Remove ads
Korek drogowy – czasowe zatrzymanie lub znaczne spowolnienie ruchu (zator) na drodze, które spowodowane jest najczęściej przez awarię, wypadek czy nadmierny ruch drogowy[1][2].
Korek powstaje, kiedy liczba pojazdów opuszczających odcinek drogi w określonym kierunku jest mniejsza od liczby pojazdów nań wjeżdżających. Brak możliwości opuszczenia drogi przez pojazdy w przewidzianym czasie może być spowodowany niedrożnym skrzyżowaniem, ograniczeniem prędkości na odcinku lub liczby dostępnych pasów ruchu[3]. Zjawisku kongestii towarzyszą zwiększone emisje hałasu i gazów[4].
Remove ads
Do głównych przyczyn zatorów ulicznych zaliczane są następujące procesy zachodzące w przestrzeni miejskiej[5]:
- szybszy wzrost poziomu motoryzacji w strefie podmiejskiej niż w centrum
- wzrost udziału komunikacji indywidualnej kosztem zbiorowej
- wzrost ruchu w strefie podmiejskiej, w okolicach wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (WOH), oraz między miastem a strefą podmiejską
- nierównomierny rozkład dobowy ruchu (dojazd i powrót z pracy) oraz tygodniowy (szczyt weekendowy).
Intuicyjne rozwiązanie problemu korków – budowa dodatkowych dróg i poszerzanie istniejących – okazuje się w analizie naukowej niewłaściwe. W praktyce zachodzi bowiem zjawisko opisane przez paradoks Bressa oraz prawo Lewisa-Mogridge'a. Dodatkowe drogi paradoksalnie zwiększają korki, ponieważ prowadzą do ich intensywniejszego skupienia w najwęższych gardłach systemu. Paradoks Downsa-Thomsona opisuje ponadto, że największy wpływ na redukcję korków ma sprawność publicznego transportu zbiorowego: średni czas przejazdu prywatnym samochodem jest bezpośrednio proporcjonalny do średniego czasu przejazdu komunikacją zbiorową. Z tego powodu działania ukierunkowane na bezpośrednie, miejscowe zmniejszanie kongestii przynoszą krótkotrwały efekt. Nowa przepustowość jest impulsem do wzrostu natężenia ruchu, czego następstwem jest ponownie osiągana krytyczna przejezdność[6].
Do inwestycji, które mogą złagodzić utrudnienia w ruchu drogowym, należy zaliczyć:
- realizacja restrykcyjnej polityki parkingowej – poprzez np. budowę parkingów Park&Ride
- wdrożenie systemu Car-sharing
- budowę węzłów przesiadkowych
- inwestycje ukierunkowane na rozwój transportu zbiorowego, szczególnie kolej aglomeracyjną i alternatywnych środków transportu (np. rozwój rowerów publicznych zintegrowanych z komunikacją publiczną, komunikacji rowerowej na krótkich i średnich dystansach)[7]
- stworzenie „zielonej fali” na drogach głównych w celu usprawnienia płynności ruchu.
Europejska Federacja Cyklistów (ECF), powołując się na badania lokalne z Europy i USA, wskazuje na wpływ jazdy na rowerze dla zmniejszenia zatorów komunikacyjnych[8]:
- usprawnienie ruchu rowerowego doprowadziło do zmniejszenia ruchu samochodowego o 45% i przyspieszenia transportu publicznego w Kopenhagadze,
- velostrady skróciły czas spędzany w korkach o 3,8 mln godzin w Holandii,
- sieć velostrad (autostrad rowerowych) zmniejszyła zapotrzebowanie na 50 000 przejazdów samochodem dziennie w Zagłębiu Ruhry.
Remove ads
Wymiana informacji o korkach odbywa się między kierowcami za pomocą radia amatorskiego CB[9], informacji ogłaszanych przez rozgłośnie radiowe (w tym system TMC) oraz udostępnianych przez Internet w ramach aplikacji nawigacji samochodowych lub aplikacji mobilnych wykorzystujących GPS[10] - w Polsce najpopularniejsze: Yanosik, Waze, Google Maps, Apple Maps, Here WeGo, Automapa, Tom Tom, NaviExpert[11][12].[13]
Korki pojawiają się regularnie w większych miastach czy na najbardziej uczęszczanych odcinkach autostrad. Według badań amerykańskiej firmy INRIX, najbardziej zakorkowanymi miastami na świecie są od lat są metropolie europejskie oraz amerykańskie[14][15]. Lista najbardziej zakorkowanych miast oraz państw[16] na świecie:
|
|
Remove ads
W Stanach Zjednoczonych ekonomiczne koszty zatorów ulicznych, zużytej energii i straconego czasu, oszacowano na blisko 150 miliardów dolarów rocznie (tyle co roczne PKB Węgier). Koszty związane ze zdrowiem społeczeństwa oszacowano na kolejne 300 miliardów dolarów[17][18].
ECF informuje, że całkowite koszty zatorów komunikacyjnych dla gospodarki Unii Europejskiej (UE) szacuje się na ponad 240 mld EUR rocznie, czyli prawie 2 % Produktu Krajowego Brutto UE[8].
Polska
Raport Deloitte i Targeo.pl (2014) wskazał, że biorąc za kryterium czas i koszty, najbardziej narażeni na korki są kierowcy w Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu. Straty finansowe spowodowane korkami w 7 największych miastach Polski są szacowane na 3,46 mld zł rocznie. Według raportu średni dzienny koszt na kierowcę spowodowany korkami w 2013 r. wynosił 11 złotych[19].
W rankingu TomTom z 2019 roku najbardziej zakorkowanych miast świata, 7 polskich miast znalazło się w pierwszej setce na 400 badanych. Najbardziej zakorkowana w Polsce jest Łódź, która ulokowała się globalnie na 15 miejscu. Pozostałe 6 z pierwszej setki to: Kraków, Poznań, Warszawa, Wrocław, Bydgoszcz i Trójmiasto[20]. Według badań kierowcy tracą dodatkowo od 8 do 26 min. na dojazdy ze względu na korki[20].
Remove ads
Polskie prawo o ruchu drogowym obejmuje znak drogowy „A-33 - Zator drogowy”, informujący o tworzeniu się zatorów. Znak ten stawiany jest przed odcinkami dróg, na których ze względu na wzmożony ruch pojazdów często ma miejsce tamowanie ruchu, a unieruchomione samochody mogą nie być wtedy w odpowiednim czasie zauważone przez kierowców pojazdów, które nadjeżdżają[21]. Często jednak znak ten ustawiony jest „na stałe”, niezależnie od rzeczywistej sytuacji drogowej, w miejscach szczególnie często tworzących się korków drogowych[22].
Remove ads
Najdłuższym zanotowanym korkiem na świecie był zator w São Paulo 23 maja 2014 roku. Sięgał on długości 344 kilometrów[23].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads