oficer Wojska Polskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Edward Uściński (ur. 20 sierpnia 1909 w Guzowie, zm. 3 stycznia 1984 we Włocławku) – porucznik broni pancernych Wojska Polskiego II RP, major broni pancernych Polskich Sił Zbrojnych, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari[1], przez władze RP na uchodźstwie awansowany do stopnia podpułkownika[2].
 por. Edward Uściński | |
 major broni pancernych | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1933–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
1 pułk strzelców konnych |
| Stanowiska |
dowódca plutonu kawalerii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
                  | |
_-_opatrywanie_rany_kpr._Edwardowi_Uścińskiemu.jpg)
_-_dekoracja_VM,_kpt._Edward_Uściński_stoi_drugi_z_prawej.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Urodzony w miejscowości Guzów (województwo warszawskie). Syn Edwarda (lekarza fabrycznego) i Jadwigi. Ukończył Gimnazjum Państwowe im. Lelewela w Warszawie, uzyskując w roku 1929 świadectwo maturalne. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Rolnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie[3]. W sierpniu 1930 r. został powołany do czynnej służby wojskowej w grudziądzkiej Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii (V rocznik, 1930–1931). Po odbyciu służby czynnej wstąpił do Szkoły Podchorążych Kawalerii[4].
W Szkole Podchorążych Kawalerii kształcił się w okresie od dnia 15 października 1931 r. do dnia 15 sierpnia 1933 roku. Ukończył ją z wynikiem celującym i lokatą 4/75 (absolwent X promocji im. Bitwy Ostrołęckiej). W dniu 5 sierpnia 1933 roku prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1933 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 1 pułku strzelców konnych w Garwolinie[5].
Podporucznik Edward Uściński brał udział w zawodach konnych o Mistrzostwo Wojska, odbywających się w okresie od 25 do 28 lipca 1935 r. w Suwałkach[6]. Startując na koniu „Zefir” zajął w tych zawodach 54. miejsce indywidualnie[7] oraz IV miejsce zespołowo wraz z drużyną 1 pułku strzelców konnych[8]. Rok później zawody te odbyły się w Łucku w dniach od 23 do 26 lipca[9]. Porucznik Uściński startował w nich na klaczy „Wierna”, która nie została przez jury dopuszczona do czwartej próby (skutkiem tego por. Uściński nie był klasyfikowany indywidualnie, a reprezentacja 1 psk – drużynowo)[10]. Przy 1 pułku strzelców konnych działał klub sportowy, w którym zorganizowano (w 1934 roku) sekcję piłki nożnej. Jej kierownikiem został ówczesny podporucznik Edward Uściński[11].
Awansowany do stopnia porucznika został ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku oraz 27. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[12]. Do końca września 1936 r. zajmował stanowisko dowódcy plutonu w 1 pułku strzelców konnych, po czym został skierowany na VIII-my 11 miesięczny Kurs Aplikacyjny na Oficerów Broni Pancernych do modlińskiego Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych[4]. Kurs ten, trwający w okresie od dnia 17 listopada 1936 r. do dnia 12 października 1937 r., ukończył z wynikiem pomyślnym, otrzymując stosowne zaświadczenie z rąk komendanta CWBPanc. – ppłk. dypl. Jerzego Levittoux. Następnie przeniesiony został z korpusu oficerów kawalerii do korpusu oficerów broni pancernych[13].
Do wybuchu II wojny światowej pełnił służbę w Szkole Podchorążych Broni Pancernych, w której był dowódcą plutonu podchorążych służby stałej[14], zastępcą dowódcy plutonu podchorążych rezerwy[15] oraz instruktorem (na dzień 23 marca 1939 r. piastował stanowisko oficera strzeleckiego w 2 kompanii podchorążych rezerwy tejże szkoły[16]). W marcu 1939 roku zajmował 7. lokatę wśród poruczników korpusu oficerów broni pancernych w swoim starszeństwie (z dnia 1 stycznia 1936 roku)[13].
Wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku[a], uniknął niewoli i 28 września na rozkaz przełożonych przekroczył granicę polsko-węgierską[b]. Został internowany w obozie Vác koło Budapesztu, skąd uciekł. W ambasadzie RP w Budapeszcie otrzymał paszport na „lewe” nazwisko oraz wizę i koleją przez Jugosławię i Włochy dotarł do Francji. Z dniem 7 października 1939 r. wstąpił do formowanych na terenie Francji Polskich Sił Zbrojnych. Po upadku Francji przedostał się[c] w czerwcu 1940 r. do Anglii[4] (od dnia 29 czerwca 1940 r. pełnił już służbę w polskich oddziałach na terenie Wielkiej Brytanii). W dniu 18 marca 1943 r. został skierowany na IV trzytygodniowy Kurs Taktyczny Broni Pancernej dla polskich oficerów sztabowych zorganizowany w Officers Tactical School RAC Oxford (tam bowiem została w 1942 r. przeniesiona brytyjska szkoła wojsk pancernych). Po ukończeniu kursu został awansowany do stopnia kapitana[3] (rozkaz NW L.2500/Tjn.Pers.43).
Od momentu przedarcia się do Francji Edward Uściński pełnił służbę w 2 batalionie czołgów (jednostka ta powstała 29 stycznia 1940 r. we francuskim Camp de Coëtquidan, w roku 1941 stacjonowała w szkockim Blairgowrie)[d]), 1 pułku czołgów (istniejącym w Szkocji od 01.10.1940 r. do 19.09.1941 r.; w listopadzie 1940 r. został kierownikiem sekcji piłki nożnej klubu sportowego „Pancerni” działającego w 2 batalionie czołgów 1 pułku czołgów), 66 batalionie czołgów (powstałym po przeformowaniu 1 pułku czołgów i wchodzącym w skład 16 Brygady Czołgów) oraz w 2 pułku pancernym (powstałym 13 sierpnia 1942 roku w wyniku przeformowania 66 batalionu czołgów z 16 Brygady Czołgów).
