Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port

Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port – zabytkowa^[1], nieczynna latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona w dzielnicy Nowy Port miasta Gdańsk (województwo pomorskie), przy ul. Przemysłowej.

Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port

nr rej. A-1797 z 30.11.2006[1]
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Gdańsk
Wysokość wieży	31,30 m
Wysokość światła	27,30 m n.p.m.
Zasięg światła	17,00 Mm
Data budowy	1893-1894
Data uruchomienia	1894
Data wyłączenia	1984
Położenie na mapie Gdańska Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port
Położenie na mapie Polski Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port
Położenie na mapie województwa pomorskiego Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port
54°24′22,7″N 18°39′39,8″E
Strona internetowa

Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Hel a Latarnią Morską Gdańsk Port Północny. Jest udostępniona do zwiedzania.

Dane techniczne

• Położenie: 54°24'22,7" N 18°39'39,8" E
• Wysokość wieży: 31,30 m
• Wysokość światła: 27,30 m n.p.m.
• Zasięg nominalny światła: 17 Mm (31,484 km)
• Charakterystyka światła:
  • Światło: 2 s błysk
  • Przerwa: 3 s przerwa
  • Okres: 5 s

Historia

Urządzenie optyczne

Gdańsk latarnia Nowy Port i budynek Kapitanatu Portu

Stefan Jacek Michalak opowiada o latarni

3 lipca 2018

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Została zbudowana w latach 1893-1894, zastępując starszą latarnię. Stanowi ośmiokątną wieżę zwężającą się ku górze, zakończoną galerią z misternie kutymi poręczami. Latarnia jest wzorowana na nieistniejącej latarni z Cleveland w Stanach Zjednoczonych. Była pierwszą latarnią morską nad Bałtykiem używającą światła elektrycznego^[2].

Latarnia morska Gdańsk Nowy Port była jednocześnie wieżą pilotów portowych i mieściła na swym szczycie zamontowaną w 1893 r. Kulę Czasu. Podniesienie i spadek kuli w każde południe pozwalało nawigatorom statków stojących na redzie portu na ustalenie poprawki chronometrów okrętowych, żeby później móc dokładnie określić położenie statku na otwartym morzu. Kula została usunięta i dopiero w 2008 roku została zrekonstruowana i ponownie umieszczona na szcycie latarni^[2].

1 września 1939 roku strzałem z okna latarni dano znak żołnierzom znajdującym się na okręcie „Schleswig-Holstein” do rozpoczęcia ostrzału Westerplatte. Kilka chwil później z Westerplatte padły dwa strzały armatnie – pierwszy chybił. Drugi był już celny i trafił w budynek latarni, likwidując stanowisko CKM-u. Do dziś widać miejsca z nową jasną cegłą^[3].

Wraz z uruchomieniem latarni w gdańskim Porcie Północnym, w 1984 roku została wyłączona. Obecny, prywatny właściciel wyremontował latarnię i od 2004 udostępnił zwiedzającycm^[3].

1 kwietnia 2008 roku na szczycie latarni zamontowano zrekonstruowaną Kulę Czasu. Wykonana ze stali nierdzewnej ażurowa sferyczna konstrukcja ma średnicę 1,7 m i waży 70 kg. Czterometrowy masz zainstalowany został 30 m nad ziemią^[4]. Została ona uruchomiona 21 maja 2008 roku, od tego czasu swoim opadaniem wskazuje godziny 10:00, 12:00, 14:00, 16:00 i 18:00. Na świecie zachowało się do czasów dzisiejszych tylko kilka egzemplarzy^[5].

W marcu 2010 roku latarnia została laureatem konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków w randze: Zabytek Zadbany^[6].

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 28 [dostęp 2024-07-01].
2. www.latarnie.pl: LATARNIA W GDAŃSKU Port Nowy. [dostęp 2021-04-10].
3. trojmiasto.pl: Magiczne światełko i kula czasu. 2004-05-10. [dostęp 2021-04-10].
4. trojmiasto.pl: Metalowa kula na latarni wskaże czas. 2008-04-07. [dostęp 2021-04-10].
5. trojmiasto.pl: Ażurowy czasomierz w Nowym Porcie. 2008-05-21. [dostęp 2010-03-30].
6. trojmiasto.pl: Latarnia w Nowym Porcie nagrodzona przez ministra. 2010-03-30. [dostęp 2010-03-30].

Linki zewnętrzne

• Latarnia Morska Gdański Nowy Port
• Co kryje latarnia morska w Nowym Porcie?
• Latarnia w Nowym Porcie ma już 120 lat [STARE POCZTÓWKI]