Dąbrówka Kościelna (województwo podlaskie)

Dąbrówka Kościelna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Szepietowo^[4][6]. Przez miejscowość przepływa Mianka, rzeka dorzecza Bugu.

Dąbrówka Kościelna

wieś
Drewniana dzwonnica z 1786 r.
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	wysokomazowiecki
Gmina	Szepietowo
Liczba ludności (2011)	376[1][2]
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-210[3]
Tablice rejestracyjne	BWM
SIMC	0407227[4]
Położenie na mapie gminy Szepietowo Dąbrówka Kościelna
Położenie na mapie Polski Dąbrówka Kościelna
Położenie na mapie województwa podlaskiego Dąbrówka Kościelna
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego Dąbrówka Kościelna
52°51′12″N 22°34′54″E[5]

Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej św. Anny, należącej do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Szepietowo. W pobliżu znajduje się cmentarz parafialny.

Historia

Historia wsi

Wieś założona w wieku XV przez Woynów herbu Pierzchała (inne źródła Ślepowron). Zwana pierwotnie Wojny-Dąbrówka, jak również Dąbrówka Mniejsza lub Mała. Jedna z kilku wsi okolicy szlacheckiej o nazwie Wojny^[7].

Ignacy Kapica Milewski podaje dobra Woyny herbu Trąby w ziemi bielskiej składają się z kilku wsi: Woyny Dąbrowka mniejsza kościelna, Woyny Skwarki; Woyny Izdebnik, Woyny Piecki, Woyny Pogorzel Zagroby, Woyny stare Jakubowięta, Woyny Stanisławowięta Szubicz albo Szuby, Woyny Bakalarze, Woyny Królewięta albo Króle, Woyny Jakubowięta Krupy, Woyny Piotrosze, Woyny Wawrzyńce^[8]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich podaje, iż w XVI w. zwana, jako Wojny Dąbrówka^[9].

W roku 1622 król Jan Kazimierz wystawił przywilej na organizowanie dwóch jarmarków^[7].

W 1827 r. Dąbrówka znajdowała się w województwie augustowskim obwodzie łomżyńskim, powiecie tykocińskim, parafii Dąbrówka. Była to własność prywatna licząca 14 domów i 91 mieszkańców^[10].

W 1880 r. Dąbrówka Kościelna wieś szlachecka i Dąbrówka Mała, wieś włościańska w pow. mazowieckim gm. Szepietowo, par. Dąbrówka. Posiada kościół parafialny, szkołę, dom schronienia dla starców i kalek. Kościół paraf. erygowali w roku 1529 bracia Wojno. Kościół drewniany wystawiony w roku 1755. Parafia dekanatu mazowieckiego liczy 2020 dusz. Folwark Dąbrówka kościelna z wsią t. n. rozl. wynosi m. 316 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 256, łąk m. 27. lasu m. 14, nieużytki i lace m. 19; wieś Dąbrówka kościelna osada 18, grunt m.110^[11].

W 1901 r. Dąbrówka Kościelna, wieś, folwark, szkoła kościół w guberni łomżyńskiej, powiat mazowiecki, gmina Szepietowo, parafia Dąbrówka, okręg sądowy III Mazowieck, poczta – telegraf w Szepietowie, najbliższa stacja kolei – Szepietowo Warszawsko-Petersburska. Odległość od miasta powiatowego – 9 km, od poczty, telegrafu, kolei – 2 km^[12].

Remiza strażacka z 1930 r.

W 1921 r. wyszczególniono:

• wieś Dąbrówka Kościelna. Było tu 65 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 1 inny zamieszkały oraz 397. mieszkańców (181. mężczyzn i 216 kobiet). Narodowość polską podało 336 osób, 55 żydowską, a 6 inną
• folwark Dąbrówka Kościelna, gdzie naliczono 3 budynki z przeznaczeniem mieszkalnym oraz 59. mieszkańców (26. mężczyzn i 33 kobiety). Narodowość polską podały 53 osoby, a białoruską 6^[13].

W latach 1954-1972 miejscowość wchodziła w skład gromady Dąbrówka Kościelna^[14]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Według stanu ludności z 31 grudnia 2011 r. w Dąbrówce Kościelnej mieszkało 379 osób^[15].

Historia kościoła

Kościół pw. św. Anny w Dąbrówce Kościelnej

Pierwszy, znany z dokumentów kościół wzmiankowany w latach 1514-1518. Kolejny, drewniany, fundowany i uposażony przez braci Abrahama, Jakuba, Marcina i Piotra Woynów oraz Piotra Szepietowskiego. Spalony w czasie wojen szwedzkich. W jego miejsce została wybudowana kaplica.

Od 1650 funkcjonuje altaria Matki Boskiej Szkaplerznej, uposażona przez Jana Skiwskiego, pisarza grodzkiego brańskiego, wraz z żoną, Reginą z Woynów. W 1679 założenie bractwa św. Anny. W latach 1685–1689 Szymon Woyno ufundował altarię św. Józefa.

Kolejny drewniany kościół wzniesiony w roku 1755 przez Walentego Sienickiego, pisarza grodzkiego brańskiego i współkolatorów. Rozebrany w roku 1873.

Obecny, murowany, neoklasycystyczny kościół parafialny pod wezwaniem św. Anny wzniesiony w roku 1875 według projektu Marconiego, z poprawkami Stanisława Kucharzewskiego, budowniczego powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem. Wystawiony z fundacji Aleksandra Kierznowskiego herbu Pobóg, właściciela Szepietowa-Wawrzyńców, staraniem proboszcza ks. Jana Krassowskiego^[7].

Nieopodal kościoła znajduje się cmentarz parafialny.

Szkoła

W 1922 roku 4. klasowa szkoła powszechna, liczyła 142 uczniów. W 1923 r. 3. klasowa, liczyła 145 uczniów, 1924-124, 1925-134, 1926-160. W 1930 4. klasowa, liczyła 226 uczniów, 1935-280.

Zabytki

Pomnik Orła Białego - odsłonięty 30 sierpnia 1936 r.

Herby dawnych właścicieli Dąbrówki Kościelnej (Pierzchała, Trąby i Ślepowron)

• zespół kościoła parafialnego pw. św. Anny:
  • murowany kościół parafialny pw. św. Anny z 1875 r.
  • dzwonnica drewniana z 1786 r. wzniesiona sumptem Macieja Woyno, dzwon z 1654
  • murowana kaplica PM Loretańskiej z początku XIX w.
  • kostnica, początek XX w.^[16]
  • murowana plebania wybudowana po roku 1882^[7]
  • brama i ogrodzenie kościoła z końca XIX w.
  • cmentarz przykościelny:
    • nagrobek Augusta Wojno (1882)
    • grób Piotra Tyszki (1870)^[16].
    • mogiła zbiorowa żołnierzy WP ofiar terroru niemieckiego z II wojny światowej z 1943 r. (pochowanych 29 osób)
    • mogiła zbiorowa żołnierzy WP z 1939 r. (pochowane 2 osoby)^[17].
• pomnik POW (1914-1918-1920) z 1936 r.
• krzyż z 1. połowy XIX w.
• drewniany dom z lat 30. XX w.
• kolportaż strażacki, murowany, 1936 r.^[18]
• remiza murowana z 1930
• mleczarnia murowana (współcześnie zlewnia mleka) z końca lat 20. XX w.
• murowany młyn motorowo-elektryczny z 1921^[16]

Organizacje pożytku publicznego

• Ochotnicza Straż Pożarna, Dąbrówka Kościelna

Zobacz też

• Dąbrówka Kościelna