Brzezinka (powiat oświęcimski)
wieś w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brzezinka (niem. Birkenau albo Birkenau bei Neuberun, Oberschlesien) – wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Oświęcim.
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
240 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
2296[1] |
| Kod pocztowy |
32-600[2] |
| SIMC |
0063680 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Oświęcim  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego  | |
 50°02′34″N 19°11′24″E[3] | |
Wieś królewska starostwa oświęcimskiego w powiecie śląskim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[4].
W związku z reformą administracyjną kraju jesienią 1954 roku, wschodnią część Brzezinki włączono do Oświęcimia[5].
Ta sekcja od 2024-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Brzezinka położona jest w rozległych widłach Wisły i Soły, w samym centrum Doliny Wisły, 240 m n.p.m. Teren jest tu płaski, podmokły, na dużej przestrzeni pokryty łąkami, nieużytkami i lasami łęgowymi (w zachodniej części wsi). W chwili zakładania stacji kolejowej (1856) stacja ta znajdowała się na terenie Brzezinki, dopiero później, wraz z przyległym terenem, została włączona do Oświęcimia. Jest to wieś duża, wielodrożnicowa. Składa się z domów przeważnie o charakterze willowym. Znajdują się tu dwie większe fabryki: Fabryka Maszyn i Urządzeń „Omag” przy ul. Górniczej 8 (która w latach trzydziestych, pod nazwą Spółka Akcyjna Zjednoczenia Fabryk Maszyn i Samochodów „Oświęcim”, produkowała samochód „Oświęcim-Praga” biorący udział w Rajdzie Monte Carlo) i Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Wdrożeniowe „Polinova” (popularnie zwane „Papownią”) przy ul. Czarnej 6.
Nazwa wsi pochodzi od staropolskiego określenia zagajników brzozowych, czyli brzezinek. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Brzezynka wymienia w latach 1470–1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[8].
Po raz pierwszy w historii wystąpiła w 1385 roku i związana była z łąką, którą niejaki Czak z Presinki darował klasztorowi dominikanów w Oświęcimiu. W ciągu XV wieku wieś była własnością śląskiego rodu Bojszowskich, których przedstawiciele mieszkający w Brzezince, przybrali nazwisko Brzezińskich. Od 1440 do 1483 roku właścicielem Brzezinki był Jan Brzeziński, który pod koniec życia został kasztelanem oświęcimskim. Współwłaścicielem części wsi około 1456 roku był Niczek z Brzezinki. W dokumencie sprzedaży księstwa oświęcimskiego Koronie Polskiej przez Jana IV oświęcimskiego wystawionym 21 lutego 1457 roku miejscowość wymieniona została jako Brzesinka[9]. W 1494 roku król Jan Olbracht zakupił wieś wraz z folwarkiem od Zygmunta z Brzezinek, syna Jana i odtąd wchodziła ona w skład dóbr królewskich. Pod koniec XVIII wieku dobra w Brzezince posiadał baron Karol Wacław Larisch, później były własnością Potockich z Zatora, a od drugiej połowy XIX wieku – Zwillingów.
W czasie II wojny światowej na terenie Brzezinki mieścił się największy oddział niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, a wieś została całkowicie wysiedlona.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Brzezinka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
W 1983 roku erygowano miejscową parafię Matki Bożej Królowej Polski.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].
- Ruiny „ziemniaczarek” i „kwaszarni” ul. Piwniczna.
We wsi działa założony w 1947 roku Ludowy Klub Sportowy Iskra Brzezinka, z którego wywodzi się Maciej Iwański, były piłkarz Legii Warszawa, późniejszy zawodnik Manisasporu i reprezentacji Polski. Klub występuje[kiedy?] w piłkarskiej wadowickiej VI lidze.
- Henryk Piątkowski (ur. 11 lipca 1902, zm. 1 kwietnia 1969 w Penley w Walii) – generał brygady Wojska Polskiego.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
