Remove ads
Czerwonogród (ukr. Червоногород, Червоногрод lub Червоногруд) dziś Uroczysko Czerwone (ukr. Урочище Червоне, Uroczyszcze Czerwone) koło Nyrkowa – dawna miejscowość na Podolu w zachodniej Ukrainie, obecnie w rejonie czortkowskim[1] obwodu tarnopolskiego. Czerwonogród położony był nad rzeką Dżuryń, wpadającą do Dniestru w pobliżu Zaleszczyk.
 Ruiny pałacu Ponińskich | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Populacja • liczba ludności |
| ||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
 48°49′N 25°36′E | |||
Galeria: Czerwonogród na mapach
Miejscowość zniesiona w 1970 roku.
Remove ads
Według jednej z hipotez znajdował się tu historyczny gród Czerwień – stolica należących do Lachów Grodów Czerwieńskich (ziemi czerwieńskiej)[2], które to potem (wedle opisu Nestora) na Polakach zdobył książę ruski wyprawiając się na Lachów, zajął ich grody. Wtedy Czerwonogród stał się jedną z siedzib książąt ruskich Rusi Czerwonej. Hipoteza ta była przed 1945 uznawana przez min. Wojciecha Kętrzyńskiego i Stanisława Zakrzewskiego. Obecnie ta hipoteza jest odrzucana przez większość historyków, którzy wskazują na Czermno jako faktyczny gród, który dał nazwę Grodom Czerwieńskim.
W późniejszym czasie rządzili tu Tatarzy, hospodarze mołdawscy, a także władcy litewscy. Kiedy w XIV w. Litwini wygnali z tych ziem Mongoło-Tatarów i zbudowali pierwszą drewnianą fortecę, osiadł tu zakon dominikanów, budując pierwszy klasztor misyjny. W 1395 r. król Władysław II Jagiełło podporządkował (przywrócił) te ziemie Polsce.
W Czerwonogrodzie intensywnie rozwijały się rzemiosła i handel. W 1434 r. miasto uzyskało miano królewskiego, a 14 lat później, w 1448 r., otrzymało prawo magdeburskie. W ХVII w. miasto stało się własnością rodu Daniłowiczów herbu Sas, którzy zbudowali tam pierwszą kamienną fortecę. W 1615 r. na koszt rodziny Lisieckich zbudowano tu również kościół.
Do 1772 roku w zamku mieściła się siedziba powiatu w województwie podolskim I Rzeczypospolitej, do 1772 był również Czerwonogród starostwem niegrodowym. Po 1. rozbiorze Polski w 1772 r. utracił znaczenie. W 1778 r. stał się własnością księcia Karola Ponińskiego.
W II Rzeczypospolitej w powiecie zaleszczyckim województwa tarnopolskiego[3].
Podczas II wojny światowej Czerwonogród z uwagi na dogodne położenie był siedzibą polskiej samoobrony przed atakami bojówek OUN-UPA. W murowanych budynkach zamku, młyna, kościoła i Domu Ludowego włącznie z mieszkańcami sąsiednich wsi nocowało do 1500 osób. W nocy z 2 na 3 lutego 1945 roku UPA spaliła Czerwonogród i zabiła 49-60 Polaków. Zamordowanych, w tym księdza Szczepana Jurasza[4] oraz dwie siostry zakonne ze zgromadzenia szarytek[5][6], pochowano w dole po wapnie usytuowanym na placu kościelnym. Pozostali przy życiu ewakuowali się do Tłustego i Zaleszczyk.
W 2003 r. na terenie Czerwonogrodu zamieszkali mnisi Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej.
Czerwonogród znany jest też z najwyżej położonego wodospadu na obszarze dawnej Małopolski Wschodniej[7].
Jedna z hipotez historycznych wiąże genezę pochodzenia nazwy Rusi Czerwonej od miejscowości Czerwonogród[a].
Remove ads
- zamek – w XIV w. Litwini zbudowali pierwszą drewnianą fortecę. W ХVII w. ród Danyłowiczów zbudował tu pierwszą kamienną fortecę. Do 1772 roku w zamku mieściła się siedziba powiatu w województwie podolskim I Rzeczypospolitej. Na początku ХІХ w. istniejący tu zamek przebudowano na pałac według projektu lwowskiego architekta Juliana Zachariewicza. W ciągu pierwszej połowy XIX w. pałac był udoskonalany przez syna Ponińskiego, Kaliksta. Ostatnią jego właścicielką została na początku ХХ w. księżna Maria Lubomirska. Podczas pierwszej i drugiej wojny światowej zamek poważnie zniszczono. W 2013 roku, ze względu na brak prowadzenia prac konserwatorskich i zabezpieczających, jedna z dwóch wież zamkowych uległa częściowemu zawaleniu;
- kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny[8].
- inne
- wodospad.
Remove ads
- Adolf Porębski (ur. 25 września 1895, zm. kwiecień 1940 w Charkowie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
- Tadeusz Somogi (1 stycznia 1922, zm. 12 września 2009 r. w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads