Elżbieta Chojnacka

Elżbieta Chojnacka (ur. 10 września 1939 w Warszawie, zm. 28 maja 2017 w Paryżu^[2]) – polska klawesynistka światowej sławy, specjalizująca się w muzyce współczesnej.

Elżbieta Chojnacka

Imię i nazwisko	Elżbieta Chojnacka-Lesevre[1]
Data i miejsce urodzenia	10 września 1939 Warszawa
Pochodzenie	Polska
Data i miejsce śmierci	28 maja 2017 Paryż
Instrumenty	klawesyn
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	klawesynistka, pedagog
Odznaczenia

Życiorys

Urodziła się w Warszawie, była córką pianistki Edwardy Chojnackiej^[3]. W 1962 ukończyła warszawską Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w klasie fortepianu Margerity Trombini-Kazuro, a następnie studiowała w Paryżu klawesyn u Aimée van de Viele, uczennicy Wandy Landowskiej. W 1968 otrzymała I nagrodę w kategorii klawesynu na Międzynarodowym Konkursie Giovanni-Battista Viotti w Vercelli. Potem osiadła na stałe w Paryżu, gdzie rozpoczęła międzynarodową karierę^[4].

Pierwszą płytę nagrała w 1971 (Clavecin 2000, Philips). Znana była przede wszystkim z interpretacji muzyki współczesnej – nagrała m.in. całość twórczości klawesynowej Györgya Ligetiego. Została laureatką nagród muzycznych. Swoje utwory dedykowali jej tacy kompozytorzy jak: György Ligeti, Iannis Xenakis, Maurice Ohana, Henryk Mikołaj Górecki czy Michael Nyman.

Prowadziła kursy mistrzowskie i wykłady. W 1995 otrzymała tytuł profesora Mozarteum w Salzburgu, gdzie utworzono klasę interpretacji współczesnej muzyki klawesynowej^[5].

Była artystką o wielkiej osobowości i charyzmie^[6], znaną jako krytyk autentyzmu w wykonawstwie:

Muzyką dawną zawładnął świat archeologii, w którym fetyszyzuje się instrument, a środki i sposoby wykonania stają się ważniejsze od samej muzyki^[4].

Elżbieta

Elżbieta Chojnacka zmarła w wieku 78 lat. Została pochowana na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu^[5].

Ordery i odznaczenia

• Order Legii Honorowej (1999)^[4]
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)^[7]
• Nagroda Związku Kompozytorów Polskich (2009)^[8]
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2015)^[9]

Wybrana dyskografia

• Henryk Mikołaj Górecki – Koncert klawesynowy op. 40 (Nonesuch Records)
• Scott Joplin – „Maple Leaf Rag”, „Magnetic Rag”, „Elite Syncopations”, „Peacherie Rag”, „Kismet Rag”, „Swipesy”, „Stoptime Rag”, „Bethema”, „Original Rag”, „Pine Apple Rag”, „Scott Joplin’s New Rag”, „Sunflower Slow Drag”, „Someting Doing (Auvidis)”
• Sofia Gubajdulina – Meditation on the chorale „Von deinen Thron” (Bach) na klawesyn i kwintet smyczkowy (BIS-CD)
• Paweł Szymański – Partita III (CD Accord Music Edition)
• Marius Constant – Des Droits de l’Homme oratorium dramatyczne (Cybelia)
• Michael Nyman – Koncert na klawesyn i smyczki (EMI)
• Maurice Ohana – Chiffres de clavecin, Sacral d’llx, Wamba, Conga, Carillons pour les heures du jour et de la nuit (Erato)
• Iannis Xenakis – Komboi na klawesyn i perkusję, Khoai, Naama na klawesyn amplifikowany (Erato)
• André Boucourechliev – Anarchipels na zespół sześciu instrumentów (MFA)
• Astor Piazzolla – Buenos Aires hora cero – tango (Nonesuch)
• Wilfried Jentzsch – Improvisation T12/57 na klawesyn i taśmę (Thorofon)
• György Ligeti – Continuum, Hungarian Rock, Passacaglia ungharese (WERGO)
• Krzysztof Meyer – Sonate (Erato)
• Luc Ferrari – Musique Socialiste? na klawesyn i taśmę (Erato)
• François-Bernard Mâche – Solstice na klawesyn i pozytyw (Erato)
• Cristóbal Halffter – Adieu (Erato)

Przypisy

1. Chojnacka Elżbieta, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-01-30].
2. Jacek Marczyński: Nie żyje Elżbieta Chojnacka, muzyczna rewolucjonistka. rp.pl, 2017-05-28. [dostęp 2017-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-29)]. (pol.).
3. Chojnacka Edwarda, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-10-06].
4. Elżbieta Chojnacka, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
5. Zmarła Elżbieta Chojnacka. pwm.com.pl, 2017-05-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-06)].
6. Anna S. Dębowska: Elżbieta Chojnacka nie żyje. Wybitna klawesynistka o światowej sławie, wielkiej charyzmie i niepowtarzalnym stylu miała 77 lat. wyborcza.pl, 2017-05-29.
7. Elżbieta Chojnacka odznaczona Złotą Glorią Artis. mkisn.gov.pl, 2009-09-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-21)].
8. Laureaci Nagrody ZKP. zkp.org.pl.
9. Nadanie orderów i odznaczeń. prawo.pl.

Linki zewnętrzne

• Elżbieta Chojnacka. Klawesynistka w bazie filmpolski.pl

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000114439039
• VIAF: 51874740
• LCCN: n83130854
• GND: 134620682
• BnF: 13892467p
• SUDOC: 112641806
• NKC: xx0168517
• BNE: XX1616523
• BIBSYS: 4081194
• PLWABN: 9810611169705606
• NUKAT: n2007087940
• J9U: 987007274661705171
• LNB: 000118885
• LIH: LNB:BWJ0;=1A

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3885701

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 4213749