Loading AI tools
Leon Penner (ur. 28 marca 1907 w Lutowiskach, zm. prawd. pod koniec lat 90. w Wiedniu) – polski adwokat i prokurator pochodzenia żydowskiego.
Urodził się 28 marca 1907 w Lutowiskach[1][2]. Był pochodzenia żydowskiego[3], synem Eliasza[4]. Pochodził z Przemyśla[3]. Kształcił się w Państwowym Gimnazjum w Jarosławiu, gdzie w 1921 ukończył III klasę[5]. Został adwokatem[1]. W połowie 1937 otworzył kancelarię adwokacką w Jarosławiu przy ulicy Kraszewskiego 4[6]. Miał też kancelarię w Ustrzykach Dolnych[3].
Podczas II wojny światowej został zatrzymany przez Niemców, wywieziony z Jarosławia, i pod koniec 1942 osadzony w Zwangsarbeitslager Zaslaw[1]. Za radą pochodzącego z pobliskiego Zagórza Alojzego Bełzy ps. „Alik” uciekł z obozu w styczniu 1943 i trafił do Karola i Władysława Szelków w Niebieszczanach[1][7]. Drugi z nich był komendantem tamtejszej placówki ZWZ–AK[8][9][10][11][1]. Wraz z żoną i córką został umieszczony u ich sąsiadów, tj. Wiktorii Rolnik[9][1]. Miejscem ukrywania był wykonany uprzednio podkop w stajni, strych, a w czasie zagrożenia również las[1].
Został zaprzysiężony do Armii Krajowej i posługiwał się pseudonim „Leo” (względnie „Leon”) oraz „Jan”[12][13][14]. Decyzją dowódcy obwodu AK Sanok, kpt. Adama Winogrodzkiego, otrzymał zadanie prowadzenia wywiadu radiowego[13]. Prowadził nasłuch radiowy sowieckiej agencji TASS i rozgłośni niemieckich[15]. Pozostając w Niebieszczanach w 1943 był członkiem patrolu dywersyjnego[16]. Przez okres kilku tygodni był uczestnikiem walk polskiej partyzantki[13]. Brał udział w akcji AK pod Wolicą[17]. Z oddziału odszedł na własną prośbę[18]. Fałszywe dokumenty dla Leona Pennera miał przygotować Mieczysław Przystasz[3]. Po aresztowaniu Władysława Szelki (19 czerwca 1944) ukrywaniem Pennera zajmowali się Karol Szelka z żoną Stefanią[1]. Penner przebywał we wsi Niebieszczany 21 miesięcy[1]. Stamtąd, w trakcie akcji „Burza” 6 sierpnia 1944 został przyprowadzony przez Stanisława Osękowskiego ps. „Żbik” do stacjonującego w Zawadce Morochowskiej oddziału partyzanckiego „Południe” i tego dnia na własną prośbę został przyjęty do jego szeregów przez dowódcę, kapitana „Korwina”, oraz przydzielony przez tegoż do V plutonu pod komendą Piotra Dudycza ps. „Cezar”[7]. W 1989 Władysław, Karol i Stefania Szelkowie zostali uhonorowani izraelskim odznaczeniem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za ukrywanie Leona Pennera[19][20][1].
Po zakończeniu wojny Penner trafił do Austrii[1]. Jako prokurator oskarżał niemieckich zbrodniarzy wojennych w Katowicach i Warszawie[3]. W marcu 1946 był oskarżycielem w procesie byłych członków SA przed Sądem Specjalnym w Chorzowie[21]. W tym roku był działaczem Związku Pracowników Sądowych w Katowicach[22]. W połowie 1946 był wiceprokuratorem Specjalnego Sądu Karnego w Katowicach[23]. Jesienią 1946 i w 1947 był wiceprokuratorem Prokuratury Sądu Apelacyjnego w Katowicach[24][25]. Pracując w tym charakterze w 1947 był członkiem koła lektorów przy Komitecie Wojewódzkim Polskiej Partii Robotniczej w Katowicach[26]. W październiku 1947 został wybrany wiceprezesem zarządu Śląsko-Dąbrowskiego Oddziału Zrzeszenia Prawników Demokratów w Katowicach[27]. Z ramienia Prokuratury Generalnej występował jako oskarżyciel w procesie Jürgena Stroopa i Franza Konrada, zakończonym wydaniem przez Sąd Wojewódzki w Warszawie wyroków śmierci w lipcu 1951[28][29][30][31][32]. Później został pracownikiem Ministerstwa Sprawiedliwości Polski Ludowej[8]. Sprawował stanowisko dyrektora Departamentu III Sądowego Prokuratury Generalnej PRL[33]. Pełniąc tę funkcję występował jako prokurator w procesie gen. bryg. Augusta Emila Fieldorfa[34][35][36]. Pracując w Prokuraturze Generalnej nie ujawnił swojej przeszłości w AK, co miało skutkować przykrościami ze strony współpracowników[13]. Sam zaś oficjalnie podkreślił międzynarodowy charakter działalności AK[13].
Publikował w „Życiu Warszawy”[37], w „Nowinach Rzeszowskich”[38]. Jako prokurator Prokuratury Generalnej w drugiej połowie grudnia 1957 był w składzie rządowej delegacji PRL w rokowaniach w Warszawie ze stroną ZSRR w sprawie podpisania umowy o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach rodzinnych, cywilnych i karnych[39].
Przypuszczalnie w 1968 wyemigrował z Polski[33]. Zmarł prawdopodobnie pod koniec lat 90. XX wieku w Wiedniu[33].
Miał syna Juliusza[40].
- Akty oskarżenia i rewizje. Zasady sporządzania i przykłady (1954, współautorzy: Henryk Furmankiewicz, Maciej Majster)[41]
- Komentarz do ustawy z dnia 21 stycznia 1958 r. o wzmożeniu ochrony mienia społecznego przed szkodami wynikającymi z przestępstwa (1958)[42]
- Śledztwo w sprawie o spędzenie płodu (1956, tłumaczenie z jęz. rosyjskiego i opracowanie)[43]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1949)[44]
- Złoty Krzyż Zasługi (15 lutego 1946)[45]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (4 stycznia 1955)[4]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
