Doksepina

Doksepina (łac. doxepinum) – organiczny związek chemiczny stosowany jako trójpierścieniowy lek przeciwdepresyjny o umiarkowanej sile działania, pochodna dibenzoksepiny.

Doksepina

Wzory strukturalne diastereoizomerów doksepiny
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (E,Z)-3-(dibenzo[b,e]oksepin-11(6H)-ylideno)-N,N-dimetylopropano-1-amina
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C19H21NO
Masa molowa	279,38 g/mol
Wygląd	białe, krystaliczne ciało stałe
Identyfikacja
Numer CAS	1668-19-5 (chlorowodorek)
PubChem	667477
DrugBank	DB01142
SMILES CN(C)CC\C=C1/C2=CC=CC=C2COC2=CC=CC=C12
Właściwości Gęstość 1,122 g/cm³[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 4,9 mg/l w innych rozpuszczalnikach niższe alkohole, chloroform Temperatura topnienia 184 °C[1] Temperatura wrzenia 413 °C[1] Napięcie powierzchniowe 48,1 dyna/cm
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Niebezpieczeństwo Zwroty H H301 Zwroty P P301+P310 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Toksyczny (T) Zwroty R R25 Zwroty S S36/37/39, S45 Temperatura zapłonu 121 °C Numer RTECS HQ4375000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	D04AX01, N06AA12
Farmakokinetyka Biodostępność 25% Okres półtrwania 17 h Metabolizm wątrobowy Wydalanie z moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie, dożylnie, domięśniowo

Farmakokinetyka

Lek wchłania się szybko z przewodu pokarmowego i w krótkim czasie znika z krążenia, przenikając do tkanek. Pokarm nie ma wpływu na całkowitą biodostępność preparatu oraz na jego parametry farmakokinetyczne. Doksepina jest metabolizowana w wątrobie, głównym metabolitem jest desmetylodoksepina, która również wykazuje działanie przeciwdepresyjne. Okres półtrwania leku jest długi i wynosi 17 h. Doksepina wydalana jest głównie z moczem, prawie wyłącznie w postaci metabolitów. Lek przenika przez barierę krew-łożysko i do mleka matki.

Wskazania

Doksepina stosowana jest w:

• łagodnych i umiarkowanych zaburzeniach nerwicowych ze współwystępującymi objawami somatycznymi,
• nerwicach narządowych,
• zaburzeniach depresyjnych, również tych wywołanych schorzeniami organicznymi,
• depresji z objawami lękowymi, niepokojem,
• zaburzeniach depresyjnych, nerwicowych i lękowych związanych z leczeniem alkoholizmu.

Przeciwwskazania

• nadwrażliwość na doksepinę lub którykolwiek składnik preparatu (w tym na laktozę)
• zaburzenia maniakalne,
• ciężkie schorzenia wątroby,
• jaskra z zamkniętym kątem przesączania,
• zatrzymanie moczu (związane np. z przerostem gruczołu krokowego), bezmocz,
• ciąża i karmienie piersią,
• u dzieci poniżej 12 roku życia (ze względu na brak badań w tej grupie wiekowej).

Ostrzeżenia specjalne

1. Doksepina, jak większość leków przeciwdepresyjnych, może nasilać objawy depresji, a także być przyczyną pojawiania się myśli i epizodów samobójczych oraz samookaleczeń, szczególnie na początku leczenia. Wiąże się to ze stopniowym działaniem leku. Rodzinę i bliskich chorego należy poinformować, by bacznie obserwowali chorego i zgłaszali lekarzowi prowadzącemu leczenie wszelkie niepokojące symptomy, takie jak: nagłe zmiany nastroju, apatia, zmiany w zachowaniu oraz inne objawy, które choćby w małym stopniu świadczyć mogą o pojawieniu się myśli samobójczych. Zaleca się również, by lek podawany był choremu przez osoby, które się nim zajmują.
2. Doksepina nie powinna być podawana chorym z różnymi typami manii, dwubiegunową chorobą afektywną, ze względu na możliwość nasilenia objawów maniakalnych. Konieczna jest więc jednoznaczna diagnoza, odrzucająca powyższe zaburzenia psychiczne, szczególne okres depresyjny w chorobie dwubiegunowej.
3. Należy zwracać szczególną uwagę na chorych w podeszłym wieku, którzy zażywają doksepinę. Leczenie takich osób należy zacząć od małych dawek, monitorując w trakcie leczenia ich stan.
4. Stan pacjentów z padaczką, blokiem serca, świeżym zawałem, leczonych doksepiną, powinien być dokładnie i regularnie monitorowany.

Interakcje

Nie należy stosować doksepiny łącznie z inhibitorami MAO.

1. Cymetydyna może powodować wahania stężenia doksepiny, co z kolei wpływać może na skuteczność leczenia. Odradza się zażywanie cymetydyny łącznie z doksepiną.
2. Inne leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe oraz etanol mogą nasilać działanie doksepiny oraz potęgować wywoływane przez nią efekty uboczne.
3. Doksepina nie powinna być podawana z lekami sympatykomimetycznymi.
4. Środki stosowane w znieczuleniu ogólnym, w połączeniu z doksepiną, mogą prowadzić do arytmii i niedociśnienia/nadciśnienia. Należy więc zachować dużą ostrożność podczas podawania narkozy.
5. Doksepina zmniejsza skuteczność leków obniżających ciśnienie krwi, takich jak: debryzochina, klonidyna, guanetydyna, betanidyna, oraz nitratów podawanych podjęzykowo.
6. Barbiturany przyspieszają metabolizm doksepiny.
7. Doksepina zwiększa stężenie doustnych hormonów tarczycy. Konieczne jest więc zmniejszenie ich dawki podczas jednoczesnego podawania doksepiny.

Działania niepożądane

Występują rzadko i nie mają nasilonego charakteru. Najczęściej występuje suchość w jamie ustnej, zaparcia i senność. Rzadziej pojawiają się:

• zatrzymanie moczu (u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego),
• obfite pocenie się,
• zaburzenia wzroku (nieostre widzenie),
• eozynofilia,
• agranulocytoza i zaburzenia funkcjonowania szpiku kostnego,
• trombocytopenia,
• leukopenia,
• zaburzenia produkcji krwi (plamica i niedokrwistość hemolityczna).

Obserwowano również występowanie reakcji alergicznych oraz objawów ze strony ośrodkowego układu nerwowego, szczególnie u osób nadużywających alkoholu i narkotyków oraz u osób starszych.

Inne zastosowania

Istnieją dobrze udokumentowane doniesienia o wysokiej skuteczności doksepiny w leczeniu:

• atopowego zapalenia skóry^[2], kiedy to doksepinę stosuje się w postaci 5% kremu,
• chronicznych zespołów bólowych^[3], w tym bólów nowotworowych^[4], fibromialgii^[5] i neuralgii^[6],
• bezsenności^[7].

Preparaty

Jeżeli nie podano inaczej, we wszystkich preparatach doksepina występuje w postaci chlorowodorku.

• Doxepin – Pliva Kraków – kapsułki 10 i 25 mg oraz roztwór do wstrzykiwań 25 mg/ml,
• Doxepin 10 i Doxepin 25 – Teva Pharmaceuticals (daw. Polfa Kutno) – kapsułki 10 i 25 mg.