Biadoliny Szlacheckie

Biadoliny Szlacheckie – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Dębno.

Biadoliny Szlacheckie

wieś
Szkoła w Biadolinach
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	brzeski
Gmina	Dębno
Liczba ludności (2022)	917[1]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	32-828[2]
Tablice rejestracyjne	KBR
SIMC	0818829
Położenie na mapie gminy Dębno Biadoliny Szlacheckie
Położenie na mapie Polski Biadoliny Szlacheckie
Położenie na mapie województwa małopolskiego Biadoliny Szlacheckie
Położenie na mapie powiatu brzeskiego Biadoliny Szlacheckie
49°59′49″N 20°45′09″E[3]

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Biadoliny Szlacheckie. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim. Integralna część miejscowości: Borek^[4].

W Biadolinach znajduje się przystanek kolejowy, przez który przebiega linia kolejowa nr 91 Kraków Główny – Medyka.

W Biadolinach Szlacheckich urodził się Janusz Styczeń – poeta i dramaturg.

Nazwa

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Byadolini Proximior wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis^[5].

Historia

Miejscowość zwana była pierwotnie Biadolinami Bliższymi – nazwana tak dla odróżnienia od graniczących z nimi Biadolin Radłowskich, znajdujących się już w Ziemi Sandomierskiej i należących do biskupstwa krakowskiego, a dziś znajdujących się w powiecie tarnowskim.

Biadoliny Szlacheckie, podobnie jak Wola Dębińska, powstały na terenach po wykarczowaniu części wielkich lasów biadolińskich, zapewne w 2 poł. XIV w.^{[potrzebny przypis]} Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1398^[6], gdy synowie Piotra ze Szczekocin dokonali podziału dóbr. Biadoliny przypadły wówczas Piotrowi (zwanemu „Pietraszem”), panu na Dębnie o niespokojnym charakterze. W posiadaniu kolejnych sukcesorów klucza dębińskiego wieś była do czasu rozbiorów, lecz spora część gruntów należała do nich jeszcze nawet w okresie międzywojennym. Na terenie lasu w Biadolinach znajduje się cmentarz wojenny nr 271 – Biadoliny projektu Roberta Motki^[7]. Obok niego na jednym z drzew przy drodze do stacji kolejowej wisi obrazek Matki Boskiej malowany na szkle przez siostrę ostatnich właścicieli Dębna w okresie międzywojennym hr. Amelię Ponińską. Jej brat, Jan Jastrzębski jeszcze w 1939 r. planował przemianę lasu biadolińskiego w zwierzyniec, mający być atrakcją dla kuracjuszy, leczonych solankami na Woli Dębińskiej.

Ze stacji kolejowej w Biadolinach w okresie styczeń–maj 1915 r. armia austro-węgierska dokonywała ostrzału Tarnowa i okolic z najcięższych moździerzy Skoda kalibru 305 mm oraz haubic kalibru 420 mm^[8].

We wsi działa Ludowo-Zakładowy Klub Sportowy Start 77 Biadoliny Szlacheckie założony w 1977 roku.

Urodził się tu Kazimierz Rzepka – oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, porucznik piechoty służby stałej, cichociemny.

Przypisy

1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 24 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4205
4. GUS. Rejestr TERYT
5. Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 271.
6. Herbarz polski. T. 4: Czetwertyńscy – Dowiakowscy. – Boniecki, Adam (1842–1909).
7. Strona z informacjami o cmentarzu wojennym nr 271 w Biadolinach Szlacheckich
8. Strona z informacjami o cmentarzach z okresu I wojny światowej w okręgu brzeskim