Obwodowy Zarząd NKWD w Charkowie

Obwodowy Zarząd NKWD w Charkowie (ros. Управление НКВД по Харьковской области) – organ administracji terenowej Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR (NKWD) realizujący swoje kompetencje na terenie obwodu charkowskiego.

Z uwagi na wielką skalę mordu na oficerach Wojska Polskiego w 1940 roku, pracownicy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie (nie tylko tzw. operatywnicy, ale i kierowcy, biuraliści itp.) wspomagali siepaczy NKWD przy zbrodni na 3739 jeńcach z obozu w Starobielsku, których zwłoki następnie grzebano w Piatichatkach (część zbrodni katyńskiej). W 1940 roku naczelnikiem Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie był Piotr Safonow, a zastępcami naczelnika Paweł Tichonow i Aleksandr Andriejewicz Karmanow (ur. 1908)^[1]. Funkcję komendanta Wydziału Administracyjno-Gospodarczego pełnił Timofiej Fiedotowicz Kuprij (1906–1942?), a naczelnikiem więzienia wewnętrznego był Filip Iwanowicz Doronin (ur. 1902)^[1]. 26 października 1940 roku Tichonow, Karmanow, Kuprij i Doronin zostali nagrodzeni przez Ławrientija Berię wraz z innymi funkcjonariuszami NKWD uczestniczącymi w przygotowaniu zbrodni katyńskiej i jej wykonaniu tajnym rozkazem nr 001365 NKWD ZSRR "za pomyślne wykonanie zadań specjalnych"^[1].

W latach 1991–1992 zeznania na temat przebiegu mordowania polskich jeńców w piwnicach więzienia wewnętrznego Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie złożył przed prokuratorami rosyjskiej Głównej Prokuratury Wojskowej jeden z uczestników zbrodni, Mitrofan Wasiljewicz Syromiatnikow (ur. 1908), w 1940 roku strażnik w więzieniu NKWD w Charkowie^[2], również nagrodzony rozkazem z 26 października 1940 roku^[1].

2 listopada 2008 na byłym budynku NKWD odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci zamordowanych w tym miejscu Polaków^[3].

Literatura

• Encyklopedia II wojny światowej, Warszawa.

Przypisy

1. Nikita Pietrow: Kto zabijał Polaków strzałem w tył głowy w Katyniu, Charkowie i Twerze, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 24), Warszawa 2009, str. 178, 186, 188, 193
2. Bożena Łojek: Zeznania Syromiatnikowa w sprawie wymordowania jeńców polskich, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 5), Warszawa 1995, str. 64–73
3. Tablica ku pamięci polskich oficerów na gmachu NKWD tvn24.pl, 2 listopada 2008 [dostęp 2011-08-11]