Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej Tarnawskich, dopiero jego ojciec z niewiadomych powodów zmienił nazwisko rodowe na Tarnowski[2]. Urodził się jako Konstanty Antoni[1], syn Stefana Józefa Michała Tarnawskiego / Tarnowskiego (1772–1847), mistrza sztuki drukarskiej, zecera drukarni „Gazety Warszawskiej”Antoniego Lesznowskiego, i jego drugiej żony Marianny z Klaszewskich, 1. voto Friedlandowej (1792–1852). Był bratem-bliźniakiem artysty baletu Aleksandra Tarnowskiego. Do szkoły baletowej Teatru Wielkiego wstąpił wraz z bratem 1 lipca 1835, gdzie był uczniem Romana Turczynowicza, Mikołaja Grekowskiego i Maurice’a Piona[2]. W lipcu 1836 tańczył partię Ferdynanda w balecie Opiekun oszukany, a w październiku 1836 wykonywał rolę starej gospodyni Katarzyny w balecie Dwa posągi – były to przedstawienia w wykonaniu uczniów szkoły baletowej.
Solista baletu
Od ok. roku 1842 tancerz baletu warszawskiego. Występował w zarówno w klasycznych tańcach solowych[3], jak i rolach groteskowych. Od 1850 roku należał wraz z bratem do pierwszych tancerzy klasycznych. Jednak role groteskowe przeważały w jego repertuarze aż do wycofywania się ze sceny jego chorego brata Aleksandra. Odtąd w jego dorobku przeważały już czołowe role w repertuarze klasycznym[4].
Partnerował na scenie czołowym polskim tancerkom swoich czasów, jak: Teodora Gwozdecka, Karolina Straus, Maria Freytag, Kamila Stefańska i Helena Cholewicka. Występował też z wybitnymi balerinami zagranicznymi goszczącymi w jego latach na scenie warszawskiej, a były to: Carlotta Grisi, Maria Vincentini, Jekatierina Friedberg, Claudine Cucchi (Couqui), Elisa Casati i parokrotnie odwiedzająca Warszawę Nadieżda Bogdanow, z którą tańcząc 11 lutego 1866 roku uległ wypadkowi na scenie. Ta kontuzja zmusiła go do zakończenia kariery tancerza, ale od 20 października 1868 roku uczył tańca w wyższych klasach szkoły baletowej Teatru Wielkiego[3].
Antoni Tarnowski był też podobno pomysłodawcą baletu czarodziejsko-romantycznego w czterech aktach i dwunastu obrazach pt. Mistrz Twardowski, wystawionego 6 lipca 1874 roku przez Virgilio Caloriego (autora libretta i choreografii) z muzyką Adolfa Sonnenfalda[5].
1854: Don Diego – Paquita, czyli Cyganie, choreografia Roman Turczynowicz wg Josepha Maziliera, muzyka Édouard Deldevez / Józef Stefani
1855: Hrabia Leonardo – Asmodea, diabeł rozkochany, choreografia Roman Turczynowicz wg Le diable amoureux Josepha Maziliera, muzyka Giuseppe Scaramelli / Józef Stefani
1856: Amato – Wyspa miłości, choreografia Roman Turczynowicz, muzyka Wenzel Gährich, Józef Stefani, Franciszek Maciej Małgocki, Władysław Majeranowski
1856: Fernando – Paquita, czyli Cyganie, choreografia Roman Turczynowicz wg Josepha Maziliera, muzyka Édouard Deldevez / Józef Stefani
1856: Książę Albert – Giselle, choreografia Roman Turczynowicz wg Jeana Corallego, muzyka Adolphe Adama / Józef Stefani
1856: Adonis – Wenus i Adonis, choreografia Carlo Blasis, muzyka Luigi Casamorata, Fracesco Blasis, Giovanni Bajetti
1856: Faust – Faust, choreografia Carlo Blasis, muzyka Luigi Casamorata, Luigi Viviani, François Fétis, Fracesco Blasis, Placido Mandanici, Giovanni Bajetti
