Dynak

Dynak (kurp. Dynåk^[6]) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, w gminie Jednorożec^[4][7]. Wieś ma status sołectwa^[8]. Leży w Puszczy Zielonej.

Dynak

wieś
Fragment miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	przasnyski
Gmina	Jednorożec
Liczba ludności (2021)	110[1][2]
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	06-323[3][4]
Tablice rejestracyjne	WPZ
SIMC	0510480[4]
Położenie na mapie gminy Jednorożec Dynak
Położenie na mapie Polski Dynak
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Dynak
Położenie na mapie powiatu przasnyskiego Dynak
53°11′53″N 21°09′11″E[5]
Strona internetowa

Nazwa

Uważa się, że nazwa pochodzi od dawniej używanego imienia Dynak pochodzącego od imienia Dionizy^[9]. Jednak w księdze bartnej zachodniej Kurpiowszczyzny (1710–1760)^[10] przy zapisie z 1736 pojawia się notka o łące pod dinakiem. Mogło to być określenie miejsca^[11].

Jeden z drewnianych domów we wsi

Świetlica wiejska (dawna remiza OSP)

Zmiany administracyjne

Omawiany teren po III rozbiorze trafił do Prus Nowowschodnich (departament płocki, powiat przasnyski). Stanowiła dobra rządowe w ekonomiii Przasnysz^[12]. Po powstaniu Księstwa Warszawskiego Dynak był częścią departamentu płockiego i powiatu przasnyskiego. W Królestwie Polskim włączono go do województwa płockiego, obwodu przasnyskiego i powiatu przasnyskiego. W 1837 województwa przemianowano na gubernie, w 1842 obwody na powiaty, a powiaty na okręgi sądowe. Od 1867 Olszewka znalazła się w gminie Baranowo, powiecie przasnyskim i guberni płockiej. Od 1919 wieś należała do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1933 utworzono gromady. Wieś Dynak stanowiła gromadę w granicach gminy Baranowo. Z dniem 1 listopada 1939 do III Rzeszy wcielono północną część województwa warszawskiego, w tym powiat przasnyski i wieś Dynak jako część Rejencji Ciechanowskiej w prowincji Prusy Wschodnie. Gdy w 1944 przywrócono przedwojenną administrację, Dynak należała do powiatu przasnyskiego i województwa warszawskiego. W 1954 zlikwidowano gminy i zastąpiono je gromadami. W latach 1962–1972 wieś należała do gromady Parciaki. W 1973 przywrócono istnienie gminy Jednorożec, do której włączono Dynak. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego. Od 1999 Dynak znajduje się w gminie Jednorożec w powiecie przasnyskim i województwie mazowieckim^[13].

Plac zabaw

Części wsi

W użyciu są nazwy miejscowe określające części wsi Dynak: Bocianica i Zagocianka^[14].

Integralne części wsi Dynak^[4][7]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0510497	Bocianica	część wsi

Historia

Miejscowość Dynak po raz pierwszy notowana jest w opisie statystycznym powiatu przasnyskiego z 1815. Istniało tu 5 domów z 20 mieszkańcami (9 mężczyznami i 11 kobietami)^[15]. Pierwsi mieszkańcy Dynaku zajmowali się tkactwem, bartnictwem, rolnictwem i przędzeniem wełny oraz lnu^[9]. W 1827 wieś liczyła 6 domów i 31 mieszkańców^[16].

Wieś naniesiono na mapę kwatermistrzostwa. Sekcję przedstawiającą ten teren^[17] opracowano przed powstaniem listopadowym^[18]. W 1848 w Dynaku było 9 domów, w których mieszkało 57 osób (30 mężczyzn i 27 kobiet)^[19]. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydanym w 1881 czytamy, że wieś znajdowała się w parafii Baranowo^[20]. W 1907 wieś przyłączono do nowej parafii Parciaki^[21].

W okresie powstania styczniowego między Dynakiem, Budami Rządowymi a Cierpiętami odbyła się bitwa powstańców z Rosjanami. Określa się ją mianem bitwy pod Cierpiętami i datuje na 17 sierpnia 1863^[22].

Krzyż z 1888

Według spisu powszechnego z 1921 we wsi istniały 22 domy, w których mieszkało 106 osób^[23]. W 1939 we wsi mieszkało 150 osób, w 1945 – 187, a w 1949 – 73 osoby (34 mężczyzn i 39 kobiet)^[24].

W 1955 zbudowano remizę strażacką. W latach 60. XX wieku zorganizowano jednostkę OSP. Przestała funkcjonować około 1992^[14].

W latach 60. XX wieku część mieszkańców wyemigrowała na tzw. Ziemie Odzyskane, m.in. w Słupskie^[25].

W 1973 sołtysem wsi był Franciszek Ciężar^[13].

W 2002 we wsi notowano 32 gospodarstwa domowe^[26].

Współcześnie

Na dzień 25 listopada 2011 we wsi notowano 138 osób: 68 kobiet i 70 mężczyzn^[13]. Na dzień 31 grudnia 2014 wieś zamieszkiwało 18 osób w wieku przedprodukcyjnym, 92 w wieku produkcyjnym i 22 w wieku poprodukcyjnym, łącznie 132 osoby^[27]. Sołtyską sołectwa Dynak jest Marzena Wilga^[28].

Wierni wyznania rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Parciakach^[29].

We wsi znajduje się kilka przydrożnych krzyży, w tym metalowy osadzony w kamieniu z 1888. W lesie koło wsi jest wiele kapliczek skrzynkowych^[30][31].

Dawną remizę strażacką wyremontowano i przeznaczono na świetlicę wiejską^[32]. Otwarcie nastąpiło w 2021^[33]. We wsi zbudowano siłownię zewnętrzną^[32]. W Dynaku od 2021 działa Koło Gospodyń Wiejskich^[34].