Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dwór Czarne w Jeleniej Górze – zabytkowy dwór[2] wybudowany w 1559 r. w dawnej wsi podmiejskiej Czarne, włączonej do Jeleniej Góry w 1973 r., położony w dolinie potoku Pijawnika.
nr rej. A/4904/1139 z 10.10.1964[1] | |
Dwór Czarne | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Strumykowa 2 |
Typ budynku | |
Inwestor |
Caspar Schoff |
Rozpoczęcie budowy |
1559 |
Ważniejsze przebudowy |
XVII-XIX w. |
Pierwszy właściciel |
Caspar Schoff |
Kolejni właściciele |
Schaffgotschowie, Gregorius von Kahlen, Friedrich von Nimptsch, Ernst von Nimptsch, Jelenia Góra, Weidner, Marz, Rahm |
Obecny właściciel |
Fundacja Kultury ekologicznej |
Położenie na mapie Jeleniej Góry | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
50°52′47″N 15°44′48″E |
Caspar Schoff w 1559 r. rozpoczął budowę murowanego dworu, kamiennego, piętrowego z dziedzińcem, otoczonego murami obronnymi i wieżą bramną, wysuniętą przed lico murów obwodowych[3]. Całość została otoczona nawodnioną fosą. Po Schaffgotschach dwór przejął w 1584 r. Gregorius von Kahlen. W 1606 r. właścicielem Czarnego został Friedrich von Nimptsch z Sokołowca. W lipcu 1623 r. we dworze wybuchł pożar[3]. Z 1656 r. pochodzi wiadomość, że Ernst von Nimptsch ukończył budowę i rozbudowę dworu, który uzyskał kształt zbliżony do obecnego[3].
Prace remontowe prowadzone w latach 20. XVIII w. spowodowały likwidację renesansowych szczytów[3]. W 1679 r. Ernst von Nimptsch sprzedał majątek Czarne miastu Jelenia Góra. W 1718 r. spłonęły bliżej nieopisane części zamku, które zdaniem Scholzego zostały odbudowane. Wtedy wieża otrzymała barokowy hełm znany z ryciny, a do skrzydła wschodniego dobudowano równoległy budynek o tej samej wysokości[3]. Około 1885 r. nastąpiła przebudowa i modernizacja dworu; zredukowano bryłę o skrzydło wschodnie i rozebrano ściany szczytowe, a dachy otrzymały dzisiejszy wygląd dwuspadowy[3]. Do przełomu wieku dzierżawcami majątku byli panowie Weidner i Marz. Od 1921 do 1945 r. mieszkała tu rodzina Rahm. W latach 1983–1987 przeprowadzono remont i rewaloryzację dworu[3]. Obecnie obiekt użytkowany jest przez Fundację Kultury Ekologicznej.
Obiekt jest założony na czworokątnym rzucie z wewnętrznym dziedzińcem dostępnym przez most, bramę i ozdobny renesansowy portal[3], nad którym znajdował się fryz z ośmioma herbami szlacheckimi, od lewej von: Schaffgotsch, Hochberg, Liebeteller (Liebdaler), Reibnitz, Rechenberg, Stosch, Zedlitz, Talckenberg i dwie inskrypcje w j. łacińskim, których tłumaczenie brzmi: 1) Niech Pan błogosławi Cię i ochrania. O panie, rozjaśnij Twe święte oblicze nad nami i bądź nam łaskawy. O Panie, zwróć ku nam oblicze Twoje i daj nam pokój Twój 2) W tysiąc pięćset pięćdziesiątym dziewiątym roku, ja Kacper Schoff zwany Gotschem, z Chojnika i Karpnik na Czarnym Strumieniu, za łaską i pomocą wszechmogącego Boga ten dom budować zacząłem[4]. Założenie obiegała głęboka fosa wypełniona wodą. Na osi kamiennego mostu, znajdowała się wieża bramną. Obiekt 4-skrzydłowy z wewnętrznym dziedzińcem. W jednym z narożników zachowała się wieża z kluczowymi otworami strzelniczymi[3]. Wystrój architektoniczny dopełniają w fasadzie obramienia okienne profilowane w piaskowcu. Z wystroju wnętrza zachowały się sklepienia na parterze oraz bogato profilowane stropy drewniane. Na ścianach pozostały fragmenty renesansowych malowideł z motywami roślinnymi[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.