Remove ads
Filip Schneider (ur. 5 sierpnia 1897 w Bukowsku, zm. 26 września 1979 w Sanoku) – uczestnik trzech wojen, legionista, żołnierz AK, działacz PPS, wieloletni pracownik i urzędnik fabryk środków transportu, w tym wagonów, taboru i sprzętu kolejowego.
.jpg) Filip Schneider (1947) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
pracownik i urzędnik fabryk |
| Miejsce zamieszkania |
Sanok |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
       .jpg){kind=small}   | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
.png){kind=small}
Filip Schneider urodził się 5 sierpnia 1897 w Bukowsku jako syn Filipa (ślusarz, kotlarz, tokarz, zm. 1912 w wieku 45 lat[1]) i Marii (Marianny) z domu Solon[2][3][4][a][b]. Pochodził z rodziny o tradycjach rzemieślniczych. Miał braci Józefa (ur. 1899), Juliana (1901-1902[5]), Tadeusza (ur., zm. 1903[6]), Piotra (ur., zm. 1904[7]), siostrę Marię (ur. 1905)[3]. W 1915 jego matka wyszła powtórnie za mąż za Franciszka Hordyskiego[8].
Ukończył Szkołę Wydziałową, a następnie Szkołę Przemysłową przy Fabryce Maszyn i Wagonów w Sanoku (uczył się w niej do 1914; w jego klasie był Kazimierz Wnękowski)[9]). 7 stycznia 1913 podjął pracę w sanockiej Fabryce Wagonów S.A. Ludwika Zieleniewskiego, w której pracował z przerwami (I wojna światowa, wojna 1918-1921, II wojna światowa 1939-1941) do 1948. Przez trzy lata pracował jako uczeń kotlarski, po czym w 1916 został traserem, a tuż po tym mistrzem kotlarskim, zaś od 1917 do 1918 oraz od 1921 do 1929 był kalkulatorem w biurze zakładowym. Od 1920 był kierownikiem biura fabrycznego. W 1929 został awansowany na stanowisko kierownika technicznego fabryki i pełnił je do 1939.
Był jednym z pierwszych członków sanockiego oddziału Związku Strzeleckiego, założonego w fabryce w 1912[10][11] i jego organizatorem. Działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1914 przystąpił do PPS.
Podczas I wojny światowej służył w szeregach Legionów Polski. Od listopada 1918 w szeregach Wojska Polskiego brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej oraz obronie węzła zagórskiego, za co został odznaczony Krzyżem Ochrony Węzła Zagórskiego. W okresie walk polsko-ukraińskich w listopadzie 1918 w Zagórzu zorganizował się samorzutnie polski Komitet Obrońców Węzła Zagórskiego, składający się z kolejarzy oraz członków Sokoła. W Sanoku 2 listopada sformowano również polski obywatelski 3 Baon Strzelców Sanockich, który rozpoczął systematyczną walkę z Ukraińską Armią Galicyjską, w tym z Strzelcami Siczowymi. Natomiast Sanocka Fabryka Wagonów zorganizowała zbrojne pogotowie z robotników fabrycznych, którzy zbudowali drugi pociąg pancerny o imieniu Kozak. Pociąg ten walczył na odcinku linii kolejowej Zagórz-Olszanica-Ustrzyki Dolne-Krościenko-Chyrów. Od 1920 był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[12].
W 1921 powrócił na wcześniej zajmowane stanowisko w Fabryce Wagonów i pracował na nim przez osiem lat. W latach 1929–1939 Filip Schneider był kierownikiem produkcji fabryki. Po wybuchu II wojny światowej, w okresie kampanii wrześniowej w myśl rozkazu z 7/8 września 1939 brał udział w ewakuacji fabryki na wschód, podczas której pociąg towarowy był ostrzeliwany przez Niemców, po czym dotarł do Stanisławowa 18 września i tam zakończyła się ewakuacja wskutek agresji ZSRR na Polskę[13]. Po nastaniu okupacji niemieckiej 1939-1945 został aresztowany i 6 lutego 1941 osadzony w więzieniu w Sanoku, skąd zwolniono go 14 lutego 1941[4]. Od kwietnia 1941 do sierpnia nadal pracował na swoim stanowisku w sanockiej fabryce pod ówczesną nazwą Zieleniewski Maschinen und Wagonbau-Gesellschaft m. b. H. Werk Sanok. Od marca 1940 działał w Związku Walki Zbrojnej, później został żołnierzem Armii Krajowej, w strukturze oddziału partyzanckiego OP-23, przyjmując pseudonim „Wyżeł”[14] (do organizacji przyjął go Władysław Pruchniak ps. „Ireneusz”[15], wraz z którym wspólnie działali[16]). Wśród jego zadań była ochrona pracowników fabryki przed wywiezieniem na roboty przymusowe w III Rzeszy.
