoryne valparadisea Ravenna
- Leucocoryne violacescens Phil.
- Leucocoryne vittata Ravenna
- Etymologia nazwy naukowej
- Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów λευκός (leukos – biały) i κορύνε (koryne – buława, pałka) i odnosi się do formy i barwy prątniczek tych roślin[7].
- Synonimy taksonomiczne[3]
- Antheroceras Bertero, Amer. J. Sci. Arts 10: 301 (1831)
- Erinna Phil., Linnaea 33: 266 (1865)
- Stemmatium Phil., Anales Univ. Chile 43: 551 (1872)
- Chrysocoryne Zoellner, Anales Mus. Hist. Nat. Valparaiso 6: 18 (1873), nom. illeg.
- Stephanolirion Baker, Gard. Chron., n.s., 3: 234 (1875)
- Pabellonia Quezada & Martic., Bol. Soc. Biol. Concepcion 50: 219 (1976)
Wiele gatunków i ich kultywarów jest uprawianych jako rośliny ozdobne, w tym na kwiat cięty (są długotrwałe), ale także jako rośliny pokojowe i byliny ogrodowe[5].
Są to rośliny trudne w uprawie. Wymagają stanowiska nasłonecznionego oraz suchego, ilastego podłoża[8]. Rozpoczynają wegetację w połowie stycznia[7]. W okresie letnim, po przekwitnięciu wymagają przesuszenia. Nie są mrozoodporne[8]. Mogą być rozmnażane przez rozsiew nasion, kwitną ok. 3-4 lata po wykiełkowaniu[7].
GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134. Jane E Lancaster, Martin L Shaw, Eric F Walton. S-Alk(en)yl-l-cysteine sulfoxides, alliinase and aroma in Leucocoryne. „Phytochemistry”. 55 (2), s. 127–130, 2000. Elsevier BV. DOI: 10.1016/s0031-9422(00)00245-4. ISSN 0031-9422. (ang.). Loreto Araneda, Paulina Salas, Leví Mansur. Chromosome Numbers in the Chilean Endemic Genus Leucocoryne (Huilli). „Journal of the American Society for Horticultural Science”. 129 (1), s. 77–80, 2004. American Society for Horticultural Science. DOI: 10.21273/jashs.129.1.0077. ISSN 0003-1062. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne
(
takson):
.jpg)
.jpg)
.jpg)
