Euterpe (mitologia)

Euterpe („Radosna”; gr. Eὐτέρπη Eutérpē ‘dobrze się ciesząca’, łac. Euterpe) – w mitologii greckiej muza poezji lirycznej i gry na aulosie^[a][1][2].

Euterpe

Eὐτέρπη

bogini muza poezji lirycznej i gry na aulosie
Euterpe, muza poezji lirycznej i gry na aulosie, oprawa rzeźbiarska fontanny ściennej, Sanssouci
Występowanie	mitologia grecka
Atrybuty	aulos, flet
Siedziba	Parnas
Rodzina
Ojciec	Zeus
Matka	Mnemosyne
Rodzeństwo	Erato, Kalliope, Klio, Melpomene, Polihymnia, Talia, Terpsychora, Urania

Uchodziła za córkę boga Zeusa i tytanidy Mnemosyne oraz za siostrę: Erato, Kalliope, Klio, Melpomene, Polihymnii, Talii, Terpsychory i Uranii^[1][3][4]. Według jednej z wersji miała z bogiem Strymonem syna Resosa^[5].

Była jedną spośród dziewięciu muz olimpijskich (przebywały na Olimpie), które należały do orszaku Apollina (Apollon Musagetes), ich przewodnika^[4][6][7]. Wraz ze swoimi siostrami uświetniała śpiewem biesiady bosko-ludzkie (m.in. zaślubiny Tetydy i Peleusa oraz Harmonii i Kadmosa), a także uczty olimpijskie samych bogów^[1][4].

W sztuce przedstawiana jest zwykle jako kobieta z aulosem (lub fletem) – atrybutem symbolizującym dziedzinę sztuki, której patronowała^[1][6][8][9].

Imieniem muzy nazwano jedną z planetoid – (27) Euterpe oraz rodzaj palm z rodziny arekowatych – euterpa (Euterpe)^[10].

Zobacz też

• kameny
• Pierydy

Uwagi

1. Zadanie (rola) jakie Euterpe wyznaczono ostatecznie w późnym okresie starożytności.

Przypisy

1. Wyżyna olimpijska. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 145–147. ISBN 83-7391-077-8.
2. III. Grecja archaiczna. Muzyka i liryka chóralna. W: Kazimierz Feliks Kumaniecki: Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 100. ISBN 83-01-04780-1. Cytat: „Jednakże już w najdawniejszych czasach, w epoce egejskiej, w rejonie Morza Śródziemnego, a zwłaszcza w Małej Azji był w użyciu inny instrument, dęty – aulos, zwany niesłusznie fletem, a zbliżony o wiele bardziej do dzisiejszego klarnetu”.
3. Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 132. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
4. Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 241–242. ISBN 83-04-04673-3.
5. PierreP. Grimal PierreP., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, JerzyJ. Łanowski (red.), MariaM. Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 311–312, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
6. Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 163–164. ISBN 83-221-0111-2.
7. Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 404: Musagetes. ancientlibrary.com. [dostęp 2011-03-21]. (ang.).
8. Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 294. ISBN 80-8046-098-1.
9. Bogowie olimpijscy. W: Jan Parandowski: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, s. 53. ISBN 83-210-0677-9.
10. Jolanta Węglarska, Karol Węglarski: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-8361320173. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Aaron J. Atsma: Euterpe. theoi.com. [dostęp 2010-02-01]. (ang.).
• Euterpe. mythindex.com. [dostęp 2010-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-13)]. (ang.).
• Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9. Brak numerów stron w książce
• Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2003, s. 294. ISBN 83-7399-022-4.
• Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 246. ISBN 83-01-03529-3.
• Carlos Parada: Euterpe (Muses). maicar.com. [dostęp 2010-09-29]. (ang.).
• Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 405: Muses. ancientlibrary.com. [dostęp 2011-03-21]. (ang.).
• William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Euterpe. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-07]. (ang.).
• Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Euterpé. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-07]. (ang.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 8323909, 281813779
• GND: 124538401
• BnF: 13184833j
• SUDOC: 078604397
• GIA: 901000668

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3899257
• Britannica: topic/Euterpe-Muse
• БРЭ: 1975050
• SNL: Evterpe
• Catalana: 0025597
• DSDE: Euterpe_-_i_græsk_mytologi