Leon Dzierdziejewski

Leon Dzierdziejewski (ur. 26 stycznia 1894 w Puziniewiczach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Leon Dzierdziejewski

major kawalerii
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1894 Puziniewicze
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Charków
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	RIK Postawy
Stanowiska	rejonowy inspektor koni
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Życiorys

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

Urodził się 26 stycznia 1894 roku w majątku Puziniewicze, w ówczesnym powiecie nowogródzkim guberni mińskiej, w rodzinie Januarego Konstantego (Onufrego) i Marii z Celińskich^[1]. W 1914 roku ukończył Szkołę Handlową w Wilnie i rozpoczął studia w Instytucie Handlowym w Kijowie. Brał udział w strajkach szkolnych o wprowadzenie języka polskiego i nauki religii w języku polskim.

Od 13 lutego 1915 roku służył w armii rosyjskiej^[2]. 13 września tego roku ukończył Mikołajewską Szkołę Kawalerii (ros. Николаевское кавалерийское училище) w Piotrogrodzie i został wcielony do 15 pułku ułanów tatarskich^[2]. Po upadku caratu w 1917 roku rozpoczął służbę w I Korpusie Polskim, po powrocie do kraju, w sierpniu 1918 roku, wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego. Został przydzielony do 2 pułku ułanów na stanowisko dowódcy plutonu. Z pułkiem tym walczył podczas wojny z bolszewikami jako dowódca plutonu i szwadronu kaemów. Za walki pod Ojrzeniem odznaczony Krzyżem Srebrnym Ordery Virtuti Militari.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku został zweryfikowany do stopnia rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. W 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku, przez pewien czas pełnił funkcję dowódcy szwadronu zapasowego. 6 lipca 1929 roku został przeniesiony do 8 pułku ułanów w Krakowie na stanowisko kwatermistrza^[3]. 31 marca 1931 roku został przeniesiony na stanowisko rejonowego inspektora koni w Postawach^[4].

W latach 20. był członkiem Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego^[5]. W listopadzie 1932 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Okrpusu Nr II, a z dniam 30 kwietnia 1934 roku przeniesiony w stan spoczynku^[6][7].

Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez wkraczające radzieckie wojska okupacyjne. Przebywał w obozie w Starobielsku^[8]. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach^[8], gdzie od 17 czerwca 2000 roku mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[9]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1040^[8].

Upamiętnienie

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika^[10][11][12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[13][14][15].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4591 (1921)^[16][17]
• Krzyż Walecznych trzykrotnie^[18]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[18]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[18]
• Odznaka pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji^[19]
• Medal Zwycięstwa^[18]

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

Przypisy

1. Kolekcja ↓, s. 1.
2. Kolekcja ↓, s. 4.
3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 192.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 108.
5. Dział urzędowy. Spis członków Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego w dniu 15 marca 1926 r.. „Automobilista Wojskowy”, s. 3, Nr 2 z 15 marca 1926. Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy.
6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 15 listopada 1932, s. 398.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 279.
8. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 103.
9. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
10. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 12 [dostęp 2024-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
11. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
12. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
13. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
14. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
15. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
16. Dekret Wodza Naczelnego L. 3373 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1822)
17. Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 409.
18. Kolekcja ↓, s. 3.
19. Kolekcja ↓, s. 1 foto.

Bibliografia

• Leon Dzierdziejewski. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.90-8559 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-12].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.