Loading AI tools
Główne wejście na teren Śląskiego Ogrodu Zoologicznego, brama przeniesiona z zespołu pałacowo-parkowego w Świerklańcu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brama Śląskiego Ogrodu Zoologicznego w Chorzowie – brama stanowiąca główne wejście na teren Śląskiego Ogrodu Zoologicznego, przeniesiona z zespołu pałacowo-parkowego w Świerklańcu. Jest jednym z nielicznych zachowanych reliktów ze świerklanieckiego założenia von Donnersmarcków[1][uwaga 1].
nr rej. B/626/92[1] | |
Brama w 2009 roku | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Ukończenie budowy |
1876 |
Położenie na mapie Chorzowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
50°16′50,6″N 18°59′28,0″E |
W roku 1992 kamienna brama wpisana została do rejestru zabytków ruchomych województwa katowickiego[1]. W roku 2012 wpis rozszerzono o metalowe ogrodzenie: bramy, furty i przęsła[2].
Brama stanowiła część założenia pałacowo-parkowego hrabiego Guido Henckel von Donnersmarcka, w Świerklańcu. Pałac został zniszczony, splądrowany i spalony w 1945 roku, a wśród ocalałych elementów znajdowała się brama[3].
W latach 50. XX wieku brama została przeniesiona do Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie (obecnie Park Śląski)[1].
Przy przenosinach bramy i jej montażu w parku pojawiły się trudności. Wykonany pod bramę fundament przewidywał postawienie na nim obiektu o masie ok. 40 ton, po rozebraniu okazało się, że waży ona znacznie więcej – ok. 450 ton[4]. Złe obliczenia wynikały z braku dokładnej inwentaryzacji obiektu[4]. Brama przenoszona była bez wykonania wcześniejszej dokumentacji konserwatorskiej i oznakowania poszczególnych elementów, co spowodowało problemy z montażem na nowym miejscu[5]. Przy stawianiu bramy zmieniono również jej układ w stosunku do ogrodzenia. Oryginalnie ogrodzenie odchodziło od wejścia po obu stronach łukowo do tyłu, obecnie zakręca do przodu, w kierunku alei Żyrafy[6].
W 2010 roku Śląski Ogród Zoologiczny zwrócił się do Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o rozszerzenie wpisu do rejestru zabytków o metalowe elementy bramy[1]. Na skutek wniosku, dr Elżbieta Nosek przeprowadziła badania mające na celu ustalenie, czy wraz z bramą przeniesiono ze Świerklańca jej metalowe elementy[7]. Badania wykazały, że fragmenty ogrodzenia wykonane zostały pod koniec XIX wieku z tzw. żelaza pudlarskiego, co potwierdziło autentyczność metalowych elementów ogrodzenia[8].
W 2013 roku zakończyły się prace konserwatorskie bramy i ogrodzenia. W trakcie prac usunięto grubą warstwę zanieczyszczeń i zabrudzeń z elementów kamiennych. Następnie usunięto cementowe spoiny. Kolejnymi etapami były dezynfekcja, wzmocnienie struktury piaskowca, uzupełnienie ubytków i impregnacja. Żeliwny lew w zwieńczeniu bramy został oczyszczony, a jego brakującą łapę dorobiono z żywicy poliestrowej. Na koniec wykonano scalenie kolorystyczne oraz odtworzono kolorystykę lwa na podstawie śladów farby znalezionych w jego paszczy[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.