Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sprężyki[2] (Elateroidea) – nadrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i serii sprężykokształtnych.
Elateroidea[1] | |
Leach, 1815 | |
Ampedus balteatus z rodziny sprężykowatych | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Gromada | |
Podgromada | |
Rząd | |
Podrząd | |
Infrarząd | |
Nadrodzina |
sprężyki |
Grupa zróżnicowana. U Cerophytidae, goleńczykowatych, podrywkowatych i sprężykowatych wyrostek przedpiersia i bruzda na śródpiersiu tworzą mechanizm sprężynujący, umożliwiający podskakiwanie po przewróceniu na grzbiet[2][3]. Pojawił się on niezależnie przynajmniej dwa razy[3]. Larwy większości gatunków żywią się martwym drewnem, pozostałych korzeniami lub są drapieżne[2]. Rodziny kantaroidalne, jak omomiłkowate, karmazynkowate i świetlikowate, cechują miękkie ciała, narządy gębowe przystosowane do pokarmu płynnego, a te aktywne w dzień zwykle także ubarwienie ostrzegawcze[2]. W wielu grupach pojawiła się niezależnie neotenia u samic, np. u Omalisidae, Phengodidae, Rhagophthalmidae, świetlikowatych oraz plemion Cebrionini i Drilini ze sprężykowatych. W rodzinach świetlikowatych, Phengodidae, Rhagophthalmidae i sprężykowatych znana jest zdolność do bioluminescencji[3].
Należą tu ponad 24 tysiące opisanych gatunków[2]. Początkowo klasyfikowane były one w trzech nadrodzinach: Artematopoidea, Cantharoidea i Elateroidea s.str.. O możliwej konieczności połączenia ich w jedną nadrodzinę wspominał już Crowson w 1955 roku, a dokonali tego w 1995 Lawrence i Newton. Monofiletyzm tak definiowanych Elateroidea potwierdzony został m.in. analizami molekularnymi Bocakovej i innych z 2007 oraz Kundraty i Bocáka z 2011 oraz morfologiczną Lawrence'a i innych z 2011 (z wyłączeniem Rhinothipidae). W analizie Lawrence'a Elateroidea jawiły się jako grupa siostrzana Psephenoidea, natomiast w analizie Kundraty i Bocáka oraz Kundraty i innych z 2014 jako siostrzane dla Byrrhoidea[3].
W obrębie sprężyków pozycję bazalną zajmują Artematopodidae[4][3] lub klad obejmujący Artematopodidae, Telegeusidae i Omethidae. Badania molekularne wskazują, że rodziny Eucnemidae, Cerophytidae i Throscidae, które dawniej uważane były za pokrewne sprężykowatym, są z nimi dalej spokrewnione niż np. omomiłkowate. Rodziny Lycidae, Lampyridae, Cantharidae, Omalisidae, Rhagophthalmidae, Phengodidae i Elateridae tworzą klad określany jako „wyższe sprężyki”, w którym pierwsza z wymienionych zajmuje według analizy Kundraty i innych pozycję bazalną[3].
W systemie Boucharda i innych z 2011 do sprężyków zaliczono 19 rodzin[5]:
Badania molekularne wskazują jednak, że ślimacznikowate należy klasyfikować w obrębie sprężykowatych (zaliczone jako plemię do Agrypinae[6]), a Telegeusidae w obrębie Omethidae[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.