Loading AI tools
polski pisarz i publicysta Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bogdan Marian Wincenty Jaxa[a]-Ronikier herbu Gryf, ps. Gryfita (ur. 28 sierpnia 1873 w Korytnicy[1], zm. 4 stycznia 1956 w Zamościu[1]) – polski pisarz, dramaturg, publicysta.
.jpg) | |
| Imię i nazwisko |
Bogdan Maria Wincenty Jaxa-Ronikier herbu Gryf |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
28 sierpnia 1873 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
| Dziedzina sztuki |
pisarz, dramaturg, publicysta |
| Ważne dzieła | |
|
Dzierżyński, czerwony kat (1933) | |
Pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej, o tytule hrabiowskim potwierdzonym w Rosji 8 marca 1850.
Jego ojciec, właściciel folwarku Rozbrat w Warszawie hrabia Adam Aleksander Atanazy Jaxa-Ronikier (1812–1873)[2], był znanym okultystą. W drugiej połowie lat 30. XIX wieku nabył (zawierającą liczne „białe kruki”) bibliotekę Załuskich z Trzeszczan (w Hrubieszowskiem). Został przyjęty w 1839 w Rogalinie przez Rogera Raczyńskiego do zakonu różokrzyżowców. W latach 1841–1845 przebywał we Włoszech; po powrocie stamtąd urządził laboratorium alchemiczne[3][4][5].
Bogdan Jaxa-Ronikier po zdaniu matury wyjechał do Drezna, Berlina i Lipska, by zakończyć edukację na wydziale matematyczno-filozoficznym Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium.
Po powrocie do kraju redagował tygodnik „Kurier Świąteczny”, ale głównie zajmował się twórczością literacką (był popularnym dramaturgiem).
W 1910 został oskarżony o zabójstwo swego szwagra Stanisława Chrzanowskiego (motywy były niejasne – chodzić mogło o sprawy majątkowe), którego miał zamordować w hoteliku „Pokoje meblowane Zawadzkiego” przy ulicy Marszałkowskiej 112 w Warszawie. Z ramienia policji sprawę prowadził referent Urzędu Śledczego Ludwik Kurnatowski. Ustalono, że Ronikier wynajął dwa pokoje przez podstawioną kobietę na nazwisko ofiary. Po długim i głośnym procesie poszlakowym w 1914 został skazany na 11 lat ciężkich robót, pozbawienie praw stanu (tytułu szlacheckiego) i dożywotnie zesłanie na Syberię[6]. Nie wiadomo do końca, czy pisarz nie stał się ofiarą zbrodniczego spisku[4][7].
W czasie I wojny światowej udało mu się uniknąć wywózki w głąb Rosji, a gdy Warszawę zajęli Niemcy, został zwolniony za kaucją w złocie[4]. W 1919 zbiegł do Austrii, gdzie spokojnie mieszkał z rodziną w Salzburgu. Po wojnie, w 1923, na żądanie Ministerstwa Sprawiedliwości Rzeczypospolitej nastąpiła ekstradycja Bogdana Jaxa-Ronikiera do Polski. Ponownie osadzony w więzieniu mokotowskim, został ułaskawiony przez prezydenta Ignacego Mościckiego i wyszedł na wolność w 1927[4]. W tym samym roku władze skonfiskowały nakład opatrzonej jego przedmową publikacji autorstwa Stanisława Antoniego Wotowskiego Mury więzienne. Wspomnienia B. hr. Ronikiera[8].
W 1933 wydał swą najgłośniejszą (tłumaczoną na język angielski) książkę-fantazję o Feliksie Dzierżyńskim, według Marka Sołtysika „utwór klasy B”[4], Dzierżyński, czerwony kat. Wystąpił także z ostrą krytyką stanu polskiej kinematografii[9].
Pod koniec lat 30. XX wieku stracił wzrok. Zmarł w Zamościu w całkowitym osamotnieniu. Rękopis jego pamiętnika, dyktowany w latach II wojny światowej, zaginął[4]. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Zamościu[10].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
