Loading AI tools
polski duchowny katolicki, podpułkownik AK Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Zator-Przytocki, pseudonim Czeremosz (ur. 21 stycznia 1912 w Wicyniu, zm. 26 listopada 1978 w Gdańsku) – polski duchowny rzymskokatolicki, podpułkownik Armii Krajowej.
| Prałat | |
 | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
21 stycznia 1912 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku |
bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku |
| Proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku | |
| Okres sprawowania |
1958–1978 |
| Wyznanie |
rzymskokatolickie |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
29 czerwca 1935 |
| Odznaczenia | |
     | |
Po ukończeniu Szkoły Powszechnej w Wicyniu uczył się w Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Złoczowie. W maju 1930 zdał maturę i został studentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Zrezygnował jednak ze studiów uniwersyteckich i wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Lwowie. 29 czerwca 1935 otrzymał w katedrze lwowskiej święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Bolesława Twardowskiego. Był wikarym i katechetą w Delatynie, po dwóch latach został przeniesiony do kolegiaty w Stanisławowie. Na krótko przed wybuchem II wojny światowej na własną prośbę został kapelanem wojskowym. Po agresji ZSRR na Polskę i okupacji Małopolski Wschodniej przez Armię Czerwoną wrócił do kolegiaty w Stanisławowie. Pomagał w przerzutach oficerów polskich na Węgry i do Rumunii. Zagrożony aresztowaniem przez NKWD ukrył się w seminarium duchownym we Lwowie i w 1940 przez zieloną granicę dostał się do niemieckiej strefy okupacyjnej (Generalne Gubernatorstwo). Przy przekraczaniu sowiecko-niemieckiej linii demarkacyjnej zatrzymany przez niemiecki patrol graniczny, jednak został zwolniony przy pomocy niemieckiego oficera, który był katolikiem. Zamieszkał w Krakowie przy ul. Krowoderskiej 48, koło klasztoru Sióstr Wizytek. Zaangażował się w działalność konspiracyjną. Uczył także w tajnych gimnazjach i liceach.
W 1942 został oddelegowany przez kardynała Adama Stefana Sapiehę do pracy duszpasterskiej Polski Walczącej; mianowany zastępcą księdza generała Piotra Niezgody i dziekanem korpusu Armii Krajowej Okręgu Kraków. Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderem Virtuti Militari (1943), Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Medalem Wojska (Polska Obrońcy Swemu) i Krzyżem Armii Krajowej[1].
W 1945 został przeniesiony do Gdańska i mianowany administratorem parafii Najświętszego Serca Jezusowego we Wrzeszczu. Do 1948 odbudował zrujnowany pod koniec wojny kościół i zorganizował życie parafii. W maju 1948 obronił doktorat na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika Toruniu[1].
W 1948 za działalność w AK został aresztowany przez UB i przewieziony do Warszawy. Osadzony w areszcie śledczym Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, a następnie w X pawilonie śledczym na Mokotowie; w 1949 skazany został na 15 lat więzienia. W więzieniu we Wronkach spędził 6 lat. Wyszedł na wolność po amnestii w 1955.
W 1958 otrzymał probostwo kościoła Mariackiego w Gdańsku. Poświęcił się odbudowie świątyni ze zniszczeń wojennych. Zmarł 26 listopada 1978 w czasie odprawiania mszy. Pochowany został w bazylice Mariackiej. W 2017 trumna ze szczątkami została przeniesiona do nowo utworzonej krypty Kapłanów Gdańskich w bazylice Mariackiej[2].
Jego nazwiskiem nazwano ulicę w dzielnicy Gdańsk Wrzeszcz[3].
Ks. Zator-Przytocki jest autorem opublikowanych wspomnień:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
