Gabinet Wojskowy Prezydenta Rzeczypospolitej

Gabinet Wojskowy Prezydenta Rzeczypospolitej – organ pracy Prezydenta Rzeczypospolitej, jako zwierzchnika Sił Zbrojnych^[1].

Gabinet Wojskowy Prezydenta Rzeczypospolitej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1926
Dowódcy
Pierwszy	płk SG Sergiusz Zahorski
Ostatni	gen. bryg. Kazimierz Schally
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Warszawa
Podległość	Prezydent RP

24 kwietnia 1934 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski rozkazem B. Og. Org. 0113 Org. zatwierdził nową organizację Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP.

Szef Gabinetu Wojskowego podlegał bezpośrednio Prezydentowi RP, a w sprawach personalnych i dyscyplinarnych ministrowi spraw wojskowych. W stosunku do podległego personelu posiadał uprawnienia dowódcy piechoty dywizyjnej. Kompetencje i zakres prac szefa Gabinetu Wojskowego oraz jego zastępcy regulowały specjalne instrukcje. Kapelan przyboczny oraz adiutanci przyboczni Prezydenta RP służyli do osobistej i wyłącznej dyspozycji Prezydenta RP^[2].

Szefowi Gabinetu Wojskowego bezpośrednio podlegali:

• dowódca Oddziału Zamkowego Prezydenta Rzeczypospolitej,
• dowódca zamkowej kolumny samochodowej,
• dowódca zamkowego plutonu żandarmerii^[2].

Skład osobowy w latach 1934-1939

Skład osobowy nr 1 szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej liczył 7 oficerów, 2 podoficerów zawodowych oraz 4 funkcjonariuszy cywilnych opłacanych z kredytów osobowych, a także 4 konie wierzchowe:

• szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej (generał brygady),
• zastępca szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej (pułkownik, oficer dyplomowany),
• referent (major),
• referent – zarządca rezydencji letniej Prezydenta RP w Spale (kapitan^{[uwaga 1]})
• kapelan przyboczny Prezydenta RP (dziekan),
• organista (urzędnik cywilny III kategorii),
• dwóch adiutantów przybocznych Prezydenta RP (majorowie),
• personel pomocniczy (starszy sierżant, sierżant, 2 urzędników cywilnych III kategorii, niższy funkcjonariusz–goniec)^[2].

Pod względem gospodarczym skład osobowy szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej był przydzielony do Oddziału Zamkowego Prezydenta RP, który był samodzielną jednostką administracyjną. Dowódca Oddziału Zamkowego w imieniu szefa Gabinetu Wojskowego kierował całokształtem spraw administracyjno-budżetowych Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej^[2].

Obsada personalna

Szefowie Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP

• płk SG Sergiusz Zahorski (VII 1926^[3] – 31 VIII 1928^[4])
• płk kaw. Jan Głogowski (1 IX 1928^[4] – †12 VIII 1935)
• płk art. / gen. bryg. Kazimierz Schally (15 IX 1935^[5] – IX 1939^[6])

Zastępcy szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP

• mjr / ppłk dypl. art. Wojciech Fyda (VII 1926^[7] – 1 III 1931^[8])
• mjr dypl. art. Marian Kandl^{[uwaga 2]} (p.o. III^[9] – VIII 1931^[10])
• mjr dypl. kaw. Kazimierz Gedymin Jurgielewicz (1 IX 1931^[11] – 1 VIII 1934^[12])
• mjr dypl. piech. Władysław Krawczyk (1 IX 1934^[13] – 1936)
• ppłk / płk dypl. piech. Józef Kobyłecki (1938 – 1939^[6])

Referenci

• mjr piech. mgr Tadeusz Caspaeri-Chraszczewski – I referent (1939^[6])
• kpt. piech. Stanisław Zygmunt Kaczmarski – II referent (1939^[6])

Adiutanci przyboczni Prezydenta RP

• kpt. piech. Tadeusz Nagórny (VII 1926^[7] – III 1928^[14])
• rtm. Kazimierz Gedymin Jurgielewicz (VII 1926^[7] – 1929)
• rtm. Wacław Calewski (15 IX 1928^[15] – I 1931^[16])
• kpt. art. Bolesław Suszyński (do I 1931^[17])
• kpt. / mjr art. Zygmunt Gużewski (12 VI 1930 – VII 1936)
• kpt. / mjr piech. Józef Hartman (1934 – 1939^[6])
• kpt. mar. Stefan Kryński (1939^[6])

Kapelani przyboczni Prezydenta RP

• dziekan ks. Mikołaj Bojanek (1 XII 1928 – III 1934)
• dziekan ks. Jan Humpola (III 1934 – IX 1939^[6])

Uwagi

1. Etat kapitana mógł być zastąpiony urzędnikiem cywilnym II kategorii.
2. Mjr dypl. art. Marian Kandl w sierpniu 1931 został przesunięty ze stanowisko p.o. zastępcy szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP na stanowisko oficera do specjalnych zleceń. Obie te funkcje łączył z wykonywaniem etatowych obowiązków szefa Samodzielnego Wydziału Wojskowego w Ministerstwie Przemysłu i Handlu.

Przypisy

1. Smoliński 1999 ↓, s. 64.
2. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 5 z 24 kwietnia 1934 roku, poz. 76.
3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 19 lipca 1926 roku, s. 220.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 332.
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 94.
6. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 415.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 19 lipca 1926 roku, s. 223.
8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 14.
9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 5.
10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 244.
11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 224.
12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 275.
13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 257.
14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 88.
15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 342.
16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 13.
17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 15.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Zbigniew Gnat-Wieteska. Gabinet Wojskowy Prezydenta Rzeczypospolitej w latach 1926-1939. „Niepodległość i Pamięć”. 22, 2006. Warszawa: Muzeum Niepodległości. ISSN 1427-1443.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Józef Smoliński: Polskie władze państwowe i wojskowe na uchodźstwie. Warszawa: Departament Społeczno-Wychowawczy MON, 1999. ISBN 83-912390-0-4.