Arka Noego (pomnik przyrody)

Arka Noego (tur. Nuh’un Gemisi) – pomnik przyrody położony w okolicy wioski Üzengili u podnóża góry Ararat, w prowincji Ağrı, dystrykcie Doğubayazıt we wschodniej Turcji^{[1][2][3][4][5]}. Został objęty ochroną 17 września 1987 roku przez rząd Turcji na podstawie hipotezy wysuniętej przez podróżnika Rona Wyatta oraz turecki Uniwersytet im. Atatürka, jakoby odkryta w okolicy góry Ararat skamieniała formacja w kształcie statku mogła być arką Noego. Rząd otworzył w jej pobliżu muzeum opisujące historię badań nad tym obiektem oraz wnioski Wyatta i innych badaczy na jego temat^{[2][5][6][7][8][9]}. Pomnik znajduje się na terenie Parku Narodowego Góry Ararat (tur. Ağrı Dağı Milli Parkı)^{[3][10][11][12]}.

Arka Noego

Nuh’un Gemisi

pomnik przyrody
Państwo	Turcja
Data utworzenia	17 września 1987 r.
Położenie na mapie Turcji Arka Noego
39°26′26,26″N 44°14′04,26″E

Historia

Formację w kształcie statku w okolicach góry Ararat, zauważył w 1959 roku turecki kapitan i kartograf İlhan Durupınar, wykonujący zdjęcia lotnicze terenu na zlecenie NATO^[8][13][14]. Obiekt uwidocznił się prawdopodobnie po jednym z trzęsień ziemi. O znalezisku napisano w tureckich mediach oraz w amerykańskim magazynie „Life”^[15][16][17]. Statkopodobną formację zlokalizowano w paśmie górskim Ararat, 30 kilometrów od jego najwyższego, wulkanicznego szczytu i 10 kilometrów od podnóża góry. Część naukowców była zdania, że odnaleziony obiekt to naturalna formacja geologiczna, tylko przypominająca statek, a niektórzy, jak dr Arthur J. Brandenburger, geofizyk i ekspert w dziedzinie fotogrametrii, twierdzili, że obiekt jest dziełem rąk ludzkich i wymaga dokładniejszego zbadania przy użyciu georadaru. Brandenburger, specjalizujący się w analizie zdjęć lotniczych i identyfikacji okrętów, był przekonany, że odnaleziony obiekt jest statkiem, podczas gdy inna grupa badaczy twierdziła, że to zwyczajna formacja geologiczna^[4][18][19].

Burzliwą reakcję mediów tureckich i amerykańskich wywołały jednak szczególnie wymiary obiektu. Były one bardzo zbliżone do opisanej w Księdze Rodzaju arki Noego. Obiekt miał 156,64 na 26,66 metrów. Wymiary arki Noego, po przełożeniu użytych w biblijnym opisie egipskich łokci (523 mm) na metry, to także około 156 na 26 metrów. Również jego lokalizacja zgadzała się z biblijnym przekazem, w którym arka osiąść miała w rejonie gór Ararat. Informacja o znalezisku obiegła świat i wywołała wiele spekulacji, że odnaleziony obiekt może być starożytną arką Noego^{[6][13][15][16][18][20]}.

Po przeczytaniu artykułu z „Life” miejscem zainteresował się podróżnik i amatorski poszukiwacz artefaktów biblijnych oraz założyciel Muzeum Archeologicznego w Lynnville Hwy – Cornersville w stanie Tennessee, Ron Wyatt. Razem z dr. Arthurem J. Brandenburgerem, Jamesem Irwinem i kilkoma tureckimi naukowcami w roku 1977 rozpoczął trwające 15 lat badania na terenie obiektu i w jego okolicy^{[18][21][22][23]}.

