Joka

Joka, właśc. Michał Marten (ur. 12 maja 1977 w Katowicach^[1], zm. 2 maja 2025^[2][1][3]) – polski raper i autor tekstów, znany przede wszystkim z występów w zespole Kaliber 44^[4]. Udzielał się również w krótkotrwałym zespole Czarne Złoto i kolektywie Baku Baku Skład. Laureat Fryderyka^[5]. Starszy brat AbradAba.

Joka

Imię i nazwisko	Michał Marten
Pseudonim	Joka, Ś.P. Brat Joka, Joka Brat, Jokez
Data i miejsce urodzenia	12 maja 1977 Katowice
Pochodzenie	Polska
Data śmierci	2 maja 2025
Gatunki	hip-hop, alternatywny hip-hop, boom bap, hardcore psycho-rap
Zawód	raper, autor tekstów
Aktywność	1991–2025
Wydawnictwo	S.P. Records, Mystic Production
Powiązania	AbradAb, HST, Jajonasz
Zespoły
Kaliber 44 Baku Baku Skład Czarne Złoto

Współpracował z takimi wykonawcami, jak HST, Miuosh, Borixon, Grubson, Pih, L.U.C., Jimek, Bisz, Buka, Promoe, WSZ, CNE, Bolec, Włodi, Wilku, Vienio, Jajonasz, Spinache, Magiera, DJ 600V, DJ Hans, czy Pokahontaz.

W 2011 roku Marten znalazł się na 26. miejscu listy 30 najlepszych polskich raperów według magazynu Machina^[6]. Rok później znalazł się na 5. miejscu analogicznej listy opublikowanej przez serwis Porcys^[7].

Życiorys

W szczytowym okresie działalności artystycznej Michała „Joki” Martena, przypadającym na lata 1996–2000, nagrał on wraz z formacją Kaliber 44, założoną w 1993 roku z AbradAbem i Magikiem, trzy albumy studyjne^[1]. Pierwszy z nich, Księga Tajemnicza. Prolog, wydany w 1996 roku, przyniósł Joce, jak i pozostałym członkom tria znaczną popularność. Za sprawą wydawcy S.P. Records grupa intensywnie koncertowała poprzedzając m.in. projekt Kazika Staszewskiego – Kazik na Żywo. Pochodzący z płyty solowy utwór rapera pt. „Moja obawa (bądź a klęknę)” został wykorzystany w latach późniejszych w niezależnym filmie dramatycznym Że życie ma sens (2001), w którym znalazły się jeszcze dwa utwory zespołu Kaliber 44. W 1998 roku ukazał się drugi album formacji pt. W 63 minuty dookoła świata znacznie odbiegający stylistycznie od debiutu^[8]. Popularnością w kraju cieszył się pochodzący z wydawnictwa utwór „Film” notowany na listach przebojów Polskiego Radia Szczecin i Programu Trzeciego Polskiego Radia^[9][10].

W 2000 roku ukazał się trzeci album Kalibra 44 zatytułowany 3:44. Jednym z popularniejszych utworów na płycie jest piosenka „Konfrontacje”, która szybko dotarła na listy przebojów Polskiego Radia, ustanawiając rekord obecności także na liście przebojów Radiostacji (ponad dwieście tygodni)^[11][12]. Joka wraz z zespołem otrzymał nagrodę Fryderyka w kategorii „Album roku – rap/hip-hop” (3:44). Reedycja albumu z 2021 roku uplasowała się na 3. miejscu zestawienia OLiS^[13]. Wkrótce potem Marten wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie spędził blisko trzy lata. 26 stycznia 2002 roku Michał Marten w Katowicach ożenił się z Karoliną Piszczek, plastyczką i fotomodelką. W podróż poślubną udali się do Nowego Jorku i Ustronia^[14]. Po powrocie do ojczyzny sporadycznie koncertował wraz z AbradAbem. Występy te w mediach były anonsowane jako koncerty zespołu Kaliber 44, jednakże według AbradAba nie stanowiły one o jego reaktywacji^[15]. Wystąpił także na wydanym w 2005 roku drugim albumie brata – AbradAba pt. Emisja spalin (2005) oraz niemal pięć lat później na albumie Lukatricks pt. Czarne złoto (2010)^[16][17].

W 2012 roku Joka ponownie wystąpił gościnnie na płycie AbradAba zatytułowanej ExtraVertik^[18]. Zwrotki rapera znalazły się w utworze „Moje demony”^[18]. Natomiast pod koniec roku ukazał się album katowickiego rapera Miuosha – Prosto przed siebie z utworem „Reprezent” nagrany z udziałem Joki^[19]. Rok później raper wziął udział w reaktywacji składu Kaliber 44^[20]. Pierwszy występ zespołu odbył się na Open’er Festival, gdzie trio wystąpiło z udziałem instrumentalistów, tzw. „żywym zespołem”^[20]. Równolegle działalność wznowił koncertowy skład towarzyszący K44 – Baku Baku Skład^[21]. Zespół wydał swoją czwartą studyjną płytę, Ułamek tarcia, 2 marca 2016 roku. Płyta okazała się bestsellerem zajmując 1. miejsce na liście OLiS^[22], uzyskując tym samym status płyty platynowej.

Mural autorstwa Tuse upamiętniający Jokę w Gdańsku.

Zmarł 2 maja 2025 roku. O śmierci dwa dni później poinformował w mediach społecznościowych jego brat Marcin^[23]. Raper został pochowany 10 maja 2025 roku na cmentarzu przy ulicy Wróblewskiego^[24]. Ceremonia miała charakter świecki^[25].

