Bykowce

Integralne części wsi Bykowce^[5]^[3]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0359110	Pod Lasem	część wsi
0359126	Zawadka	część wsi

Pierwotnie wieś składała się z kilku niezależnych osad. Pierwszą z nich były Rytarowce, założone w 1435 r. przez Nicolasa Rittera w czasie niemieckiej kolonizacji Małopolski^[7]. 18 sierpnia 1444 król Polski i Węgier Władysław nadał podkomorzemu sanockiemu Piotrowi Czeszykowi^[8] z Ryterowic pusty łan we wsi królewskiej Olchowce w ziemi sanockiej, na której siedzieli kmiecie Subal i Szymko, a który był uprzednio uprawiany przez starostę sanockiego na potrzeby zamku,.. Datum per manus Iohannis Rey s. Michaelis in castro Crac (oviencis) praepositi suae maiestatis sigilliferi^[9]. Pierwotną nazwą były Rytarowce następnie Ryterowice. Około XVI–XVII wieku osady połączyły się w jedną, Bykowce sue Rytarowce 1654, Rytarowce z Bykowcami 1678. Pierwszym właścicielem wsi był ród Czeszyków. W latach 40. XIX właścicielem Bykowiec był Ferdinand Freiherr Wetzlar von Plaukenstern^[10].

Na przełomie XIX/XX wieku Bykowce należały do rodziny Tarnawieckich. W połowie XIX dobra posiadał Marceli Tarnawiecki (wspólnie z nim baron Wetzlar)^[11]. Według stanu z 1868 właścicielem dóbr Bykowce był Adam Wiktor (władający pobliskim Załużem)^[12]. W ewidencji z 1872 ponownie właścicielem był Marceli Tarnawiecki^[13], a po jego śmierci (1886) wieś przejęli jego spadkobiercy^[14]. Około 1890 majątek w Bykowcach objął we władanie Aleksander Tarnawiecki^[15], który posiadał go do końca życia^[16] (1898). Później, przez wiele lat dobrami władała wdowa po nim, Stanisława Tarnawiecka^[17]^[18]^[19]^[20]^[21]. Pozostawała ona właścicielką Bykowiec jeszcze w latach 20. XX wieku (zmarła w 1923)^[22].

W latach 20. zarządcą dóbr w Bykowcach był zmarły w 1928 Jan Spanily (mąż miejscowej nauczycielki Marii Spanily)^[23]. Do 1928 Bykowcami władała rodzina Tarnawieckich. W 1928 majątek Bykowce nabyła rodzina Płanetów (właściciel był notariuszem)^[24].

2 grudnia 1860 w Bykowcach urodził się Aleksander Truszkowski, generał major cesarskiej i królewskiej Armii oraz tytularny generał dywizji Wojska Polskiego.

W 1929 wieś liczyła 367 mieszkańców^[25]. Według stanu z 1936 we wsi zamieszkiwało 400 osób, w tym 150 Polaków wyznania rzymskokatolickiego, 240 Rusinów wyznania greckokatolickiego i 10 Ukraińców wyznania greckokatolickiego^[6]. Wzmagała się wówczas silna agitacja ukraińska^[6]. W latach 30. XX wieku we wsi działała czytelnia TSL, kółko rolnicze, ochotnicza straż pożarna, Akcja Katolicka Kobiet^[26].

10 września 1939 w okolicach wsi miała miejsce potyczka grupy żołnierzy, która oddzieliła się z batalionu strzelców podhalańskich z Sambora pod dowództwem ppor. Mariana Zaremby z niemieckim oddziałem pościgowym Geiger^[27]. Marian Zaremba poległ wraz z pięcioma żołnierzami w trakcie zasadzki zorganizowanej na wkraczające oddziały niemieckie od strony Olchowiec^[28]. Pośmiertnie odznaczony stopniem podporucznika, został pochowany na cmentarzu sołeckim, gdzie spoczywa ze swoimi żołnierzami^[29].

17 września 1939 ta część powiatu sanockiego dostała się pod okupację radziecką. W 1940 majątek ziemski przekształcono w kołchoz „im. 17 września”. Wzdłuż drogi do wsi po jej lewej stronie ustawiono bunkry na tzw. linii Mołotowa, których ruiny stoją do dziś. W czerwcu 1941 wieś została zdobyta przez wojska niemiecko-słowackie. Na skraju wsi znajduje się cmentarz żołnierzy słowackich poległych podczas potyczki z Armią Czerwoną w 1941 roku. Cmentarz został otwarty przez ówczesnego prezydenta Słowacji ks. Józefa Tiso.

We wsi w latach 1942–1943 oraz w latach 80. prowadzone były badania i odwierty poszukiwawcze złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Na terenie dawnych odwiertów znajduje się obecnie „Rezerwat przyrody Polanki”.

W latach 1944–1946 wysiedloną całą ludność ukraińską. Cerkiew greckokatolicka została rozebrana w roku 1950.

Bykowce w latach 30. XX w.
Chaty i fragment cerkwi
Chata
Żniwa, w tle kopuła cerkwi
Żniwa

Położenie

Integralne części wsi

Historia

Religia

Zabytki i obiekty

Galeria

Ludzie związani z Bykowcami‎ ‎

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on