Po zbadaniu obiektu wykrywaczem metali, falami ultrasonograficznymi, generatorem częstotliwości molekularnych i georadarem oraz badaniu pobranej z wnętrza próbki, Wyatt stwierdził, że zgodnie z jego odczytami, obiekt był wytworem rąk ludzkich, przypominającym statek. Powyższe dane, jak również fakt, że w miejscu, gdzie odnaleziono statkopodobny obiekt, nie ma i nigdy nie było zbiorników wodnych, w których mogłyby pływać statki, skłoniły Wyatta do wysunięcia hipotezy, że mogą to być pozostałości legendarnej arki Noego. Przedstawił swoje wnioski rządowi tureckiemu^{[6][9][20][22][24][25][26][27]}, który wysłał na miejsce własną ekipę naukowców. W badania zaangażowany był m.in. turecki Uniwersytet im. Atatürka, Uniwersytet Yüzüncü Yıl i Instytut MTA (Generalna Dyrekcja Badań i Eksploracji Kopalin). Rząd zawiązał także specjalny komitet w sprawie zbadania domniemanej arki Noego, na którego czele, jako przewodniczący z ramienia ministerstwa, stał dr Salih Bayraktutan^[6]. Zgodnie z relacją tureckich mediów, ww. naukowcy stwierdzili, że ich zdaniem pod warstwą zastygłej lawy i ziemi znajduje się jakiś statek o rozmiarach zbliżonych do arki Noego^{[6][20][22][24][25][26]}.

Z wnioskiem nie zgadzała się inna grupa amerykańskich badaczy, którzy w latach 90. pobrali próbkę z formacji. Stwierdzili, iż zawierała ona jedynie ziemię i uznali obiekt za formację geologiczną^[19][28]. Jednym z naukowców, który nie zgadzał się z teorią o Arce Noego, był znany z aktywnej opozycji wobec twierdzeń kreacjonistów^[29][30] i kontrowersyjnych wypowiedzi na temat zmian klimatu^[31][32][33] australijski geolog Ian Plimer, który w 1994 roku pobrał próbki ziemi z obiektu. Plimer stwierdził, że podczas badania nie natrafił na skamieniałe belki, tylko na błoto i ziemię. Uznał, że obiekt był formacją geologiczną, a nie dziełem rąk ludzkich^[28][34]. Opinia Plimera nie przekonała zwolenników teorii o Arce Noego, którzy uważali, że nie przeprowadził tak dokładnych badań, jak naukowcy tureccy i zarzucali mu, że nie zastosował georadaru.

Ponieważ historia o Arce znajduje się zarówno w Biblii, jak i w Koranie, rząd turecki postanowił upamiętnić to miejsce, objąć obiekt ochroną i założyć Centrum Turystyczne Arki Noego^[9][24]. Ministerstwo Kultury i Turystyki wraz z wyższą radą ds. miejsc o znaczeniu kulturowym i przyrodniczym dnia 17 września 1987 roku wydało decyzję nr 3657 o ochronie terenu, na którym znajduje się obiekt, przez jednych uznany za formację geologiczną, przez innych za skamieniały statek lub, w przypadku zwolenników historii biblijnych, także za arkę Noego^[6][8][20].

W ceremonii otwarcia centrum wzięli udział: gubernator prowincji Ağrı, gubernator powiatu Doğubayazıt, burmistrz Usha, Osman Baydar i Ron Wyatt jako gość honorowy wraz z grupą lokalnych i zagranicznych naukowców i badaczy oraz mieszkańców^[20][26][27]. Postawiono także znak drogowy „Nuhun Gemisi, Noah’s Ark” kierujący turystów do pomnika przyrody pod tą nazwą^[35].

Późniejsze lata

Z czasem nazwany Arką Noego (tur. Nuh’un Gemisi) obiekt stał się mniej widoczny. Częste w tych rejonach trzęsienia ziemi doprowadziły do jego częściowej degradacji. Naniesiona ziemia i obrastająca go trawa sprawiają, że wielu turystów jest zawiedzionych, mając nadzieję na bardziej spektakularny widok. Z tego powodu ośrodek turystyczny przy tzw. Arce Noego podupadł i przez kilka lat był zamknięty. Następnie odremontowano i otworzono go ponownie, ale sam obiekt uważany za arkę został pozostawiony samemu sobie, coraz bardziej wtapiając się w otaczający go krajobraz^[10][36][37].

W roku 2005 turecki reżyser filmów dokumentalnych, Mehmet Sertesen, nakręcił film o odkryciu domniemanej arki Noego, podsumowujący wyniki badań i zawierający wywiady z członkami ekspedycji oraz kapitanem İlhanem Durupınarem, który jako pierwszy zlokalizował obiekt. Dokument wyświetlony został na IX Tureckim Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych (9th TRT International Documentary Awards). Zgodnie z doniesieniami tureckich mediów miał obejrzeć go także przedstawiciel Walta Disneya, który zainteresował się miejscem. Zamierzał zainwestować w region i otworzyć tam tematyczny park rozrywki. Rząd turecki zignorował jednak tę propozycję^[38]. Centrum i pomnik przyrody zwany Arką Noego pozostały więc miejscem niszowym.