Dyskografia

Zobacz więcej w artykule Kaliber 44, w sekcji Dyskografia.

Występy gościnne

Album	Rok	Utwór	Źródło
WSZ & CNE – Jeszcze raz	2005	„Baku baku potęga” (gościnnie: AbradAb, Joka, Gutek)	[26]
AbradAb – Emisja spalin		„Rap to nie zabawa już” (gościnnie: Joka, DJ Feel-X)	[16]
Lukatricks – Czarne złoto	2010	„Trzeba wziąć” (gościnnie: Joka, Jajonasz, HST, Fokus)	[17]
AbradAb – ExtraVertik	2012	„Moje demony” (gościnnie: Joka)	[18]
Młody Grzech & Jakuza – Wielkie Joł zajafka kipi (mixtape)		WSZ & CNE – „Baku Baku Potęga” (gościnnie: AbradAb, Joka, Gutek)	[27]
Miuosh – Prosto przed siebie		„Reprezent” (gościnnie: Joka)	[19]
HST – Sen koszmarny	2014	„Przegląd” (gościnnie: Joka)	[28]
WSZ, Filip Samo Siejka – Wszystko gra		„Western” (gościnnie: Joka)	[29]
Pih – Kino nocne		„Przeszłość niemile widziana” (gościnnie: Joka, Buka)	[30]
Miuosh, Jimek, NOSPR – 2015	2015	„Reprezent” (gościnnie: Joka)	[31]
L.U.C., Rebel Babel Ensmble – Dialog I	2016	„Jak słowo daję” (gościnnie: Joka, Bisz, Promoe, Ńemy, Jan)	[32]
G2e – Wciepy		„Co Tam Robisz 2” (gościnnie: Joka)	[33]
AbradAb – 048	2018	„yee boy” (gościnnie: Joka)	[34]
Skorup, Młody – Naturalny Satelita	2020	„Jacy my” (gościnnie: Joka)	[35]
Mechanik – Bliskość		„Samotny” (gościnnie: Joka)	[36]

Filmy i programy TV

Tytuł	Rok	Uwagi	Źródło
„Kielce – Czyli Polski Bronx”[a]	1995	film dokumentalny, reżyseria: Bogna Świątkowska, Marek Lamprecht	[37]
„Poniedziałek”	1998	film fabularny, jako chłopak z samochodu, reżyseria: Witold Adamek	[38]
„Kaliber 44”	1999	krótkometrażowy film dokumentalny, reżyseria: Aneta Chwalba, Michał Bebło	[39]
„Larry 7: Miłość na fali”	2000	amerykańska gra przygodowa z serii Leisure Suit Larry (tekst)	[40]
„Blokersi”	2001	film dokumentalny, reżyseria: Sylwester Latkowski	[41]
„Rap Kanciapa”	2004	program telewizyjny typu talk-show	[42]
„Dzień dobry TVN”	2016	poranny magazyn emitowany na antenie TVN	[43]
„Kuba Wojewódzki”		program telewizyjny typu talk-show, S27E04	[44]
„Dzień dobry TVN”	2023	poranny magazyn emitowany na antenie TVN	[45]

Teledyski

Zobacz więcej w artykule Kaliber 44, w sekcji Teledyski.

Tytuł	Rok	Reżyseria	Album	Źródło
Thinkadelic – „Wyżej i wyżej” (gościnny występ w klipie)	1998	—	Lek	[46]
AbradAb – „Rap to nie zabawa już” (gościnnie: Joka, DJ Feel-X)	2005	Kobas Laksa, Lak Gutt	Emisja spalin	[47]
AbradAb – „Odór” (gościnnie: Grubson) (gościnny występ w klipie)	2008	Kopruch / Przedmarańcza	Ostatni Poziom Kontroli	[48]
Lukatricks – „Trzeba wziąć”/„Podaruj mi trochę słońca” (gościnnie: Joka, Jajonasz, HST, Fokus)	2010	—	Czarne złoto	[49]
Miuosh – „Reprezent” (gościnnie: Joka)	2012	Piotr Smoleński	Prosto przed siebie	[50]
Pih – „Przeszłość niemile widziana” (gościnnie: Joka, Buka)	2014	Evil Eye Studio	Kino nocne	[51]
„#Hot16Challenge”		—	—	[52]
Miuosh, Jimek, NOSPR – „Represent” (gościnnie: Joka)	2015	CinematicArtists	2015	[53]
„Jak słowo daję”		Jan Feat., Piotr Bartos, L.U.C.	Dialog I	[54]
G2e – „Co Tam Robisz 2” (gościnnie: Joka)	2016	BNT	Wciepy	[55]
Skorup, Młody – „Jacy My” (gościnnie: Joka)	2020	Ace Of Art, Kleszcz	Naturalny Satelita	[56]
Mechanik – „Samotny” (gościnnie: Joka)		Ilustracja Plakat Obraz	Bliskość	[57]
„Hot16Challenge2”		Ilustracja Plakat Obraz	—	[58]
Małpa – „Pamiętaj kto 2” (gościnny występ w klipie)	2022	Piotr Zajączkowski	Bóg nie gra w kości	[59]

Uwagi

1. Podany rok 1995 odnosi się do okresu produkcji filmu. Oficjalna premiera obrazu powstałego na rzecz Telewizji Polskiej nigdy się nie odbyła. Projekt został odrzucony ze względu na liczne wulgaryzmy. W 2011 roku produkcja po wcześniejszym dopracowaniu technicznym przez Marka Lamprechta została upubliczniona w Internecie. Odbyło się to jednak bez wiedzy jego autorów.