Loading AI tools
niemiecki pisarz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Klaus Mann (ur. 18 listopada 1906 w Monachium, zm. 21 maja 1949 w Cannes) – niemiecki pisarz, autor powieści, noweli, dramatów i esejów.
Klaus Mann urodził się w Monachium, w dzielnicy Schwabing, przy Franz-Joseph-Strasse 2, jako drugie dziecko pisarza Thomasa Manna (1875–1955) i Katii z domu Pringsheim (1883–1980)[1]. Miał pięcioro rodzeństwa: trzy siostry Erikę, Monikę i Elisabeth oraz dwóch braci – Golo i Michaela[1]. Jego stryjem był pisarz Heinrich Mann. Wychowywał się w mieszczańskim domu, gdzie dużą wagę przykładano do literatury i sztuki[2]. W latach 1916–1922 uczęszczał do męskiego Gimnazjum Wilhelmińskiego (Wilhelmsgymnasium) w Monachium[3]. Klaus Mann już od wczesnej młodości demonstrował swój homoseksualizm[4]. Wśród ludzi pióra cenił sobie: Franza Kafkę, Rainera Rilkę, Walta Whitmana oraz André Gide`a (którego poznał osobiście w 1925)[5].
W 1924 ukazały się na łamach gazet jego pierwsze utwory literackie, a po spotkaniu z aktorem Gustafem Gründgensenem – sztuka teatralna Anja und Esther, zapoczątkowana premierą w październiku 1925 w Hamburger Kammerspiele[6]. Przedstawienie grane w wielu niemieckich teatrach, a także w Kopenhadze, Wiedniu i Rzymie budziło skrajne emocje – w wypełnionych po brzegi salach, spektakle otaczała aura skandalu z powodu zarzucania sztuce niemoralności i dekadencji[6]. W 1925 odbył pierwszą podróż do Londynu i Paryża, a także do Afryki Północnej, oraz w drodze powrotnej przez Sycylię do Neapolu, Rzymu i Florencji[7]. Pod koniec 1927 wraz z siostrą Eriką wyruszył w podróż dookoła świata przez: Stany Zjednoczone, Hawaje, Japonię, Koreę i ZSSR – relacja z tej podróży została wydana w książce Dookoła świata. Przygody z podróży[8]. W 1930 wziął udział w kongresie Paneuropy w Wiedniu, gdzie przemawiał na sesji młodzieży, naświetlając niebezpieczeństwo jakie widział w angażowaniu się młodych Niemców w ruch faszystowski[9].
13 marca 1933 Mann wyemigrował z III Rzeszy udając się do Paryża[10], a rok później został pozbawiony obywatelstwa tego kraju[11]. Uzyskał wówczas obywatelstwo Czechosłowacji i tym samym paszport, który umożliwił mu załatwienie wielu spraw na obczyźnie[11]. W latach 1933–1935 wydawał w Amsterdamie pismo emigracyjne „Die Sammlung”[12]. We wrześniu 1938 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych[13]. Lata emigracji, zbliżająca się nieuchronnie II wojna światowa, odmienna orientacja seksualna, uzależnienie od narkotyków, niespokojna miłość do krytyka literackiego Thomasa Quinna Curtisa oraz wiadomości o śmierci – często samobójczej kogoś z przyjaciół m.in. Ernsa Toller`a, intensyfikowały w Klausie Mannie coraz większe poczucie osamotnienia i depresji[14]. W latach 1941–1942 wydawał w Nowym Jorku periodyk „Decision” (zlikwidowany z braku środków finansowych)[15]. W 1943 uzyskał obywatelswto USA i wstąpił do armii amerykańskiej[16] – trafił na front do Afryki Północnej, uczestniczył także w kampanii włoskiej[17]. 8 maja 1945 w mundurze amerykańskiego żołnierza dotarł ponownie do Niemiec[18]. W okresie powojennym przemierzał Europę jako publicysta, współpracując z pismami i radiem w wielu krajach[19].
Klaus Mann pod koniec życia zmagał się z uzależnieniem od narkotyków i pogłębiającym się kryzysem psychicznym[20]. Wieloletnie uzależnienie od środków odurzających doprowadziło pisarza do dysforii[21]. 5 maja 1949 przyjechał do Nicei, by poddać się terapii detoksacyjnej – później zatrzymał się w pobliskim Cannes, gdzie 21 maja w wieku 42 lat popełnił samobójstwo, przedawkowując tabletki nasenne[20][22]. 24 maja 1949 odbył się jego skromny pochówek na cmentarzu Grand Jas w Cannes[23].
Klaus Mann podejmował w swoich utworach motywy homoseksualne oraz poruszał tematykę narkomanii – jego proza miała charakter autobiograficzny. Pozostawił po sobie dzienniki prowadzone w latach 1931–1949 (opublikowane w oficynie Ellermanna w Monachium w 1989) oraz obszerną korespondencję[24].Archiwum Klausa Manna znajduje się w Bibliotece Miejskiej w Monachium na Gasteig[25]. Pisał w języku niemieckim i angielskim[22].
W powieści Mefisto przedstawił losy niemieckiego artysty w czasach narodowego socjalizmu na przykładzie kariery aktora Hendrika Höfgena, inspirowanej biografią Gustafa Gründgensa (ekranizacja w reżyserii Istvána Szabó w 1981).
Wybrana twórczość[22]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.