12 sierpnia 1944 dwa dni po opuszczeniu Sanoka przez wojska niemieckie został wybrany przez załogę do tymczasowego zarządu fabryki[17][18][19]. Decyzję tę zatwierdziła następnie Powiatowa Rada Narodowa pismem z dnia 3 października 1944. Był w pierwszej grupie osób przystępujących do odbudowy zniszczonej fabryki. Trzy dni po wkroczeniu do Sanoka Armii Radzieckiej grupa przedwojennych działaczy związkowych jako pierwsza w kraju wznowiła działalność Oddziału Związku Metalowców. Uruchomiono wówczas produkcję prostych narzędzi dla rolnictwa: łopat, pługów, bron, gwoździ, okuć budowlanych, wiader i innych wyrobów metalowych. po włączeniu fabryki do Zjednoczenia Przemysłu Taboru i Sprzętu Kolejowego w Poznaniu i zastąpieniu tymczasowego zarządu przez jednoosobowe kierownictwo Schneider objął stanowisko naczelnego dyrektora[20]
Pierwszym dyrektorem naczelnym został wybrany decyzją Ministerstwa Przemysłu Filip Schneider[21]. Szybko uruchomiono produkcję wagonów kolejowych (węglarki od czerwca 1945), przyczep ciągnikowych i tramwajów (m.in. 15 sztuk dla otwartej w 1948 roku trasy W-Z w Warszawie).
Tuż po wojnie był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku[22]. Równolegle działał na innych polach. Z jego inicjatywa została powołana orkiestra dęta[23]. Po jego wniosku skierowanym do „Tasko” z maja 1946 w Poznaniu zostało wydane zezwolenie na utworzenie trzyletniej Szkoły Przemysłowej przy Fabryce Wagonów w Sanoku, a Schneider był następnie współorganizatorem jej infrastruktury[24] (szkoła działała później jako Technikum Mechaniczne, a obecnie jako Zespół Szkół nr 2 im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku). Ponadto przy jego wsparciu czterech pracowników fabryki 17 września 1946 założyło klub sportowy „Wagon Sanok”[25], a Schneider był jego prezesem klubu w latach 1948-1949[26] (od 1949 funkcjonuje jako Stal Sanok). 27 marca 1947 razem z m.in. burmistrzem Michałem Hipnerem, wiceburmistrzem Józefem Bubellą, dyrektorem Muzeum Ziemi Sanockiej Stefanem Stefańskim, działaczem PPS Romanem Baczyńskim, przed kamienicą służącą za siedzibę 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty witali przybyłego z Krosna generała Karola Świerczewskiego[27][28], który następnego dnia poniósł śmierć pod Jabłonkami[29]. 30 listopada 1948 został zwolniony z funkcji dyrektora fabryki (w tym czasie jako działacz PPS miał preferować działaczy swojej partii[30] i być nieprzychylnie traktowany przez działaczy Polskiej Partii Robotniczej[31][32]. Wcześniej, 1 kwietnia 1948. zrezygnował z władz partyjnych (wraz z nim ustąpili inni działacze, m.in. Andrzej Szczudlik, Roman Baczyński)[33].
W kolejnych latach pracował w innych zakładach na terenie Polski. w Zakładach Mechanicznych w Elblągu (kierownik obsługi technicznej od listopada 1948), Konstalu w Chorzowie (szef produkcji, potem dyrektor techniczny od stycznia 1949 do 1950), Fabryce Cegielskiego (wówczas Zakłady Metalowe im. Józefa Stalina) w Poznaniu (dyrektor fabryki od lipca 1950 do maja 1951), w Zjednoczeniu Przemysłu Motoryzacyjnego (od maja do sierpnia 1951), oraz Fabryce Wagonów „Świdnica” w Świdnicy (zastępca dyrektora do spraw technicznych 1951-1954[34]). W latach 1954–1960 pracował w Zjednoczeniu Przemysłu Taboru i Sprzętu Kolejowego „Tasko” w Poznaniu, skąd w międzyczasie został delegowany w 1957 i w 1958 do pracy w Korei Północnej, gdzie uruchamiana była fabryka wagonów. W 1960 przeszedł na rentę, a w 1960 na emeryturę. Osiadł w Sanoku.
Filip Schneider zmarł 26 września 1979 i został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Posada w Sanoku.
a.jpg)
Pamięci Filipa Schneidera oraz innych założycieli klubu Stal Sanok została zadedykowana publikacja pt. 55 lat klubu sportowego „Stal” Sanok 1946-2001 z 2001[35].
Remove ads
- Krzyż Obrońców Węzła Zagórskiego
- Odznaka Honorowa „Orlęta”
- Gwiazda Przemyśla
- Krzyż Polskiej Organizacji Wojskowej
- Odznaka Obrońców Kresów Wschodnich
- Krzyż Wolności[potrzebny przypis]
- Krzyż Ochotniczy
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 26 listopada 1946 za zasługi przy odbudowie i uruchomieniu Zjednoczonych Fabryk Maszyn „Kotłów i Wagonów” L. Zieleniewski i Fitzner – Gamper w Sanoku)[36][37]
- Srebrny Krzyż Zasługi (1955, za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie kolejnictwa)[38]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (uchwałą Rady Państwa z 21 lutego 1955 na wniosek Ministra Przemysłu Maszynowego)[39]
- Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” (1976)[40]
- Dyplom wdzięczności (sierpień 1946, przyznany przez Zarząd Związku Zawodowego Robotników i Pracowników Przemysłu Metalowego)[41]
Remove ads
- Tablica nagrobna podała rok urodzenia 1896. Edward Zając wskazał datę urodzenia 3 sierpnia 1897, Waldemar Bałda podał datę 6 sierpnia 1897.
- Monitor Polski Rok 1955 Nr 98 Poz. 1357, w którym ogłoszono nadanie Filipowi Schneiderowi Srebrnego Krzyża Zasługi, podał imię ojca Jan.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads