Korzec (miasto)

W średniowieczu wchodziło w skład ziem Drewlan. Pierwsza wzmianka z 1150 r. Po podziale Wołynia dostało się w ręce książąt Koreckich. Po śmierci ostatniego Koreckiego miasto przeszło do Leszczyńskich, a po nich do Czartoryskich. Prywatne miasto szlacheckie w XVI wieku znajdowało się w województwie wołyńskim^[2]. W czasie rozbiorów Polski znalazł się w zaborze rosyjskim, w powiecie nowogradwołyńskim guberni wołyńskiej.

Książę Józef Klemens Czartoryski założył tu w 1783 fabrykę porcelany, której pierwszym dyrektorem został Franciszek Mezer. Fabryka spłonęła na jesieni 1796, jednak już pod koniec 1797 wznowiła działalność i funkcjonowała do 1832 r. Porcelana korecka zyskała sobie sławę w całej Polsce, wysoko oceniano ją praktycznie od początku istnienia fabryki^[3]. Prócz manufaktury porcelany Józef Czartoryski zlokalizował również w Korcu produkcję pasów kontuszowych („pasy koreckie”) oraz mebli^[4].

W II RP siedziba gminy w powiecie rówieńskim województwa wołyńskiego. Miasto było w 3/4 zamieszkiwane przez ludność żydowską (prawie 5 tys. w 1937 roku^[5]) a także przez Polaków i Ukraińców^[6].

Od 1924 r. stacjonowała tu kompania graniczna KOP „Korzec”, wchodząca w skład Batalionu KOP „Hoszcza”^[7].

Podczas II wojny światowej Żydów w Korcu spotkała zagłada. Wkrótce po wkroczeniu Wehrmachtu do miasta (lipiec 1941) ukraińscy nacjonaliści dokonali pogromu, podczas którego zabito kilku Żydów, rabowano żydowskie mienie i spustoszono synagogi. W nieustalonym czasie podczas okupacji niemieckiej doszło także do akcji niemieckich żołnierzy i policjantów, którzy zmuszali rabinów do wyniesienia Tory na ulicę i spalenia jej. Ci, którzy odmówili wykonania rozkazu, byli rozstrzeliwani. Żydów w Korcu eksterminowano w czterech „akcjach”: w lipcu 1941 (120 zabitych przedstawicieli inteligencji), 20 sierpnia 1941^[8] (350 zabitych mężczyzn), 21 maja 1942 (2,5 tys. ofiar) oraz 25 września 1942 (2 tys. ofiar). Tym samym zlikwidowano tutejsze getto. Dwie największe egzekucje zostały dokonane przez SD z Równego przy pomocy niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji^[5].

Latem 1943 r. w wyniku niemieckich aresztowań została rozbita siatka konspiracyjna AK w Korcu (w sile 2 plutonów). 6 października 1943 Ukraińska Powstańcza Armia spaliła w znacznym stopniu miasto; liczby ofiar ataku nie ustalono^[6].

W czasie okupacji niemieckiej Polki Maria Assanowicz i Halina Bajraszewska (matka i córka) ukrywały w Korcu żydowską dziewczynkę o imieniu Edith. W 1982 roku Instytut Jad Waszem uhonorował je za to tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[9].

W 1989 liczyło 9437 mieszkańców^[10].

W 2013 liczyło 7388 mieszkańców^[11].

Historia

Religia

Zabytki

Ludzie

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on