Podczas inwazji aliantów we Francji walczył w składzie 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, jako dowódca 1 szwadronu pancernego w 2 pułku pancernym (szwadron ten podczas przełamywania obrony niemieckiej pod Caen, w dniu 8 sierpnia 1944 r., walczył w szpicy czołowej I rzutu polskiej dywizji i poniósł dotkliwe straty[e]). Jego szlak bojowy wiódł przez Francję, Belgię, Holandię do Niemiec[17] (brał udział w walkach o grzbiet „Maczuga”). W uznaniu czynów męstwa i odwagi w czasie walk pościgowych od Sekwany do Gandawy, za walki o Gandawę – Hulst – Terneuzen, oraz za obronę rejonu Alfen w 1944 r. – prezydent RP odznaczył kapitana Edwarda Uścińskiego Orderem Wojennym Virtuti Militari kl. 5 (zarządzenie L.dz. 1231/GNW/44 z dnia 7 grudnia 1944 r., nadanie ogłoszono w londyńskim Dzienniku Personalnym Naczelnego Wodza i Ministra Obrony Narodowej Nr 6 z dnia 30 grudnia 1944 r.). Dwukrotnie ranny w czasie walk – w dniach 18 i 20 sierpnia 1944 r. Z dniem 28 października 1944 r. dowódca 2 pułku pancernego – ppłk Stanisław Koszutski – został oddelegowany do Wielkiej Brytanii celem pełnienia obowiązków komendanta kursu pancernego w Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego. Wówczas obowiązki dowódcy 2 pułku panc. przejął jego etatowy zastępca dowódcy – kapitan Uściński[18][f]. W dniu 1 lutego 1945 roku Edward Uściński, w uznaniu zasług bojowych, został mianowany do stopnia majora. Do kwietnia 1947 r. pełnił służbę okupacyjną na terenie Niemiec (jako zastępca dowódcy 2 pułku pancernego), a następnie przez okres czterech miesięcy zajmował stanowisko dowódcy ośrodka demobilizacyjnego. Dnia 8 sierpnia 1947 r. powrócił do Polski razem z ostatnim transportem zdemobilizowanych żołnierzy i kadrą ośrodka[17] (w dniu 13.08.1947 r. przybył do Szczecina). W latach późniejszych został przez władze Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie awansowany do stopnia podpułkownika broni pancernych[2].
Po powrocie do kraju, jako przedwojenny oficer i żołnierz generała Maczka, doświadczał licznych szykan i kłopotów. Był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, a po jej zjednoczeniu z Polską Partią Robotniczą – członkiem PZPR, z której został usunięty w 1951 roku jako były oficer zawodowy[19]. W tym też roku zamieszkał wraz z żoną we Włocławku. Pracował w cukrowni Guzów, warszawskim „Motozbycie” (kierownik działu technicznego), Państwowej Centrali „Las” (dyrektor ekspozytury w Słupsku i w Szczecinie), Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego (kierownik działu ekonomicznego), Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej we Włocławku (kierownik sekcji ekonomicznej), Prezydium Miejskiej Rady Narodowej we Włocławku (starszy planista, kierownik Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej), ponownie w Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej (dyrektor), Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym we Włocławku (dyrektor od dnia 1 stycznia 1961 r.) oraz Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego we Włocławku[20].
Edward Uściński był aktywnym działaczem sportowym na terenie Włocławka. Pełnił między innymi funkcje: wiceprezesa Okręgowego Związku Piłki Nożnej we Włocławku[21], działacza Terenowego Koła Sportowego „Sparta”[22] oraz klubów „Zryw”, „Spójnia” i „Sparta”[23]. Przez okres dwudziestu lat (1954–1974) zasiadał w zarządzie Klubu Sportowego „Kujawiak” (aż do rozwiązania tego klubu). Przyczynił się w znacznej mierze do odrodzenia „Kujawiaka” w roku 1983. W klubie tym zajmował stanowiska: kierownika sekcji piłki nożnej, wiceprezesa do spraw piłki nożnej i prezesa klubu[24]. Za swą działalność na polu sportu otrzymał, między innymi, srebrną[25] i złotą odznaki Polskiego Związku Piłki Nożnej.
We wrześniu 1973 r. podpułkownik Uściński przebywał wraz z żoną w szkockim Edynburgu, na zjeździe byłych żołnierzy 2 pułku pancernego[26].
Żonaty był z Marią z domu Kurkiewicz (ur. 16.05.1915 r., zm. 07.03.2000 r.), z którą miał trzy córki. Przyszłą żonę, sanitariuszkę Armii Krajowej z powstania warszawskiego, poznał w wyzwolonym przez pododdziały 1 Dywizji Pancernej obozie Oberlangen (stalag VI C)[27]. Edward Uściński miał dwie siostry: Marię i Wandę – studentkę medycyny, żołnierza AK, poległą w powstaniu warszawskim w dniu 8 sierpnia 1944 r.
Podpułkownik Edward Uściński zmarł w dniu 3 stycznia 1984 roku we Włocławku i pochowany został na tamtejszym Cmentarzu Komunalnym – sektor 107, rząd 2, grób 22.
podporucznik (15.8.1933)[28]
porucznik (1.1.1936)[12]
kapitan (10.10.1943)[4]
major (1.2.1945)[4]
podpułkownik (awansowany przez władze RP na uchodźstwie)[2]Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
