Remove ads
Transport miejski – dziedzina gospodarowania polegająca na zaspokajaniu potrzeb przewozowych na obszarze zurbanizowanym: w obrębie miasta oraz w strefie podmiejskiej[1].
Transport miejski może odbywać się pieszo lub z wykorzystaniem odpowiednich środków:
- transportu indywidualnego (np. rower – w tym rower miejski; motorower, motocykl, urządzenia transportu osobistego np. Segway, urządzenia wspomagające ruch np. łyżworolki),
- hulajnogi elektryczne — w tym współdzielone,
- transportu grupowego (np. riksza, samochód osobowy, taksówka, taksówka zbiorowa),
- transportu zbiorowego (np. autobusy i trolejbusy różnej konstrukcji i wielkości; tramwaje – w tym szybki tramwaj i premetro; kolej miejska – w tym kolej linowa, kolej linowo-terenowa, metro; środki transportu wodnego, w tym prom, wodolot, tramwaj wodny)[2].
Problematyka transportu miejskiego dotyka w głównej mierze zagadnień zbiorowego transportu pasażerskiego, więc termin ten bywa utożsamiany z pojęciem komunikacja miejska, oznaczającym miejski pasażerski transport zbiorowy[3].
Oprócz transportu zbiorowego w niektórych miastach funkcjonują publiczne systemy wypożyczania rowerów[4] oraz samochodów osobowych: car-sharing[5].
Remove ads
Komunikacja miejska stanowi część większego systemu transportowego – komunikacji zbiorowej – obejmującego zarówno połączenia mające status użyteczności publicznej (publiczny transport zbiorowy), jak i niemające tego statusu (prywatny transport zbiorowy)[6].
Komunikacja miejska jest wyróżniana w podziale komunikacji zbiorowej ze względu na zasięg przestrzenny sieci połączeń jako część komunikacji lokalnej (dzielonej na komunikację miejską i podmiejską), obok komunikacji: regionalnej (w warunkach polskich realizowanej w skali powiatów i województw), ponadregionalnej (w skali kraju) i międzynarodowej (wykraczającej poza obszar kraju)[7].
.jpg)
Remove ads
Komunikacja miejska zaspokaja potrzeby przewozowe ludności na obszarach miasta i strefy podmiejskiej w zakresie połączenia miejsc zamieszkania z:
- miejscami pobierania nauki (szkoły, uczelnie) i świadczenia pracy
- organami administracji publicznej
- sklepami i centrami handlowymi
- placówkami opieki zdrowotnej
oraz miejscami rekreacji, instytucjami kultury, obiektami kultu religijnego[7].
Ze względu na wykorzystywane środki transportu można wyróżnić np. miejski transport drogowy, miejski transport szynowy i miejski transport wodny.
Remove ads
W prawie polskim w odniesieniu do transportu miejskiego stosowane są różne określenia, między innymi takie jak: komunikacja komunalna, zbiorowa komunikacja komunalna, gminny transport zbiorowy (Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe), lokalny transport zbiorowy (Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym) oraz komunikacja miejska (Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym)[8].
W III Rzeczypospolitej zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie lokalnego transportu zbiorowego stanowi zadanie własne gmin, mające charakter użyteczności publicznej[9].
Ramy prawne działania komunikacji miejskiej w Polsce regulują bezpośrednio rozporządzenie unijne nr 1370/2007 oraz krajowa ustawa o publicznym transporcie zbiorowym z 2010 roku[10], natomiast pośrednio również szereg aktów prawnych odnoszących się do gospodarki komunalnej, prawa cywilnego, prawa handlowego, samorządu terytorialnego i transportu drogowego[11].
Komunikacja miejska według stanu na rok 2011 była najpopularniejszym rodzajem publicznego transportu zbiorowego w Polsce pod względem liczby przewożonych pasażerów[12].
Pod koniec 2011 roku komunikacja miejska funkcjonowała w ponad 260 polskich miastach i gminach i obejmowała zasięgiem terytorialnym 17 milionów mieszkańców[13]. W miastach dominowała komunikacja autobusowa: przewoźnicy i operatorzy posiadali 11 tysięcy autobusów[13]. Szesnaście miast posiadało pod koniec roku 2011 dostęp do komunikacji tramwajowej, cztery – do komunikacji trolejbusowej, a jedno – do metra[13]. Od 2005 roku wzrasta udział kolei miejskiej w komunikacji miejskiej w polskich aglomeracjach: istnieją systemy szybkiej kolei miejskiej w Trójmieście i Warszawie, rozbudowie na obszarze miast ulegają także systemy kolei aglomeracyjnej[14]. W części miast istnieje integracja taryfowa komunikacji miejskiej z koleją na obszarze miasta[15].
W Polsce notowano spadek liczby osób korzystających ze zbiorowej komunikacji miejskiej. Liczba pasażerów spadła z 7,2 mld podróżnych w 1990 do 4,9 mld w 2001[potrzebny przypis]. Jako przyczynę wskazywano proces wyludniania się centrów miast, czyli eksurbanizacji, który pociąga za sobą niekontrolowany rozwój motoryzacji indywidualnej[potrzebny przypis].
Dynamika spadku ilości pasażerów komunikacji miejskiej w latach 2001–2011 zmalała – liczba podróżujących komunikacją miejską spadła do niecałych 4 mld[16].
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej umożliwiło polskim samorządom inwestowanie w transport miejski z wykorzystaniem funduszy strukturalnych (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego), pozyskiwanych poprzez zgłaszanie projektów do regionalnych i krajowych programów operacyjnych (m.in. ZPORR, SPOT, POIŚ, „Polska Wschodnia”)[9]. Niektóre samorządy korzystały ponadto z programów ramowych (np. projektu Civitas-Caravel)[17].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads