Bitis

Bitis – rodzaj jadowitych węży z podrodziny żmij (Viperinae) w rodzinie żmijowatych (Viperidae).

Bitis[1]
J.E. Gray, 1842[2]
Przedstawiciel rodzaju – żmija gabońska (B. gabonica)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Elapoidea
Rodzina	żmijowate
Podrodzina	żmije
Rodzaj	Bitis
Typ nomenklatoryczny
Vipera arietans Merrem, 1820
Synonimy
Cobra Laurenti, 1768[3] Echidna Merrem, 1820[4] Clotho J.E. Gray, 1842[2] Calechidna von Tschudi, 1845[5] Hallowellius Reuss, 1939[6] Macrocerastes Reuss, 1939[6] Keniabitis Lenk, Herrmann, Joger & Wink, 1999[7]
Gatunki
zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Algieria, Maroko, Sahara Zachodnia, Mauretania, Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali, Burkina Faso, Ghana, Togo, Benin, Niger, Nigeria, Kamerun, Czad, Sudan, Erytrea, Somalia, Etiopia, Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Gabon, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi, Uganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Eswatini, Lesotho i Południowa Afryka) i na Półwyspie Arabskim (Arabia Saudyjska, Jemen i Oman)^[8][9].

Systematyka

Etymologia

• Cobra: port. cobra „wąż”, od staroport. coobra „wąż”, od łac. coluber „wąż”^[10]. Gatunek typowy: Coluber atropos Linnaeus, 1758.
• Echidna: gr. εχιδνα ekhidna „żmija”^[11]. Gatunek typowy: Vipera arietans Merrem, 1820.
• Bitis: etymologia nieznana, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej^[2].
• Clotho: w mitologii greckiej Kloto (gr. Κλωθω Klōthō, łac. Clotho), była jedna z trzech Mojr, która przędła nić ludzkiego żywota; jej siostrami były Lachesis oraz Atropos^[10]. Gatunek typowy: Cobra clotho Laurenti, 1768 (= Vipera arietans Merrem, 1820).
• Calechidna: gr. καλος kalos „piękny”^[12]; εχιδνα ekhidna „żmija”^[11]. Gatunek typowy: Echidna ocellata von Tschudi, 1845.
• Hallowellius: Edward Hallowell (1808–1860), amerykański herpetolog i lekarz^[6]. Gatunek typowy: Cerastes nasicornis Hallowell, 1847 (= Echidna gabonica Duméril, BIBRON & DUMÉRIL 1854.
• Macrocerastes: gr. μακρος makros „długi”^[13]; rodzaj Cerastes Laurenti, 1768^[6]. Gatunek typowy: Coluber nasicornis Shaw, 1792.
• Keniabitis: Kenia; rodzaj Bitis J.E. Gray, 1842^[7]. Gatunek typowy: Bitis worthingtoni H.W. Parker, 1932.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]:

• Bitis albanica
• Bitis arietans – żmija sykliwa^[14]
• Bitis armata
• Bitis atropos
• Bitis caudalis
• Bitis cornuta
• Bitis gabonica – żmija gabońska^[15]
• Bitis harenna
• Bitis heraldica
• Bitis inornata
• Bitis nasicornis – żmija rogatonosa
• Bitis parviocula
• Bitis peringueyi – żmija karłowata^[15]
• Bitis rhinoceros
• Bitis rubida
• Bitis schneideri
• Bitis worthingtoni
• Bitis xeropaga