1857: Solista – Dwa dni karnawału w Wenecji, choreografia Carlo Blasis, muzyka Giovanni (Jan) Quattrini
1857: Konrad – Korsarz, choreografia Roman Turczynowicz wg Josepha Maziliera, muzyka Adolphe Adam / Józef Stefani (ze wstawionym mazurkiem Fryderyka Chopina)
1858: Federici – Marco Spada, czyli Córka rozbójnika, choreografia Roman Turczynowicz wg Josepha Maziliera, muzyka Daniel Auber / Gabriel Rożniecki
1859: Henryk – Modniarki, czyli Karnawał paryski, choreografia Roman Turczynowicz wg Pasquale Borriego, muzyka Matthias Strebinger / Gabriel Rożniecki
1860: Konrad – Dziewice jeziora, choreografia Roman Turczynowicz, muzyka Gabriel Rożniecki
Antoni, podobnie jak jego brat bliźniak Aleksander, miał znakomite warunki zewnętrzne do tańca, wsparte siłą i zręcznością, talentem w tym kierunku i pracowitością. „Taniec tego prawdziwego artysty obok nadzwyczajnego wyrobienia i siły odznacza się nieporównanym wdziękiem i lekkością zadziwiającą; oprócz zalet pierwszego tancerza posiada nadto nieporównany dar wspierania we wszelkich trudniejszych pozach i w wykonywaniu śmielszych rzutów powierzonej mu tancerki”[8].
A historyk polskiego teatru Jan Tomasz Seweryn Jasiński, który znał osobiście obu braci Tarnowskich i śledził ich osiągnięcia sceniczne zanotował: „Byli obdarzeni od natury w powierzchowność Apolla Belwederskiego. Gracja, zręczność, lekkość, elegancja, wykonanie do zachwytu. Wszyscy wracający z zagranicy, co widzieli stołeczne balety, jednogłośnie orzekali, że takich tancerzy nigdzie nie ma”[9].
ASC cyrkułu III m. Warszawy, Akta urodzeń 1821 nr 440, s. 177-177v. (data ur. 6 stycznia 1822 podawana przez Słownik biograficzny teatru polskiego, 1765-1965 i inne publikacje jest błędna)
Paweł Chynowski, Gwiazdy naszego baletu romantycznego. W: Teatr. Refleksy i refleksje. Zbiory Muzeum Teatralnego w Warszawie, Teatr Wielki – Opera Narodowa, Warszawa, 2017.
„Dziennik Powszechny”, z którego cytat zamieszczony w: Słownik biograficzny teatru polskiego 1795-1965, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1973, str. 735
Janina Pudełek, Warszawski balet romantyczny w latach 1802-1866, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków, 1968, str. 52-53, 62, 67, 79, 87, 95, 104, 111-112, 114, 149, 156, 158, 163, 166, 169-172, 175, 177, 180, 182,-183, 186-187, 190-191, ilustracja: 41 artyści baletu warszawskiego (r. 1853); 45. Kamila Stefańska i Antoni Tarnowski w Korsarzu; 46. Antoni Tarnowski z Carlottą Grisi w karykaturze J. Kossaka.; 69-70. Balet warszawski (1862/63).
Paweł Chynowski, Gwiazdy naszego baletu romantycznego. W: Teatr. Refleksy i refleksje. Zbiory Muzeum Teatralnego w Warszawie, Teatr Wielki – Opera Narodowa, Warszawa, 2017. ISBN978-83-65844-09-5
Wielka encyklopedia powszechna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, t. 11 (Ster-Urz), Warszawa, 1968, str. 399.
Afisze przedstawień z udziałem Antoniego Tarnowskiego posiada Muzeum Teatralne oraz Instytut Sztuki PAN w Warszawie.
Ikonografia:
„Tarnowski przebrany za baletnicę” – rysunek Juliusz Kossak z roku 1853, Muzeum Narodowe w Warszawie.
