Józef Matecki (pułkownik)

Józef Matecki (ur. 4 grudnia 1896 we Wrześni, zm. 17 września 1969 w Waszyngtonie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.

Ten artykuł dotyczy oficera. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Józef Matecki

pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1896 Września
Data i miejsce śmierci	17 września 1969 Waszyngton
Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	1 Brygada Strzelców Karpackich 4 Dywizja Piechoty
Stanowiska	zastępca dowódcy brygady dowódca brygady piechoty zastępca dowódcy dywizji
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa kampania włoska 1944–1945
Odznaczenia

Życiorys

Józef Matecki urodził się 4 grudnia 1896 roku we Wrześni, ówczesnym mieście powiatowym rejencji poznańskiej, w rodzinie Józefa i Magdaleny z Jakubowskich^[1] [2].

Na początku I wojny światowej, po ukończeniu gimnazjum gnieźnieńskiego, został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego i wysłany na front zachodni. Wziął udział w powstaniu wielkopolskim. Walczył w oddziale Pawła Cymsa. W styczniu 1919 roku został ciężko ranny w czasie szturmu dworca w Inowrocławiu. Przestrzelone płuca wymagały długiego leczenia i rehabilitacji^[2].

Pod koniec 1919 roku został przydzielony do Kompanii Przybocznej Naczelnego Wodza. W 1920 roku, w czasie wojny z bolszewikami dowodził kompanią 65 pułku piechoty. Następnie przez dwa lata dowodził batalionem w 57 pułku piechoty wielkopolskiej w Poznaniu^[3]. 23 maja 1923 roku otrzymał przeniesienie do 9 pułku piechoty Legionów w Zamościu na stanowisko pełniącego obowiązki dowódcy batalionu sztabowego^[4]. W następnym roku został wyznaczony na stanowisko kwatermistrza pułku. 16 grudnia 1926 roku został zwolniony ze stanowiska oficera przysposobienia wojskowego^[5]. 27 stycznia 1930 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 25. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[6]. Z dniem 3 listopada 1932 roku został powołany z Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1932–1934. Z dniem 1 listopada 1934 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku na stanowisko szefa sztabu^[7]. W październiku 1935 roku został przeniesiony do 9 pułku piechoty Legionów na stanowisko dowódcy batalionu. W 1939 roku pełnił służbę w Departamencie Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko szefa Wydziału Studiów^[8].

Po kampanii wrześniowej 1939 roku przedostał się przez Węgry do Francji, gdzie został oficerem do zleceń generała broni Kazimierza Sosnkowskiego, komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej. W 1940 roku, po klęsce Francji, został kierownikiem Bazy ZWZ w Kairze^[2].

Dwa lata później powrócił do służby liniowej i objął dowództwo jednego z batalionów 3 Dywizji Strzelców Karpackich. 1 lutego 1944 roku został zastępcą dowódcy 1 Brygady Strzelców Karpackich. 12 maja 1944 roku, w czasie bitwy o Monte Cassino, objął dowództwo brygady po rannym pułkowniku Walentym Peszku. Brygadą dowodził do września 1944 roku, kiedy to został odwołany do Londynu przez generała Sosnkowskiego w celu objęcia stanowiska szefa Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. W związku ze zwolnieniem generała Sosnowskiego z funkcji Naczelnego Wodza objęcie stanowiska szefa Oddziału Specjalnego nie doszło do skutku. Wiosną 1945 roku został zastępcą dowódcy 4 Dywizji Piechoty^[2].

W 1947 roku, po zwolnieniu z Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych Ameryki. W latach 1948–1963 był zatrudniony w służbie geograficznej Armii Stanów Zjednoczonych, w charakterze pracownika kontraktowego. Przez kolejne dwa lata był zatrudniony w Agencji Wywiadowczej Departamentu Obrony. Mając 70 lat został przeniesiony na emeryturę. Zmarł 17 września 1969 roku w Waszyngtonie. Do śmierci był członkiem Koła Generałów i Pułkowników byłych Wyższych Dowódców, skupionego wokół osoby generała broni Władysława Andersa^[2].

Żonaty z Wandą Żakowską, z którą miał dwie córki. Żona przed wojną była zatrudniona w Ambasadzie USA w Warszawie^[2].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 10448^[9]
• Krzyż Niepodległości (19 czerwca 1938)^[10]
• Krzyż Walecznych „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”
• Złoty Krzyż Zasługi (11 marca 1932)^[11]

Przypisy

1. Stawecki 1975 ↓.
2. Komunikat 1970 ↓, s. 108-109.
3. Spis oficerów 1921 ↓, s. 176, 763 tu jako „Józef Matecko”.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 35 z 2 czerwca 1923 roku, s. 366.
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 52 z 7 grudnia 1926 roku, s. 437.
6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 28 stycznia 1930 roku, s. 25.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 253.
8. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 16, 433.
9. ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 462.
10. M.P. z 1938 r. nr 140, poz. 245 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198).
11. M.P. z 1932 r. nr 62, poz. 79 „za zasługi na polu sportu strzeleckiego”.

Bibliografia

• Komunikat Nr 65 Zarządu Koła Generałów i Pułkowników byłych Wyższych Dowódców. [w:] Akta osobowe i organizacji na uchodźstwie, sygn. KOL.212/5 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1970-03-05. [dostęp 2017-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-20)].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Piotr Stawecki. Józef Matecki. „Polski Słownik Biograficzny”. XX, 1975.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000071776093
• VIAF: 101689506
• PLWABN: 9810613840305606
• NUKAT: n01092296