Gradówek

Gradówek (niem. Hagendorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski.

Gradówek

wieś
Gradówek 43a
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lwówecki
Gmina	Lwówek Śląski
Wysokość	280-320[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	220[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-600[3]
Tablice rejestracyjne	DLW
SIMC	0190822
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski Gradówek
Położenie na mapie Polski Gradówek
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Gradówek
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego Gradówek
51°05′32″N 15°28′39″E[4]

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Gradówek

Daglezja zielona Śmiała

W skład Gradówka wchodzi dawniej samodzielna wieś Gradów.

Położenie

Gradówek to niewielka wieś o rozproszonej zabudowie, leżąca na Pogórzu Izerskim, w centrum Wzniesień Gradowskich, na wysokości 280–320 m n.p.m.^[1]

Podział administracyjny

W latach 1954–1959 wieś należała do gromady Niwnice, w wyniku przeniesienia siedziby gromady od 1960 r. należała była siedzibą władz gromady Gradówek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Demografia

Liczba ludności w latach 1786–2011^[1].

Ochrona przyrody

Na południe od wsi, na prawo od drogi do Gryfowa rośnie pomnikowa^[5] daglezja zielona Śmiała o obwodzie 310 cm.

Grodzisko Pirszyn

Na leżącej w lesie na wschód od wsi Górze Heleny znajduje się średniowieczne grodzisko Pirszyn (niem. Poitzenburg^[6]. Brak jest dokumentów mówiących o początkach grodu. Jako okres powstania wymienia się czasy Bolesława Chrobrego lub wiek XII/XIII. "Chronica Polonorum" wymienia gród "Pirzschin"^[7]. Występują także inne pisownie jego nazwy: Pitzchin i Pirzzin. U Długosza pojawia się nazwa Przin, lub Prztyn, gdy Konrad I głogowski w 1271 r. zapisał zamek swojej żonie Zofii. Po śmierci Zofii w 1272 r. zamek zagarnął jej ojciec, margrabia miśnieński Teodoryk, po czym sprzedał go arcybiskupowi magdeburskiemu. W 1276 r. Henryk IV Prawy wykupił gród od arcybiskupa^[8]. Nie jest jednak jasne czy informacje te odnoszą się do Pirszyna, czy do pobliskiego Podskala. W 1441 roku odnotowano niejakiego Hansa Renke z Botzenbergu. Pirszyn został zniszczony w połowie XV w. W 1818 r. kamienie z niego wykorzystano do budowy drogi łączącej Lwówek Śląski z Gryfowem^[9]. Od tego czasu pozostałością po grodzie są jedynie nierówności terenu na szczycie Góry Heleny.

W pewnej odległości od grodziska istniały majątki Górny i Dolny Pirszyn (niem. Ober- i Nieder-Poitzenberg). Zostały one w roku 1893 włączone do Płóczek Dolnych.

Zobacz też

• Gradowo

Przypisy

1. Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 242-244. ISBN 83-85773-60-6.
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 337 [zarchiwizowane 2022-10-26].
4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 37793
5. Rejestr form ochrony przyrody w województwie dolnośląskim
6. K.U. Müller, Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alter Burgfesten und Ritterschlösser Preussens, tom I, Glogau 1837, str. 375
7. G.A.H. Stenzel Scriptores rerum Silesiacarum oder Sammlung schlesischer ..., Tom 1
8. Jan Długosz, Dzieła wszystkie, Tom 3,
9. Mariusz Olczak, Lwówek śląski i okolice - przewodnik historyczny, Wydawnictwo Oppidium, Warszawa 2000, ISBN 83-912314-3-7

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (A-Ł). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-60-6.