Czakalaka północna

Czakalaka północna
	Ortalis vetula
	(Wagler, 1830)
	; Czakalaki północne w Zoo w Kioto (Japonia)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	czubacze
Rodzaj	Ortalis
Gatunek	czakalaka północna
Synonimy
	Penelope vetula Wagler, 1830;
	Penelope vetula Wagler, 1830;
Podgatunki
	O. v. mccalli S. F. Baird, 1858; O. v. vetula (Wagler, 1830); O. v. pallidiventris Ridgway, 1887; O. v. deschauenseei Bond, 1936;
	O. v. mccalli S. F. Baird, 1858; O. v. vetula (Wagler, 1830); O. v. pallidiventris Ridgway, 1887; O. v. deschauenseei Bond, 1936;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czakalaka północna^[4] (Ortalis vetula) – gatunek dużego ptaka z rodziny czubaczy (Cracidae), występujący w Ameryce Północnej – od skrajnego południa USA po Kostarykę. Nie jest zagrożony.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Obecnie wyróżnia się cztery podgatunki O. vetula^[2]^[5]:

O. vetula mccalli – południowy Teksas, północno-wschodni Meksyk.
O. vetula vetula – wschodni Meksyk do północno-zachodniej Kostaryki. Obejmuje proponowany, lecz nieuznawany obecnie podgatunek intermedia.
O. vetula pallidiventris – północny Jukatan.
O. vetula deschauenseei – wyspa Útila u północnych wybrzeży Hondurasu.

Dawniej za podgatunki O. vetula uznawano czakalakę płową (O. poliocephala) i czakalakę białobrzuchą (O. leucogastra). Opisano także podgatunek vallicola (stan Chiapas w południowym Meksyku), ale różnice względem innych populacji są minimalne i nie jest on uznawany^[2]^[6].

Długość ciała 48–58 cm. Masa ciała: samce 468–794 g, samice 439–709 g^[6].

Upierzenie szarobrązowe z żółtym brzuchem, ogon zielonkawy, przy końcu biały. W okresie godowym samcom czerwienieje podgardle.

Podgatunki różnią się wielkością i ubarwieniem. Podgatunek nominatywny jest ciemniejszy i bogaciej ubarwiony niż pozostałe podgatunki. W południowym Meksyku i Ameryce Centralnej sporadycznie spotyka się bardzo ciemne odmiany barwne podgatunku nominatywnego^[6].

Zamieszkuje lasy i zarośla; podgatunek deschauenseei zasiedla namorzyny porastające większość wyspy Útila^[6].

Żywi się głównie owocami, w tym jagodami, zjada też świeże zielone liście, pędy czy pąki; sporadycznie dietę uzupełnia owadami zbieranymi z ziemi^[6].

Samica składa 2–4 jaja (najczęściej 3) w gnieździe na krzewie lub drzewie; niekiedy w ogóle nie buduje gniazda, lecz składa jaja bezpośrednio na pniu, w rozwidleniu gałęzi czy na poziomym odcinku gałęzi. Młode wykluwają się po 22–27 dniach^[6].

IUCN uznaje czakalakę północną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji na około 2 miliony dorosłych osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny. Gatunek ten dobrze adaptuje się do zmian w środowisku, a wysoka presja ze strony myśliwych nie wydaje się negatywnie wpływać na populację^[3].

[1]
Ortalis vetula, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
[2]
Plain Chachalaca (Ortalis vetula). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)]. (ang.).
[3]
Ortalis vetula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
[4]
Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 - czubacze - Guans (wersja: 2021-12-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-23].
[5]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-23]. (ang.).
[6]
J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 343. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] [1]
Ortalis vetula, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] [2]
Plain Chachalaca (Ortalis vetula). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)]. (ang.).

[iucn-3] [3]
Ortalis vetula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] [4]
Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 - czubacze - Guans (wersja: 2021-12-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-23].

[ioc-5] [5]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-23]. (ang.).

[hbw-6] [6]
J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 343. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

Wikiwand in your browser!

Czakalaka północna

Wikiwand in your browser!

Podgatunki i zasięg występowania

Morfologia

Tryb życia

Status

Przypisy

Linki zewnętrzne