Hurmak olchowiec

Hurmak olchowiec
	Agelastica alni
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	stonkowate
Podrodzina	Galerucinae
Plemię	Sermylini
Rodzaj	Agelastica
Gatunek	hurmak olchowiec
Synonimy
	Adimonia violacea Laicharting, 1781; Cryptocephalus violacea Geoffroy, 1762; Chrysomela alni Linnaeus, 1758;
	Adimonia violacea Laicharting, 1781; Cryptocephalus violacea Geoffroy, 1762; Chrysomela alni Linnaeus, 1758;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hurmak olchowiec, hurmak olszowy^[1] (Agelastica alni) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Gatunek ten opisany został naukowo po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątej edycji Systema Naturae pod nazwą Chrysomela alni^[2].

Chrząszcz o ciele długości od 6 do 7^[3] lub 8 mm^[4], z wierzchu błyszczący, drobno punktowany, metalicznie niebieski lub granatowy, rzadziej zielony lub fioletowy^[3]. Czułki, golenie i stopy są czarne^[4]. Czoło ma wyraźny dołek za guzkami czołowymi. Przedplecze ma gładką, pozbawioną nierówności powierzchnię. Pokrywy są zauważalnie rozszerzone ku tyłowi, a ich boczne brzegi widoczne są od góry na całej długości^[3].

Larwy mają walcowate, błyszczące, głównie czarne ciało i osiągają do 11 mm długości^[4]. Na ich segmentach odwłokowych od pierwszego do ósmego znajdują się parzyste guzki, na których otwierają się w części grzbietowo-bocznej woreczkowate inwaginacje oskórka. Każda z tych inwaginacji może się wynicowywać i być wciąganą mięśniami, oraz zaopatrzona jest w pojedynczą, dużą komórkę gruczołową, która wydziela do niej płyn odstraszający napastników (np. wścieklice zwyczajne) i alarmujący inne larwy własnego gatunku^[5].

Larwy i imagines żerują głównie na liściach olch, występując niekiedy masowo^[6]. Ponadto żerować mogą na brzozach, grabie pospolitym, leszczynach czy jabłoniach^[4].

Zimują osobniki dorosłe. Do rozrodu dochodzi wiosną. Jaja składane są w dużych grupach na liściach, a wylęg następuje po około 2 tygodniach od złożenia. Larwy żerują po obu stronach liści przez około 3 tygodnie, po czym opadają na podłoże celem przepoczwarczenia. Stadium poczwarki trwa około 1–2 tygodnie^[4].

Gatunek rozprzestrzeniony prawie w całej Palearktyce, w XIX wieku zawleczony do Ameryki Północnej^[6]. Na Wyspach Brytyjskich wymarły^[4].

[1]
Roman Kuntze. Krytyczny przegląd szkodników z rzędu chrząszczy zarejestrowanych w Polsce w latach 1919—1933. „Rocznik Ochrony Roślin”. 3 (2), 1936. Warszawa.
[2]
C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 369. (łac.).
[3]
Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera. Zeszyt 94b Stonkowate – Chrysomelidae. Podrodziny: Chrysomelinae i Galerucinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973.
[4]
David V. Alford: Pests of Fruit Crops: A Colour Handbook, Second Edition. Wyd. II. CRC Press, s. 140.
[5]
Martina Bünnige, Monika Hilker. Larval exocrine glands in the galerucine Agelastica alni L. (Coleoptera: Chrysomelidae): their morphology and possible functions. „Chemoecology”. 9 (2), s. 55–62, 1999. DOI: 10.1007/s000490050034.
[6]
Agelastica alni alni (Linnaeus, 1758). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-02-12].

[Kuntze-1] [1]
Roman Kuntze. Krytyczny przegląd szkodników z rzędu chrząszczy zarejestrowanych w Polsce w latach 1919—1933. „Rocznik Ochrony Roślin”. 3 (2), 1936. Warszawa.

[Linnaeus-2] [2]
C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 369. (łac.).

[Warchalowski-3] [3]
Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera. Zeszyt 94b Stonkowate – Chrysomelidae. Podrodziny: Chrysomelinae i Galerucinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973.

[Alford-4] [4]
David V. Alford: Pests of Fruit Crops: A Colour Handbook, Second Edition. Wyd. II. CRC Press, s. 140.

[Bunnige-5] [5]
Martina Bünnige, Monika Hilker. Larval exocrine glands in the galerucine Agelastica alni L. (Coleoptera: Chrysomelidae): their morphology and possible functions. „Chemoecology”. 9 (2), s. 55–62, 1999. DOI: 10.1007/s000490050034.

[biomap-6] [6]
Agelastica alni alni (Linnaeus, 1758). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-02-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Wikiwand in your browser!

Hurmak olchowiec

Wikiwand in your browser!

Taksonomia

Morfologia

Biologia i ekologia

Rozprzestrzenienie

Przypisy