Brudziec zwyczajny

Brudziec zwyczajny^[1], brudziec pospolity^[2] (Rhyparochromus vulgaris) – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny brudźcowatych. Eurybiont, pierwotnie o zasięgu palearktycznym, w XXI wieku zawleczony do nearktycznej Ameryki Północnej.

Brudziec zwyczajny

Rhyparochromus vulgaris
(Schilling, 1829)
Osobnik dorosły
Larwa (nimfa)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Infrarząd	Pentatomomorpha
Nadrodzina	Lygaeoidea
Rodzina	brudźcowate
Podrodzina	Rhyparochrominae
Plemię	Rhyparochromini
Rodzaj	Rhyparochromus
Gatunek	brudziec zwyczajny
Synonimy
Pachymerus vulgaris Schilling, 1829

Taksonomia

Gatunek ten został opisany po raz pierwszy w 1829 roku przez Samuela Petera Schillinga pod nazwą Pachymerus vulgaris^[2].

Morfologia

Pluskwiak o owalnym, wydłużonym ciele^[2] długości od 6,9 do 8,1 mm^[3]. Czarna, trójkątna w zarysie głowa zaopatrzona jest w kuliste oczy złożone i stosunkowo długie, czarne, czasem z brązowymi nasadami dosiebnych członów czułki^[2]. Przedplecze w przedniej części jest czarne, natomiast w tyle jasne z czarnym punktowaniem i parą białych, trójkątnych plam, co odróżnia ten gatunek od brudźca sosnowego i R. phoenicus, u których przedplecze jest całe ciemne^[2][4]. Ubarwienie tarczki jest czarne. Półpokrywy mają kolor szarobrązowy z czarnym punktowaniem; w przedniej ich części wzdłuż krawędzi wewnętrznej biegnie czarna linia, zaś w tylnej części leży czarna plamka, za którą powierzchnia jest zazwyczaj białawo rozjaśniona i niepunktowana. Na wierzchołku czarnej zakrywki widnieje jasna plamka, co również odróżnia brudźca zwyczajnego od sosnowego i R. phoenicus^[2]. Odnóża są wydłużone, czarne z żółtobrązowymi goleniami przedniej i środkowej pary, podczas gdy u b. sosnowego i R. phoenicus wszystkie golenie pozostają czarne^[2][4].

Biologia i ekologia

Gatunek eurytopowy^[2], zamieszkujący różne tereny otwarte i półcieniste^[3], m.in. skraje lasów, wrzosowiska, obszary uprawne, stanowiska ruderalne, a nawet ludzkie zabudowania^[2][4]. Spotykany jest przez cały rok, przy czym do rozrodu przystępuje wiosną^[2]. Osobniki dorosłe późnym latem lub jesienią zapadają w hibernację. W warunkach naturalnych wybierają szczeliny w martwym drewnie i pod odstającą korą drzew, często tworząc na ten okres duże skupiska. Nierzadko zdarza im się zimować w zabudowaniach, zwłaszcza gospodarczych czy altanach działkowych, a wówczas mogą pozostawać aktywne przez całą zimę^[3][1][2].

Pożywieniem tego pluskwiaka są soki wysysane z nasion różnych roślin, w tym: truskawki, pokrzyw, bylicy pospolitej, wiązów i topól^[3]. Uzupełniać może dietę małymi, zwłaszcza martwymi bezkręgowcami^[2] i nektarem^[1].

Rozprzestrzenienie

Owad pierwotnie palearktyczny, znany z niemal całej Europy, na południe sięgający Maroka i Algierii, a na wschód przez Azję Mniejszą, region Morza Kaspijskiego i Mongolię po Koreę^[5]. Na początku XXI wieku zawleczony został do nearktycznej Ameryki Północnej (północno-zachodnie Stany Zjednoczone)^[6], jak również rozszerzył zasięg europejski o północne rejony Skandynawii i Wielką Brytanię^[2].