Loading AI tools
gatunek pluskwiaka z rodziny kowalowatych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kowal bezskrzydły, kowal dwuplamek (Pyrrhocoris apterus), zwany potocznie „tramwajarzem”[1] lub „doktorkiem”[2] – gatunek pluskwiaka z rodziny kowalowatych (Pyrrhocoridae), pospolity w Polsce. Ze względu na łatwość hodowli bywa wykorzystywany do badań laboratoryjnych[3][4].
Osiąga długość około 1 cm. Jego czułki są dość długie i czteroczłonowe, odnóża proporcjonalne do długości ciała, stopy trzyczłonowe, a na pazurkach znajdują się powierzchnie czepne – przylgi. Przetchlinki leżą na brzusznej stronie odwłoka, przyoczka nie występują. Jak wszystkie kowalowate, gatunek ten posiada trichobotria, czyli włoski czuciowe rejestrujące ruchy powietrza[3]. Skrzydła są częściowo uwstecznione[5].
Jego głowa, czułki, tarczka, międzykrywki, odnóża i odwłok są czarne, natomiast przedplecze jest czerwone, z wyraźną czarną plamą w części środkowej. Na odwłoku znajduje się charakterystyczny czerwono-czarny wzór. Wewnątrz gatunku występuje zjawisko polimorfizmu objawiające się silnym uwstecznieniem tylnych skrzydeł u części osobników[3].
Jest jednym z niewielu kowalowatych występujących niemal w całej Palearktyce[3][4] (większość gatunków pokrewnych występuje przede wszystkim w strefach paleotropikalnych i subtropikalnych). Jego wschodni zasięg występowania sięga południowych regionów wschodniej Syberii (do podnóża Ałtaju), południowo-zachodniej Mongolii i północno-zachodnich Chin. Występuje także na terenie Stanów Zjednoczonych, w Ameryce Środkowej, Europie oraz Indiach[4].
Często pojawia się w dużych gromadach u podstawy pni drzew liściastych, szczególnie lipy[1][6]. Jest gatunkiem zazwyczaj nieszkodliwym dla środowiska (w tym dla ludzi, nie kąsa[1]), choć może uszkadzać młode drzewka w szkółkach i wyrządzać szkody w winnicach[6]. Występuje w grupach, co służy jako strategia odstraszania drapieżnych ptaków[5].
Kowale bezskrzydłe żywią się opadłymi nasionami (głównie lipy)[1][7], owocami, a także sokami martwych owadów, chorych gąsienic, dżdżownic, ślimaków[7]. Sporadycznie spożywają odchody[5], niekiedy również dochodzi u nich do kanibalizmu[1]. Pokarm wysysają za pomocą kłujki.
Sam kowal rzadko staje się łupem dla innych zwierząt, gdyż jest wstrętny w smaku[8]. Jedynie borsuki czasami żywią się tymi owadami[1].
Samice składają jaja do ziemi, mchu lub między zalegające ziemię liście. Larwy wykluwają się w czerwcu, zimują imago, w pełni wykształcone osobniki po przepoczwarzeniu. Wczesną wiosną owady te budzą się i gromadzą w nasłonecznionych miejscach.
Ich kopulacja trwa długo – często ponad 12 godzin, niekiedy nawet do 7 dni[9], co jest sposobem samca na zapobieganie dostępu do samicy przez konkurentów[5]. Z tego powodu często kowale spotykane są sczepione tylnymi częściami ciała[4], stąd bywają popularnie nazywane tramwajami.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.jpg)
